Isabelle De Baets - Nele Van Canneyt

STILLED
Nele Van Canneyt
Beeldend kunstenaar Nele Van Canneyt maakt al meer dan tien jaar
fotografische beelden. De laatste jaren ontwikkelde ze een eigen stijl die
sterk gelaagd en poëtisch is. In haar werk vinden we telkens een
vervreemdende, desolate sfeer terug.
Nele Van Canneyt maakt suggestieve beelden met een hoog picturaal
karakter. Elk beeld is opgebouwd uit een strakke compositie van lijnen en
sobere kleurtonen, die op elkaar inspelen. Hoewel de meeste beelden
autonoom functioneren, kan de betekenis van de individuele beelden
verschuiven afhankelijk van de opeenvolging waarin ze getoond worden.
Nele Van Canneyt fotografeert de kwaliteit van het alledaagse leven op een
bijzondere manier. Kleine, intrigerende momenten,
onopvallende handelingen of gebeurtenissen die op het eerste zicht niet
belangrijk zijn, worden in haar blikveld geladen met betekenis.
In de alledaagse scènes valt het op hoe alle beeldelementen op elkaar
inspelen en op subtiele wijze lijken samen te vallen.
Niets is geënsceneerd en toch zitten haar beelden gesofisticeerd in elkaar. Ze
besteedt veel aandacht aan betekenisvolle, mysterieuze details die een
spanning in het beeld brengen.
Bestaand werk
Reizen naar bestemmingen als Argentinië, Mexico, Cuba en Amerika blijken
voor haar een noodzaak. Deze landen bieden haar het juiste decor voor de
beelden die ze wil maken. Het zijn veelal locaties waarin de natuur, de
architectuur en de mensen met elkaar verbonden lijken.
De laatste jaren combineert Nele Van Canneyt foto’s van verschillende reizen
in eenzelfde reeks. Hierdoor komt het inhoudelijk verband tussen de diverse
beelden scherper naar voor. De meeste beelden vertellen iets over de mens
in zijn omringende leefwereld. Daarbij komt de complexe relatie tussen de
innerlijke ervaringswereld van de mens en de uiterlijke (zichtbare) wereld
voortdurend op de voorgrond.
De beelden zijn vaak zo opgebouwd dat de toeschouwer in de positie van
voyeur wordt gedrukt. Aandachtig kijken naar haar werk betekent ook
toegang vinden tot de intimiteit die erin aanwezig is.
Dit thema stond centraal in de tentoonstelling ‘Worlds Inside, Outside’ (2009)
die plaats vond in de In Between ruimte van Gynaika in Antwerpen. In de
werken die daar getoond werden, lag sterk de nadruk op de manier waarop
mensen zich gedragen in de publieke ruimte zoals een museum, een café,
een metro of een stationsruimte. In ‘The Museum’, Argentina’, (2008) ben je
ongewild mee een man aan het begluren in de patio van een museum.
Kenmerkend is ook dat de geportretteerde figuren meestal in gedachten
verzonken zijn. Het valt nauwelijks te achterhalen wat er precies in hen
omgaat of wat ze daar op die plek precies staan te doen. ‘Worlds Inside,
outside’(2008) toont een aantal meisjes in uniform, die leunen tegen de
gevel van een opvallend gebouw. Ze maken geen oogcontact. Ze zitten
allemaal verscholen in hun eigen wereld. De vele vragen die opduiken bij het
bekijken van het beeld, blijven onbeantwoord. Ze versterken het
bevreemdende karakter ervan.
Het spanningsveld tussen ‘binnen’ en ‘buiten’ zit op meerdere niveaus
verweven in haar werk. Vele beelden dragen letterlijk de sporen van die
voyeuristische doorkijk van de ene ruimte in de andere. In ‘The Museum,
Argentina’, (2006) levert dat een complex beeld op van in elkaar vloeiende
binnen - en buitenruimtes. Er ontvouwt zich een heimelijk spel tussen het
verhullen en het onthullen van de zichtbare werkelijkheid. Ze richt zich vaak
op ruimtes die uitkijk bieden op een wand of een raam, waarachter iets
schuil gaat dat niet volledig wordt prijsgegeven.
Nieuw werk
In haar recent werk slaagt Nele Van Canneyt er in om de aangehaalde
thema’s verder uit te diepen. De ambigue spanningen die in haar bestaand
werk geïnitieerd werden, krijgen in haar recent werk nog meer
zeggingskracht. Net als voordien brengt ze verstilde scènes in beeld waar
een desolate en indringende sfeer hangt. Hoewel de menselijke figuren nu
vaak verdwenen zijn uit het beeld, is er toch nog menselijke aanwezigheid
voelbaar.
De locaties die ze in beeld brengt, zijn opnieuw locaties die universeel
herkenbaar zijn, zoals de tussenruimtes in een hotel of de onopvallende
randzones langs de openbare weg. In ‘Shining’ (2010) toont ze een lege
doorgangszone van een hotel. Het is een goed voorbeeld van een verstilde
scène waarin een ambigue spanning aanwezig is. De foto toont een
afstandelijk ingeklede ruimte, die desondanks toch warmte en intimiteit
uitstraalt. Andere overtuigende voorbeelden zijn ‘Echo’ (2010), en ‘Family
Field’ (2010), genomen langs de Amerikaanse openbare weg waarbij een
breedmazige afsluiting doorkijk biedt op een kasteel met omliggend recreatie
domein.
Enerzijds zien we een vredige, rustige scène, waarin alles in elkaar lijkt te
passen en anderzijds gaat er een onderhuidse dreiging achter schuil, die
aangeeft dat de dingen uit balans zijn. Van onder de feilloze oppervlakte van
de dingen, weerklinkt de echo van een schrille schreeuw. De vreedzame stilte
krijgt iets angstaanjagends.
Tekst door Isabelle De Baets
kunsthistorica en publicist bij OKV en <H>ART-magazine