Rode bloedcelwisseling of verwijdering

Kanker Instituut
Uw behandelend arts heeft met u afgesproken, dat u een behandeling zult ondergaan,
waarbij een deel van uw rode bloedcellen vervangen of verwijderd wordt. Deze behandeling
wordt erytrocytaferese (rode bloedcelwisseling) of erydepletie (rode bloedcelverwijdering)
genoemd en wordt door medewerkers van de Hemaferese afdeling uitgevoerd. Deze folder geeft
uitleg over het hoe en waarom van deze procedure.
De Hemaferese afdeling
De Hemaferese afdeling is onderdeel van de afdeling Hematologie van het Erasmus MC.
De medewerkers zijn aanwezig van maandag tot en met vrijdag van 8.00 - 16.30 uur.
Het telefoonnummer en e-mail adres staan achter in de folder vermeld.
Waarom rode bloedcelwisseling of verwijdering?
Bloed bestaat uit plasma en cellen. Er zijn drie soorten cellen: witte bloedcellen, rode
bloedcellen en bloedplaatjes. Plasma (= serum) is de vloeistof, die de bloedcellen door het
lichaam vervoert. Het plasma bestaat voornamelijk uit water en velerlei eiwitten. Het
plasma is geel van kleur. De rode kleur van het bloed wordt veroorzaakt door de rode
bloedcellen.
Er zijn een aantal mogelijkheden waarom bij u een rode bloedcelwisseling of verwijdering
wordt uitgevoerd:
Wisseling
Bij bepaalde ziektebeelden worden verkeerde rode bloedcellen aangemaakt zoals bij
sikkelcelanemie. Door het teveel aan rode sikkelcellen kunnen er klachten ontstaan zoals
Rode bloedcelwisseling of verwijdering
pijn door het gehele lichaam of benauwdheid, ook wel een crisis genoemd.
Ook bij patiënten met malaria kan deze behandeling nodig zijn, dit is echter zeldzaam. De
eigen “verkeerde” rode bloedcellen worden verwijderd en u krijgt gezonde rode bloedcellen
van een donor terug.
Verwijdering
Het verwijderen van rode bloedcellen komt voor bij een te veel aan rode bloedcellen zoals bij
polycythemia vera. Het teveel aan rode bloedcellen kan klachten geven zoals vermoeidheid
en hoofdpijn. Hierbij wordt alleen het teveel aan rode bloedcellen verwijderd en is het niet
nodig een transfusie met donor rode bloedcellen te geven.
Wat is een rode bloedcelwisseling of verwijdering?
Gedurende de rode bloedcelwisseling of verwijdering zit u op een gemakkelijke stoel. Na het
aanprikken van een ader in de arm wordt bloed via een (bloed)pomp door een steriel
slangensysteem naar de centrifuge in de machine geleid en daar gescheiden in rode
bloedcellen, witte bloedcellen, bloedplaatjes en plasma. Uw rode bloedcellen worden
verwijderd en tegelijkertijd krijgt u via een infuus, dat in de andere arm is ingebracht, het
donor bloed met uw eigen plasma, witte bloedcellen en bloedplaatjes terug.
Bij verwijdering van de rode bloedcellen krijgt u geen donor bloed terug, maar uw eigen
plasma met witte bloedcellen, bloedplaatjes en een bloedvervangende vloeistof.
Hoe verloopt de rode bloedcelwisseling of verwijdering?
De rode bloedcelwisseling of verwijdering verloopt in een aantal stappen:
-
In de ene arm wordt een ader aangeprikt in de elleboogsplooi.
-
Op deze naald wordt een slang bevestigd voor de bloedafname.
-
In de andere arm wordt een infuusnaald geprikt.
-
Op deze naald wordt een slang bevestigd voor de bloed -, en plasmateruggave.
-
Het bloed gaat (met toevoeging van een antistollingsmiddel) via een slangetje naar de
-
In de machine wordt het bloed gescheiden in rode bloedcellen, witte bloedcellen,
centrifuge in de machine.
bloedplaatjes en plasma.
-
De rode bloedcellen worden opgevangen in een zak.
-
Het plasma, de bloedplaatjes en de witte bloedcellen worden via de infuuslijn
-
De hoeveelheid rode bloedcellen dat gewisseld of verwijderd wordt is afhankelijk van de
-
Omdat het bloed in de machine afkoelt, krijgt u uw plasma met het donor bloed of de
teruggegeven met toevoeging van het donor bloed of een bloedvervangende vloeistof.
bloeduitslagen en beslissing van de arts.
bloedvervangende vloeistof, verwarmd terug.
2
De duur van de rode bloedcelwisseling is ongeveer 1 tot 2 uur. Dit is afhankelijk van de
snelheid van afname. De verwijdering van de rode bloedcellen duurt ongeveer 15 minuten.
Soms lukt het niet om voldoende bloed uit een ader af te nemen. Om de procedure dan toch
door te laten gaan, kan besloten worden tot het plaatsen van een speciale katheter in een
groot bloedvat in de lies of de hals (centraal veneuze katheter). Mocht het nodig zijn om een
dergelijke katheter in de lies te plaatsen, dan zult u voor de erythrocytaferese één of
meerdere dagen moeten worden opgenomen.
Complicaties
Complicaties komen bij een wisseling of verwijdering slechts in hoge uitzondering voor en
zijn over het algemeen niet ernstig. Tijdens de rode bloedcelwisseling en verwijdering wordt
een antistollingsmiddel gebruikt, om te voorkomen dat het bloed gaat stollen als het zich
buiten het lichaam bevindt. Dit is een onschuldige stof die door het lichaam snel wordt
afgebroken. Een enkele keer kan het voorkomen dat iemand overgevoelig is voor deze stof
wat zich uit in klachten als tintelingen rond de mond en/of in de vingers. Met behulp van
medicijnen kunnen deze reacties worden tegengegaan.
Mogelijk kunt u tijdens een wisseling een reactie op het donorbloed krijgen, dit bestaat
meestal uit een koude rilling waarna zich koorts ontwikkelt. De verpleegkundige zal met de
behandelend arts overleggen om te bepalen welke stappen er ondernomen dienen te
worden.
Na de rode bloedcelwisseling of verwijdering is het beter niet zelf auto te rijden, omdat u
zich moe kunt voelen. Wel zult u in staat zijn uw dagelijkse activiteiten uit te voeren.
3
Informatie
Mocht u nog vragen hebben, dan kunt u die stellen aan uw behandelend arts of aan de
De medewerkers van de Hemaferese afdeling zijn als volgt bereikbaar:
Erasmus MC
(010) 704 0 704 en zoemer 33740
(010) 703 49 12
Afdeling 5 Midden kamer H-541
[email protected]
Wilt u meer informatie over rode bloedcelwisseling of verwijdering, dan kunt u terecht op
onze website: www.erasmusmc.nl/hematologie. U kiest op deze website voor
Patiënteninformatie en vervolgens voor Informatiefolders. Kies hierna de folder die u nodig
6080349
© Erasmus MC - Patiëntencommunicatie - 12/13
heeft.
Aan de inhoud van deze folder kunnen geen rechten worden ontleend
medewerkers van de Hemaferese afdeling.
www.erasmusmc.nl/kankerinstituut