Pijn als “verzorg”

Pijn als
“verzorg”-probleem
Mimmie Wouters
Netwerk Palliatieve Zorg Aalst – Dendermonde – Ninove
Pijnbestrijding bij palliatieve
patiënten
De huidige versie richtlijn “Pijn” werd in de periode van
2010-2013 geschreven door:
 Martine De Laat
anesthesist/palliatief arts, UZ Gent
 Peter Demeulenaere
huisarts/palliatief arts, GZA Ziekenhuizen Antwerpen
 Marc Tanghe
hoofdverpleegkundige palliatieve eenheid, CHRPBW Bois
de la Pierre, Wavre
 Mimmie Wouters
palliatief verpleegkundige, netwerk palliatieve zorg Aalst –
Dendermonde – Ninove
Pijnbestrijding bij palliatieve
patiënten
De richtlijn “Pijn” kwam tot stand op basis van de
richtlijn “Pijn” van www.pallialine.nl.
- Nalezen
- Voorzien van wetenschappelijke grading volgens
GRADE-systeem Paul Van Royen e.a
-
Door 2 onafhankelijke auteurs
Consensus over
- Kernboodschappen
- Graad Wetenschappelijke evidentie
- Graad van aanbeveling
door discussie in de auteursgroep
- Aangepast aan Vlaamse context
Pijnbestrijding bij palliatieve
patiënten
“Harde evidentie” = schaars
Meestal afgeleid van studies bij kanker of zelfs nietkankerpatiënten
De auteursgroep  getracht duidelijke aanbevelingen
voor het werkveld te formuleren, rekening houden met:
-
Setting
Vlaamse context
Complexiteit in palliatieve fase
Peter Demeulenaere
Pijn
Pijn is datgene wat een persoon die het ervaart
zegt dat het is en is aanwezig wanneer hij/zij
zegt dat het aanwezig is.
McCaffery
Voorkomen pijn
 Pijn is afhankelijk van het soort van kanker
 Vaak op drie of meer plaatsen
 Zowel bij oncopatiënten als niet-
oncopatiënten zoals patiënten met ALS, MS,
hartfalen, COPD, nierinsufficiëntie,…
Oorzaken pijn
 Kanker
groei tumor of meta’s
 behandeling
 chirurgie
 infiltratie
AIDS, neuropathie als gevolg van retrovirale middelen
Neurologische aandoeningen (bijv. ALS of MS)
Hartfalen
COPD, pijn in de borst als gevolg van pneumonie,
longembolie





Totaalpijn
Lichamelijke pijn
Pijnopvoeding
Pijn
Psychologische
toestand
Sociaal
TOTALE
PIJN
Verlies van
werk
Familiaal
Functioneren
Financiële
zorgen
Lijden
Fysische
beperking
Vrees voor de
dood
Diagnostiek
 Anamnese
 Lichamelijk onderzoek
 Aanvullend onderzoek
Diagnostiek
! Aandachtspunten voor een goede pijnanamnese:
Weergeven in eigen woorden
Omgeving van patiënt bij betrekken
Factoren die pijn ↑ of ↓
Betekenis van pijn
Verwachtingen, weerstanden, angst,…
Misverstanden
Ernst pijn vastleggen adhv rapportcijfer (meten van pijn)
Aandacht voor totale pijn
Beleid en behandeling
Doel: pijn tot een acceptabel niveau reduceren met
aanvaardbare nevenwerkingen.
Bij behandeling van pijn streeft men naar vermindering
van pijn met 2 punten op een 0 – 10 schaal, liefst naar
pijnintensiteit < 3.
Beleid en behandeling
Pijnbeleid oncopatiënt = pijnbeleid patiënten met andere
levensbedreigende ziekte
Beleid en behandeling
 Integrale benadering
 Oorzakelijke behandeling
 Niet-medicamenteuze behandeling
Integrale benadering
Individueel afgestemd,
maar gericht op het totale concept !
Integrale benadering
 Voorlichting:





Medicatie
Therapietrouw
Gevoel van autonomie
Nut van bepaalde dingen
Te verwachten resultaat
 Communicatie


Pijnmeting
Observeren, rapporteren, evalueren
 Ondersteunende zorg: andere therapieën, vrijwilligers…
 Continuïteit van zorg:



Hoofdbehandelaar
Contactpersoon/vertegenwoordiger
Zorgdossier
Oorzakelijke behandeling
 Hormonale therapie (vb. prostaatca)
 Chemotherapie (vb. longca)
 Radiotherapie (vb. bot en andere meta’s)
 Nucleaire therapie (in ZH met nucleaire afdeling)
 Chirurgie (vb. stoma)
 Bisfosfonaten (vb. bij botmeta’s, ziekte van Kahler)
 Behandeling van uitlokkende of verergerende factoren (vb.
hoest, hik, obstipatie,…)
Niet-medicamenteuze
behandeling
Voorlichting en educatie van patiënt leiden tot
reductie van pijn
Niet-medicamenteuze
behandeling
 Alternatieve therapieën zijn behandelingen waar positieve
effecten aan toegekend worden zonder dat hier echt
bewijs kan worden geleverd dat zij:

Effectief zijn

Aanvaardbaarheid bijwerkingen
=> Therapeutisch effect populair, maar controversieel
Niet-medicamenteuze
behandeling
Warmte
 Koude
 Massage
 Oefentherapie
 TENS
 Ontspanningstechnieken
 Afleiding
 Cognitieve gedragstherapie

Tot slot
 Werken in een palliatieve thuiszorg
 Mijn eigen getuigenis……..
Dankbaar
Mimmie Wouters

Dank voor jullie aandacht!
Het is mooi om een huis te zijn
voor het enige hart
dat je niet wil achter laten,
Het is mooi een ladder te zijn
voor kinderen
die op een sombere dag
naar de zon willen klimmen
Het is mooi een deur te zijn
zachtjes knarsend maar
toch opengaand
En een raam
waarin het licht niet dooft
voor al wie denkt
het is te laat……
Palliatieve thuiszorg Dendermonde