Islam-I - Teaching Missions

Wereld Religie
Islam I
Islam





Da religie disi gro snel
A de dominant na ini 52 kondre
35 kondre abi 85% efoe moro Muslim
Totaal populatie de ongeveer
1,300,000,000 soema = 1/5 foe
grontapoe
20% nomo komopo foe midden oost.
Islam: Populatie na ini miljoen







Indonesia -171
Pakistan – 140
India – 127
Bangladesh – 110
Iran – 67
Turkey – 66
Egypt - 59
Islam: Populatie na ini miljoen







Nigeria – 46
China – 25
Morocco – 28
Algeria – 30
Ethiopie - 19
Sudan – 19
Irak – 22
Islam




Dominant na ini da midden oost
percentage
A gro snel na ini Europa
A de da di foe toe religie na ini Europa
Da percentage zendeling wroko nanga
Islam de pikin
Foe san’ede a gro snel?





Moni foe Arab kondre foe bouw
mosque, Islam centrum,
A de wan universaal religie
A de eenvoudig
A abi te maak nanga da heri libi
A de moro gemakkelijk foe gi jesi
Foe san’ede a gro snel?



A de verstaanbaar
A de wan religie foe brada
Dem proselytize
Islam


A tai hebi nanga 7e Arabian cultuur, en
poti da cultuur dati na hei
Joe no man prati da cultuur nanga da
religie. Dem tai makandra na ini
politiek, famiri structuur, njanjan,
krosi,religie gwenti, enz.
Islam – saka na ondro


Islam = saka foe lichaam nanga sieli na
Allah
Muslim = da soema disi saka na ondro
Allah. Da woortoe taki foe saka
dorodoro
Islam




Cultuur = autoriteit de na ini da Shiek,
disi abi absoluut autoriteit
Democracy no klop nanga Islam
Joe kan verwakti wan “tranga man”
Concept foe personal leti en civil leti per
se no de.
Islam




Libisoema no meki na ini da prenki foe
Gado
Leti (human rights) no go na soema,
ma na da groepoe
Libisoema no abi intrinsic waarti ma
moesoe saka na ondro nomo
No wan gado sa dede gi libisoema
Som modifications nanga da
west




Da burka efoe veil – soms frow no weri
hem
Da wet foe apostacy no de alatem
Dem bai western goedoe
Som presi dem no abi polygamy efoe a
no de so hipi
Conflict nanga da west





N.B. – Spesroetoe da conflict de pe
da west no hori na da leri foe
Jezus moro
Western racism
Colonialism
“Vrede-oorlog”
Moreel degeneratie
Islam






A de moeilijk foe wini soema
A de moro moeilijk foe soema tan na
ini Kristen geloof en gro
Dem kisi spotoe foe mati
Dem famiri sa gi bigi oppositie
Sociaal drukte
Economic drukte
Marki foe respeki gi wan
Muslim




Poeroe soesoe te joe go na ini wan
soema oso
Seki anoe te joe kom, en te joe gowe
No kruisi joe kindi te joe sidon na wan
stoeroe
Loekoe boen foe behandel dagoe – dem
de onrein
Marki foe respeki



No alcohol
No agoe-meti, efoe bepaalde kreeft,
garnalen, enz
Hori da Bijbel nanga respeki. No marki
hem efoe poti hem tapoe da gron
Marki foe respeki




No de fri nanga da opposite sex
No lafoe abra santa sani
Loekoe boen foe jewelry foe religie
Loekoe boen foe prenki foe Jezus –
dem kan denki joe doe afgodrei
Wantoe fasi foe getuigi





Wan santa libi nanga wroko foe lobi en
dienst – skoro, medicine
Abi belangstelling foe dem srefi sani
Disaster jepi
Leri engels
Seri literatuur, Bijbel cursus, enz.
Getuigi



Soms, dem gi pasi foe abi openbaar
evangelistic komakandra. Begi foeroe,
gi uitnodiging tapoe papiera
Radio & TV
Sori dem Jezus, en no soso joesrefi
Basis difrenti Islam & Kristen




Gado lobi libisoema; Gado lobi sondari,
en A ben seni Jezus foe dede gi wi
Allah lobi soema disi gi hem jesi, ma a
no lobi sondari kwet’kweti
Islam – joe hopoe foe kisi libi foe teego
doro boen wroko
Kristen – joe accepteer Jezus Kristus
Verschil na kroetoe



Kristen – sondoe ben kroetoe tapoe da
kruisi
Islam no bribi da kruisi. Sinsi Gado no
jepi libisoema, joe no man sabi foe troe
san sa miti joe.
Fatalism – Allah kisi glori te a misleid en
seni soema go na hel
Mohammed srefi no ben sabi


Mohammed ben taki dati a de da
apostel foe Allah, ma a no sabi san sa
miti hem. Te joe waka na hem baka,
en froestan da Qur’an, joe mankeri
zekerheid toe
Allah no gi pardon foe wan soema disi
libi da bribi en go na wan tra bribi
No personal relatie nanga
Allah




Allah no lobi direkt – joe moesoe loeroe
hem foe lobi joe nanga boen wroko
A gi goedoe na dem soema disi dwingi
soema foe gi jesi na hem wet
Politiek tai nanga goedoe
Da wan enkri fasi foe sabi zeker foe go
na hemel de foe dede leki martelaar
Islam – Achtergrond
informatie




Arabie ben abi animism, en dem ben
aanbegi ston.
Da tribe foe Mohammed ben abi wan blaka
ston dati dem ben poti na ini da Kaa’ba
Sabianism – aanbegi dem sani na loktoe,
spesroetoe da moen leki wan man Gado
Dem ben faste de da crescent moen ben opo
Allah



Orsprongelijk, dem ben kari da moen gado
Allah, en dem ben aanbegi da blaka ston disi
dem bribi ben saka komopo foe hemel
Da sun, disi ben de wan frow, ben trow
nanga Allah en meki drie oemapikin, disi ben
de da top foe 360 idol
Mohammed ben broko ala idol boiti da blaka
ston moro lati
Da Ka’ba


Dem bribi dati Adam ben bouw hem
fosi, ma a ben broko doro da zondoe
floedoe
Abraham nanga Ishmael ben bouw hem
baka
Mohammed – 570-632 AD



Hem tata ben dede fosi a gebore, hem
mama di a ben de 6 jari owroe. A ben
komopo foe famiri Hasyim foe wan makti
stem Kuraish
A ben tan nanga hem opa 2 jari, en a ben
dede toe. Hem opa ben de waktiman foe da
Ka’aba
Dan a ben kweki doro wan omoe Abu Talib
Da situatie na ini Arabie



Wan bigi verschil ben de na mindri dem
goedoeman nanga potiwan
Afgodrei ben de foeroe – 360 goden,
spesroetoe na ini Mekkah
Muhammed noiti ben moksi nanga
afgodrei, en a ben de wan betrouwbaar
man disi ben wroko nanga wan weduwe
Mohammed


Di a ben de 25 jari, a ben rij kameli na
ini wan karavan, en moro lati a ben
trow nanga wan goedoeman weduwe,
Khadijah, disi ben de 40 jari owroe
Da trow ben de boen, dem ben meki 4
oemapikin, en toe boi. Soso Fatima
ben tan na libi. Khadijah ben dede di
Mohammed ben de 50 jari owroe
Mohammed


Age 40 a no ben wroko moro, ma a ben teki
tem foe meditatie.
A ben miti nanga wan jeje disi a ben taki ben
de da engel Gabriel, disi ben sori hem sani
leki da moro bigi profeti. Ma a ben frede dati
a de wan jinn (takroe jeje). Ma Khadija ben
taki dati a ben de foe Gado (ma Muslim bribi
dati wan oema no man froestan boen leki
wan man kan froestan)
Mohammed


Age 40 a no ben wroko moro, ma a ben teki tem
foe meditatie, spesroetoe na ini da moen foe
Ramadan.
A ben miti nanga wan jeje disi a ben taki ben de da
engel Gabriel (Jibril), disi ben sori hem sani leki da
moro bigi profeti. Ma a ben frede dati a de wan
jinn (takroe jeje). Ma Khadija ben taki dati a ben
de foe Gado (ma Muslim bribi dati wan oema no
man froestan boen leki wan man kan froestan)
Mohammed



A no ben kisi revelatie 3 jari langa. A
ben denki dati a ben abi wan takroe
jeje, en foe kiri hemsrefi
Moro lati, a ben abi convulsie en dem
ben kom moro vreemde
A ben taki dati a ben taki nanga
dedewan
Mohammed



Dem “satanic versi” a ben taki dati
satan ben kori hem, en a ben kenki
dem versi
Mohammed ben kenki dem woortoe foe
hem visie di da skrifiman taki so
A ben libi Mecca, ma a ben taki dati a
ben go na Jerusalem en taki nanga dem
owroetem profeti nanga Jezus
Mohammed


Dem soema foe Mecca ben proberi foe
kiri Mohammed, ma a ben lowe go na
Medina (hijra) sept 24, 622 AD
Foeroe Djoe ben de, en Mohammed
ben teki wantoe foe dem gwenti, ma
moro lati dem Djoe ben trowe da njoen
religie, disi no ben klop nanga da OT
Mohammed



Now dem ben bigin foe feti agensi dem
karavan foe wini sani na ini da nem foe
Allah
Efoe dem feti na jihad, Allah sa gi
pardon foe sondoe
Efoe wan muslim kiri wan soema disi no
bribi, tokoe a no de waarti foe dede
Mohammed



A bigin foe kiri foeroe feanti, en iniwan
soema disi spotoe hem efoe Allah
A ben teki wan kans foe kiri 800 Djoe
man
Soms a ben sori sari-hati, soms a ben
kiri
Mohammed ben teki 11 oema




Som a ben trow foe lobi
Som ben de politiek
Wan ben de hem egi schoondochter
Aishah ben de jongoe – didon nanga
hem di a ben de 9 jari owroe
Mohammed nanga religie


Mohammed wefi ben de wan Ebioniet,
wan groepoe leki Kristen disi no bribi
dati Jezus de Gado.
A ben abi foeroe kontakt nanga Djoe.
Te foe kaba, a ben de wan sortoe
religious leider na ini Medina ma ben
abi foeroe konflict nanga Djoe, disi no
bribi hem leri
Mohammed & religie




Wan aantal presi da Qur’an ben abi
konflict nanga dem Kristen & Djoe
geloof. Mohammed ben taki dati disi de
da laaste en juisti verhaal.
A ben taki: No afgodrei
Wasi 5 leisi en begi na richting Mekka
alwasi fosi a ben begi na Jerusalem
Seti vrijdag leki da dei foe da moskee
Geschiedenis baka Mohammed

Abu Bakr 632-634 A ben doe 3 sani





Heri Arabie ben de Islam
Qur’an skrifi
No wan tra religie tapoe Arabie
Umar 634-644
Dem wini Syrie, Iraq, Egypti, Persie,
Jerusalem
Geschiedenis



Uthman & Ali: Uthman moord Umar en
ben de wan gridi man. Dem ben kiri
hem baka 12 jari na ini hem oso.
Ali ben teki abra alwasi Aishah no ben
lobi hem. Dem ben kiri Ali na 661
Dan feti ben kowroe na ini Islam, en
dem ben wini foeroe
Geschiedenis


Dem ben wini ala noord Afrika, en doro
te leki zuid France en west China
Damascus ben tron hoofd stad. Dem
ben bouw da Bigi Mosque foe
Damascus na presi foe da kerki foe St.
Johannes, en da Dome foe da Ston na
presi foe da tempel foe dem Djoe
Geschiedenis



Charles Martel ben wini na da feti foe
Tours na 732
Islam ben ontwikkel Baghdad, en
wetenschap, leri, cultuur
Dan Cairo ben kom na fesi
Da Crusades 1095-1291


Dem paus ben teki da idee of jihad over
– efoe joe dede na feti, joe sa go na
hemel
Alwasi dem ben wini som feti, dem
Muslim ben wini moro, en da crusade
ben sori dati Kristen ben lobi goedoe
moro leki jeje ontwikkeling, en a ben
poti da wroko foe Kristen nanga baka
Da feti ben go na oost


Genghis Khan ben wini te leki Egypt.
Te foe kaba, moro lati, dem Mongol ben
tron Muslim
Da intellectueel vooruitgang foe Islam
ben pori
15e eeuw



Islam lasi Spanje
Islam nanga Turkij ben wini
Constantinople tron Istanbul
Ottoman empire ben go na noord te leki
Poland, en ben go toe leisi na Vienna
Foe 18-20e dem ben tan pi




Samenvatting:
1400 jari, moro foeroe Islam ben bigin
dem feti = jihad
Muslim wani tjari wereld vrede doro da
howroe
Muslim denki dati da cultuur foe da
west de slecht
Da Qur’an



Dem bribi dati Gabriel ben gi
Mohammed dem precis woortoe foe
Gado komopo foe di foe sebi hemel
Dem woortoe de troe na ini Arabic –
iniwan vertaling no de precis da Qur’an
ma wan sortoe uitleg
Dem bosi hem, hori hem na da hede,
poti hem moro hei na ini da oso, enz.
Mohammed ben kisi dem
woortoe doro







Stuipingen
Dren
Visioen
Wan engel disi gersi wan jongoe langaman
Wan engel troe troe
Wan tocht na ini 7 hemel
Allah taki baka wan veil
Qur’an

Drie tem a ben kisi




Fosi Mecca period – kroetoe & openbaring
Tweede Mecca period – doctrine, som foe
da Pentateuch
Medina period – laasti 10 jari foe da libi foe
Mohammed – lanti & ethics
Mohammed no ben verwakti foe dede;
hem bakaman verzameld dem skrifi
Qur’an



Da tem foe Uthman, dem ben abi
verschillende versie foe da Qur’an.
Dem ben teki da versi foe Zaid & bron
dem 24 tra versie
Da Qur’an loekoe na da Bijbel leki a no
de compleet & a abi corruptie.
Muslim si da Qur’an leki a no stree
nanga da Bijbel ma meki hem compleet
Qur’an “corrects” da Bijbel




Farao wefi ben teki Mozes, niet hem
oemapikin
Maria de wan foe da drie-in-eenheid
Wan dinari foe Farao ben bouw da
toren foe Babel
Samaritaan ben meki da gowtoe kaw na
ini Exodus
Qur’an revisie foe da Bijbel




Abraham offer Ishmael, niet Isaak
Saul na presi foe Gideon na ini
Richteren
Dem no kruisi Jezus
Broedoe no de fanowdoe na ini da offer
Wantoe vreemde taki na ini da
Qur’an



Allah meki wantoe fisiman tron aap
Gado meki sebi hemel en sebi
grontapoe
Meteor soetoe na jinn disi wani arki da
Qur’an en tjari da woortoe gi libisoema
Contradictie na ini da Qur’an




Wan presi – wan engel taki na Maria,
tra presi wan aantal
Da dei foe Allah = 1000 solar jari, tra
presi 50,000 solar jari
Soema tjari sieli gowe na dede – dede
engel, efoe dem engel, efoe Allah
Siksi dei foe da schepping wan presi;
tra presi 8 dei
Contradictie



Hemel efoe grontapoe meki fosi – wan
presi wan, tra da trawan
Allah gi pardon foe shirk (idolatry)
Soms ja, soms nee. Dem taki dati
Abraham ben doe so, ma dem taki dati
dem profeti noiti ben doe sondoe
Difrenti fasi libisoema ben meki na
difrenti versi
Contradictie





Strafoe foe soeta – 100 wipi foe man nanga
frow wan presi; tra presi, da frow sroto hem
heri libi, ma da man kisi pardon efoe a begi
ba en meki sani boen baka
Wan foe dem boi foe Noach ben soengoe
Jezus dede efoe libi?
Farao soengoe efoe niet?
Kristen na ini hemel efoe hel?
Sunnah & Hadith


Sunna – basis foe shari’a
Hadith - wan bradi skrifi abra da heri
libi foe bepaalde sani disi Mohammed
ben taki efoe doe
Allah nanga Jehova de difrenti





Dem no de toe nem foe da srefi Gado
Allah de wan farawe kroetoeman
Allah de wan – agensi drie-in-eenheid
San Allah wani sa pasa
Allah de farawe. Mi no kan kari hem mi
tata. Mi de wan dinari nomo
Islam – dem santa dei



Dem wroko tapoe wan calendar foe da
moen, en dem dei kenki
Dem fesa – Abraham & Ishmael ben
bouw da Ka’aba baka hem offer…
Eid-ul-Adha = da dei foe meki ofrandi
foe membre da offer foe Abraham.
Dem weri njoen krosi en gi presenti na
potiwan
Islam – Ramadan



Hori aparti foe njanjan, dringi & sex na
da dei – en begi en leisi da Qur’an
Dem abi fesa fosi da son opo en baka
da son saka.
27e dei = da neti foe krakti di
Mohammed ben kisi dem fosi versi foe
da Qur’an
Ramadan



Eid-ul-Fitr – fosi dei foe di foe 10 moen,
te dem broko da faste foe Ramadan –
tan 3 dei langa, nanga fesa, presenti
Dem fesa dei poti nadruk tapoe san
libisoema kan doe.
Dem fesa de soso gi Muslim
Dem groepoe na ini Islam



Sunni – moro bigi groepoe, traditional
Dem ben teki shari’a leki dem wet,
nanga da Haddith nanga dem sani disi
komopo foe da community. Leider ben
de wan caliph – verkisi leider
Shi’ite – bribi dati da caliph moesoe
komopo foe da famiri foe Mohammed,
en da fosi wan ben de di fo fo, Ali
Shi’ite



Imam – leider disi de geestelijk nanga
inspiratie, na ini da wet a no meki fout
12e leider = da Madhi, wan sortoe
messias disi noiti ben dede
Dem wani shari’a wet foe heri kondre
Islam mysticisme – Sufism





Asceticisme
Eenvoudig fasi foe libi
Meditatie
Wan sortoe drai dansi – dervish
Dem abi wan sortoe leider – Shaikh
Wantoe moro pikin groepoe


Natie foe Islam – dem ben leri dati da
blaka man ben de oorsprongelijk
Muslim, bakra ben de da duivel, en dem
blakaman moesoe kom apart (foe da
VS) foe feni vrijheid.
Elijah Muhammed ben teki abra di Fard
ben dede
Natie foe Islam ben kenki na
ondro Wallace Muhammed
Blakaman superioriteit – dem no leri moro
 Wallace Fard ben de wan wijs man, ma a no
ben de Gado
 Business nanga religie ben prati
 Dem no aksi foe aparti staat foe AfroAmericanen moro
Dem ben accepteer da VS constitutie
Dem ben accepteer Islam te leki da Hajj srefi

Wahhabism – radicaal
Sunnisme




Literaal interpretatie foe da Qur’an
Predestination
No gebruik da nem foe wan profeti efoe
engel te joe begi
Jihad tapoe ala tra sortoe Islam
Druze – Israel & Lebanon


Gado ben sori hemsrefi na ini al-Hakim
No converts, no trow dorosei foe dem
groepoe
Alawites


Bribi Ali ben de 2e na ondro Mohammed
Sebi pilari – toe moro leki Islam



Jihad agensi dem feanti foe Ali
Aanbegi Ali
Dem de na ini Syrie – 10% populatie
Nusairijjah




Dem de na ini Syrie
Ala ben de Allah na skin-fasi. Ali ben
meki Muhammed foe hem jeje, en
Muhammed ben meki Salman (3 in 1)
Autoriteit foe Qur’an en begi no de
Mannengre opo baka foe dede na skinfasi; oema no abi sieli
Ahmadiyya

Quadani ben taki dati a ben de wan
leriman, moro lati wan profeti, en dan
Muhammed. Moro lati dati a ben de
Krishna
Sikh



Guru Nanak ben agensi Islam
fanaticism & Hindu ritual.
A ben wani ala libisoema equal, en a
ben wani poti Islam & Hinduism samen
“Gado” de wan beginsel, en doro
meditatie joe kan kom wan nanga hem