Uitvoeringsnota EZ 2009 1. Inleiding Op basis van de in januari 2008 vastgestelde strategienota economie van Delft is in de loop van 2008 een start gemaakt met het geven van uitvoering aan de in genoemde nota beschreven strategie. De strategienota gaat uit van een zevental strategische beleidslijnen die gezamenlijk het raamwerk van de strategie vormen, te weten: versterken en beter benutten van de kennisbasis betere, meer specifieke profilering van en vermarkting van Delft hoge ambities in woon en leefklimaat een beter presterend en kwalitatief sterker bedrijfsleven optimale benutting van het arbeidspotentieel meer kwaliteit in de bedrijfsomgeving versterking van het organiserend vermogen Het concreet invullen van deze beleidslijnen moet ertoe leiden dat Delft zijn positie in de (inter)nationale kenniseconomie verder versterkt waarmee Delft meer economisch toegevoegde waarde genereert en de werkgelegenheid in Delft groeit. Delft heeft er vanuit zijn historie en bestaande kennisbasis voor gekozen om zich op een aantal gebieden te profileren, te weten ‘water- en deltatechnologie’, ‘technologie in de life sciences’ (o.a. medische technologie en witte biotechnologie) , ‘nieuwe materialen en aerospace’ en ‘nanotechnologie’. In de uitvoeringsnota 2008 bent u reeds geïnformeerd over de projecten die in het kader van de zeven beleidsthema’s zijn opgepakt. Veel van deze projecten lopen door in 2009 en staan, vanuit de besluitvorming in 2008, in principe niet ter discussie. Echter voortzetting van het programma 2009 op basis van de in 2008 plaatsgevonden besluitvorming en de daarmee samenhangende financiële verplichtingen zou in 2009 een negatief resultaat van de Reserve Economisch Structuurfonds te zien geven. Tegen die achtergrond is er voor 2009 voor gekozen om een aantal projecten in zijn geheel te schrappen of in een gereduceerde omvang ten uitvoer te brengen. In paragraaf 3 zal nader op deze voorgestelde keuzes ingegaan worden. Ten aanzien van de wel voortgezette projecten wordt opgemerkt dat hoewel ten opzichte van 2008 de economische situatie als gevolg van de kredietcrisis sterk is gewijzigd het juist nu van belang wordt geacht om de in 2008 ingezette lijn van het bevorderen van de kenniseconomie vast te houden. Het tempo waarin succes kan worden geboekt zal wellicht kunnen afnemen, de richting waarin de economische ontwikkeling van Delft wordt geleid, wordt nog steeds als de juiste gezien. In bijlage I staan de projecten voor 2009 opgesomd en inhoudelijk beschreven. Daarbij wordt volgens het stramien ‘wat willen we bereiken’, ‘wat gaan we er voor doen’ en ‘wat mag het kosten’.een beeld geschetst van de wijze waarop deze projecten een bijdrage leveren aan het programma kennis en economie. 1 Voor wat betreft de meetbare effecten van de projecten wordt opgemerkt dat deze zich op programma niveau manifesteren. De programma indicatoren (werkgelegenheidsontwikkeling, groei kennissectoren, uitgifte bedrijventerreinen, ontwikkeling m2 kantoren, startende bedrijven etc.) dienen uit te wijzen in welke mate de projecten aan hun doelstellingen beantwoorden. 2. Samenvatting uitvoeringswerkzaamheden 2009 De beleidsinzet blijft onverminderd gericht op het verder ontwikkelen van Delft als kennisstad, centre of technology. Projecten als het vorm en inhoud geven aan het Technologisch Innovatief Complex Delft, de ondersteuning van technostarters in de vorm van het beschikbaar krijgen van geschikte huisvesting, maar ook het realiseren van het waterkenniscentrum in Delft, maken hier onderdeel van uit. Bijlage I bevat een uitgewerkt overzicht van de projecten die in 2009 ten uitvoer worden gebracht. Uiteraard wordt aansluitend op en ter ondersteuning van het profileren van Delft als kennisstad gewerkt aan het versterken van allerlei randvoorwaarden die van belang zijn bij het bereiken van de economische doelstellingen. Hiertoe zal op basis van onderzoek en analyse een aantal nota’s worden opgesteld. Voor 2009 worden in het vooruitzicht gesteld de Nota Technologisch Innovatief Complex Delft, de Nota hotelmarktbeleid (o.a. congreshotel), en de Nota bedrijfsverzamelgebouwen Delft neemt voorts ook actief deel aan het opzetten en uitbouwen van de verschillende (kennis)netwerken die de doelstellingen van Delft Kennnisstad ondersteunen (WFIA, Stichting Delft Kennisstad, Kennisalliantie); participeert actief in de regionaal economische beleidsvorming binnen Haaglanden; ondersteunt het lokale bedrijfsleven door middel van gericht accountmanagement stimuleert initiatieven tot het starten van een bedrijf. Is georiënteerd op Europa daar waar het gaat om ondersteuning van de Delftse beleidsdoelen; Zet in op herstructurering van verouderde bedrijventerreinen (Schieoevers) en de ontwikkeling van nieuwe terreinen (Technopolis, Harnschpolder) en kantoorlocaties (stationsgebied Delft Zuid) Ook op het vlak van het versterken van het woon- en leefklimaat vindt inzet plaats in de vorm van het buurtwinkelcentra beleid en de versterking van het functioneren van de binnenstad. In dat kader zal in 2009 het initiatief worden genomen tot het formuleren van flankerend beleid ter beperking van de negatieve (bereikbaarheid)gevolgen als gevolg van de uitvoering van een aantal grote projecten in de stad. Met de uitvoering van de voor 2009 beschreven projecten wordt overigens mede beoogd een bijdrage te leveren aan het mitigeren van de effecten van de kredietcrisis voor de Delftse economie. 2 3. Keuzes Naast het bieden van inzicht in en overzicht van de werkzaamheden die in 2009 worden opgepakt, heeft de uitvoeringsnota een formele functie in die zin dat het accorderen ervan door de Raad een titel geeft tot het doen van uitgaven op basis van de reserve economisch structuurfonds. In bijlage I is onder de kopjes “Wat mag het kosten’ aangegeven welke uitgaven uit de reserve economisch structuurfonds voor de betreffende activiteit voor 2009 worden voorzien. Bij een aantal activiteiten zijn geen bedragen opgenomen. Dit betekent dat voor de uitvoering van deze activiteiten geen beroep wordt gedaan op de reserve economisch structuurfonds. Dit is bijvoorbeeld het geval als de activiteit uitgevoerd kan worden binnen de kaders van de bestaande formatie. Als op basis van de in 2008 opgestarte projecten voortzetting in 2009 zou plaatsvinden zou het totaal aan activiteiten een financieel beslag op de Reserve economisch structuurfonds leggen die het totaal van deze reserve overstijgt. Om dit te voorkomen dient zich de keuze aan om te komen tot het schrappen of het in gereduceerde omvang uitvoeren van projecten in 2009. Bij deze keuze is rekening gehouden met aangegane verplichtingen met andere partijen en de inschatting in hoeverre het totale economische programma benadeeld zou worden door het niet voortzetten of in gereduceerde omvang uitvoeren van het project. Eén project/financiële bijdrage wordt in 2009 op basis van deze beoordeling beeindigd, terwijl 2 projecten/financiële bijdragen qua inzet minder omvangrijk zullen worden uitgevoerd. In 2009 zal geen inzet meer worden gepleegd op:de Strategic Advisory Board. (€ 15.000,- ) De Subsidie Top zal worden teruggebracht van € 20.000,- naar € 15.000,Op de economische agenda van Delft zal in 2009 een temporisering in de besteding van de gereserveerde gelden van € 35.000,- worden doorgevoerd, waarmee een bedrag voor 2009 resteert van € 125.000,-. Voor de Stichting Delft Kennisstad zal de bijdrage in 2009 worden teruggebracht van € 70.000,- naar € 50.000,Het uitvoeringsbudget voor de Europese Lissabon agenda wordt voor 2009 met € 10.000,- teruggebracht tot € 90.000,Tegen de achtergrond van het bovenstaande wordt voorgesteld om de projectenlijst zoals in paragraaf 4 in zijn financiële consequenties weergegeven en in Bijlage I integraal opgenomen vast te stellen. 4. Financien De financiële consequenties van het uitvoeren van bovenstaande projecten leidt tot het volgende overzicht: Leerstoel Knowledgemanagment Business to Science Portal Hart in 3D Technostarters én doorstarters Stichting Delft Kennisstad 3 € 35.000,- . € 45.000,- . € 20.000,-. € 200.000,- . € 50.000,- Aantrekken van Investeringen Water- en deltatechnologie WFIA Top Buurtwinkelcentra Europese Lissabon Agenda Bevorderen allochtoon ondernemerschap Detailhandel – stimuleren samenwerking Twenty-Twenty Kennisalliantie Technopolicy network Economische Agenda Delft Samenwerkingsverband water/stad/land Totaal Totaal t.l.v. reserve Ec. Structuurfonds € 55.000,€ 260.500,€ 97.000,- . € 15.000,€ 43.000,- (tlv reserve grote projecten) € 90.000,- . € 20.000,- . € 30.000,- . € 100.000,- . € 50.000,-. € 12.500,- . € 125.000,- . € 10.000,€ 1.258.000,€ 1.215.000,- De reserve economisch structuurfonds wordt daarmee door de projecten voor een bedrag van in totaal € 1.215.000,- belast. Daarnaast is in de uitvoeringsnota 2008 besloten dat overheadkosten ter grootte van € 55.000,- structureel ten laste van de reserve economisch structuurfonds worden gebracht. De totale geraamde uitgaven ten laste van de reserve economisch structuurfonds komen daarmee voor 2009 op totaal € 1.270.000,- waarmee de reserve nagenoeg geheel wordt uitgeput 4 Bijlage I Projecten per beleidslijn In de uitvoeringsnota 2008 is al aangegeven dat Delft de ambities van de Strategienota Economie wil realiseren via uitvoering van een integrale projectagenda. De agenda met initiatieven dragen allen op hun eigen wijze bij aan de gemeenschappelijke doelstelling om de internationale kenniseconomie in Delft verder te versterken en daarmee economische waarde aan de Delftse gemeenschap toe te voegen en de werkgelegenheid in Delft te bevorderen. Hierna zal per beleidslijn ingegaan worden op de projecten die voor 2009 op de agenda staan. Per project is de begrotingspost en de status van het project aangegeven. 2.1 Versterken en benutten kennisbasis Leerstoel Knowledgemanagment Wat willen we bereiken? De leerstoel Knowledgemanagement is, in samenwerking met de TU Delft ingesteld, om de wetenschappelijke inzichten over het benutten van de kansen die de kenniseconomie biedt te vergroten. Vanuit het toegenomen inzicht dat hiermee ontstaat zal Delft zijn doelstelling tot verdere ontwikkeling van de kenniseconomie kunnen versterken, wat in de praktijk moet leiden tot kennisvalorisatie en het doorbreken van de kennisparadox. Wat gaan we er voor doen? Vanuit de leerstoel knowledgemanagement zal deelgenomen worden aan een vergelijkend onderzoek (Nicis) in enkele universiteitssteden naar de wijze waarop universitaire kennisinstituten een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de economie van het gebied waar deze instituten zijn gevestigd. Dit onderzoek moet duidelijk maken of Delft en de TU de kansen die er liggen voldoende benutten, of dat er mogelijkheden blijven liggen. Tevens zal het voortouw worden genomen tot het opzetten van een expert meeting waarbij deskundigen van buiten Delft hun mening geven over het Delftse beleid ten aanzien van kennisontwikkeling en kennisvalorisatie. Wat mag het kosten? De in samenwerking met de TU ingestelde leerstoel knowledge management brengt in 2009 een financiële verplichting van € 15.000,- met zich mee. Om een expert meeting over het Delftse beleid ten aanzien van kennisontwikkeling en kennisvaloristaie te organiseren wordt In 2009 een bedrag van € 20.000,-, gereserveerd. Op dit moment wordt aan het opzetten van een dergelijke bijeenkomst meer waarde toegekend dan aan het opzetten van een strategic advisory baord die in 2008 nog was voorzien. In verband met het functioneren van de international advisory board wordt de strategic advisory board nu niet opportuun geacht. De gelden die met het achterwege blijven van het oprichten van een dergelijke board zijn bespaard kunnen worden doorgeschoven naar 2009 en aangewend ten behoeve van de in 2009 te houden expert meeting. 5 De totale beschikbare gelden komen daarmee op € 35.000,- Business to science portal (604854, Continuering 2008) Wat willen we bereiken? Delft wenst de kennisintensieve sector in de stad te bevorderen Als bedrijven goede toegang hebben tot kennisinstituten zoals de TU Delft vergroot dit de kans tot doorontwikkeling van de kennisintensieve bedrijvigheid. Met het Business to Science Portal wordt In een samenwerkingsproject van de universiteiten van Rotterdam, Delft en Leiden en enkele netwerken beoogd om de toegankelijkheid van de universiteiten voor bedrijven uit o.a het midden- en kleinbedrijf op het gebied van de Life Sciences te vergroten. Wat gaan we ervoor doen? Het gaat er bij het Business to Science Portal niet alleen om om toegang te verkrijgen tot de universiteit in de eigen stad van het bedrijf maar ook te bevorderen dat kennis bij ‘vreemde’ universiteiten kan worden verkregen. Het Bussiness to Science Portal ondersteunt de bedrijven daarbij. Het portal beperkt zich niet tot een reagerende vraagbaak. Er worden pro-actief scouts langs bedrijven gestuurd om de kans op vermarkting van kennis te vergroten. Daarmee wordt een bijdrage geleverd aan het verkleinen van de kennisparadox (weliswaar veel kennis beschikbaar, maar die leidt tot relatief weinig bedrijvigheid). Het project heeft subsidie toegekend gekregen van het ministerie van Economische Zaken in het kader van het Pieken in de Delta programma voor 2007. Hierbij geldt de voorwaarde dat de regio 50 % van de subsidie financiert. Zowel de provincie ZuidHolland als Rotterdam, Leiden en Delft hebben besloten te participeren in het project. Het project is per 1-4-2008 van start gegaan en maakt onderdeel uit van Medical Delta.(net als het project Hart in Drie Dimensies) De strategisch accountmanagers van de gemeente houden contact met de scouts die de bedrijven actief zullen benaderen. Wat mag het kosten? Voor het business to Science Portal is in 2009 € 45.000,- beschikbaar. Hart in Drie Dimensies Wat willen we bereiken? Het Hart in Drie Dimensies project maakt net als het Business to Science Portal project deel uit van het programma Medical Delta Een consortium van onderzoeksinstellingen en bedrijven in Rotterdam, Delft en Leiden ontwikkelt een nieuwe technologie om een bewegend hart driedimensionaal real-time zichtbaar te maken. Het gaat hier om zowel optische (grote inbreng Oldelft) als imaging toepassingen. Delft participeert in de financiering van het project omdat Delft zich wil profileren op het gebied van de medische technologie. Daarbij geldt voorts dat participatie in het project kan leiden tot de vestiging van een van de private participanten in het project (protonen instituut) op Technopolis. 6 Vestiging van dit bedrijf op Technoplois is zeer interessant omdat dit een aanzet kan geven tot vestiging van vergelijkbare hoogwaardig technologische en innovatieve bedrijvigheid op Technopolis. Wat gaan we ervoor doen? Delft zal in financiële zin participeren in het project. Delft zal contacten leggen met een van de private participanten om te bewerkstelligen dat deze zich in Delft vestigt. Door financiële participatie in het project bevestigt Delft het belang dat de gemeente toekent aan de ontwikkeling van hoogwaardige technologie binnen haar grenzen. Tevens zal Delft met haar participatie in het project de kans op vestiging van het protoneninstituut in Delft doen toenemen. Dit zal met name vorm krijgen door gerichte (bestuurlijke) inzet via de contacten binnen het project Hart in Drie Dimensies, aangevuld met inzet vanuit het strategisch accountmanagement Wat mag het kosten? Voor 2009 is in totaal € 20.000,- beschikbaar In 2008 is reeds € 30.000,- aan het project bijgedragen.; voor 2010 staat nog eens € 20.000,- gereserveerd, wat te maken heeft met de in het kader van het (subsidie)programma Pieken in de Delta aangegane verplichtingen. Hart in drie Dimensies maakt onderdeel uit van dit Rijksprogramma. Technostarters en doorstarters ondersteunen Wat willen we bereiken? Delft wenst het aantal arbeidsplaatsen in de technologisch hoogwaardige sectoren te bevorderen. Dit wordt bereikt door kennisintensieve bedrijven aan te trekken of door een klimaat te creëren waarin ondernemers een bedrijf in deze sector starten. Delft en de TU stimuleren gezamenlijk het starten van technologische bedrijvigheid door startende en doorstartende bedrijven die tot deze groep behoren begeleiding te bieden en te voorzien in passende huisvesting. Uiteindelijk moet dit ertoe leiden dat het aantal technostarters en doorstarters per 1000 inwoners in Delft boven het regionale en landelijk gemiddelde ligt Wat gaan we ervoor doen? Met het project YES!Delft is een broedplaats voor technostarters gerealiseerd. Kansrijke technostarters kunnen door Yes!Delft huisvesting vinden en begeleiding ontvangen bij het opzetten en uitbouwen van hun onderneming. De (financiële) steun aan Yes!Delft zal ook in 2009 (en 2010) worden voortgezet. Daarbij kan worden onderzocht in hoeverre succesvolle (door)startende bedrijven bereid gevonden kunnen worden om (een deel van) de kosten die door gemeente en TU voor Yes!Delft zijn gemaakt in de loop der tijd terug te betalen. Op de langere termijn kan op die wijze een fonds ontstaan, dat door de (succesvolle) ondernemers gevuld wordt en waarmee financiering van Yes!Delft voor de toekomst eenvoudiger wordt. Naast Yes!Delft zal ook ingezet worden op realisering van Yes!Delft II. Zowel de doelgroep startende creatieve bedrijven alsook de doelgroep doorstartende technostarters worden als kansrijke doelgroepen voor verdere werkgelegenheidsontwikkeling gezien. Wat mag het kosten? Voor 2009 is (net als voor 2010) € 200.000,- beschikbaar. 7 Stichting Delft Kennisstad Wat willen we bereiken? Delft heeft ervoor gekozen het profiel van de stad als ‘kennisstad’ verder te (doen) ontwikkelen. Delft kan dit niet alleen, maar zoekt hiertoe de samenwerking met o.a. de werelden van de ondernemers, onderzoek en onderwijs. In de Stichting Delft Kennisstad zijn deze partijen vertegenwoordigd. De stichting adviseert over, promoot, en sponsort activiteiten die het functioneren en het beeld van Delft als stad van technologie en innovatie bevorderen. Wat gaan we ervoor doen? Delft participeert in de stichting Delft Kennisstad en de werkzaamheden van de stichting. Delft en de andere kennispartners subsidiëren de stichting. Wat mag het kosten? Delft heeft voor de activiteiten van de stichting in 2009 een bedrag van € 50.000,-beschikbaar. Aantrekken Investeringen Wat willen we bereiken? Een van de hoofddoelstellingen van het gemeentelijk economisch beleid is het scheppen van arbeidsplaatsen en daarmee het creëren van kansen voor de inwoners van de stad op betaalde arbeid. Dit laatste kan in de vorm van een eigen bedrijf of in de vorm van een betaalde baan bij een bedrijf of instelling. Met het ‘aantrekken van investeringen’ worden activiteiten ontplooid die ertoe moeten leiden dat bedrijven en instellingen – uit binnen- en buitenland - zich in Delft vestigen. Daarmee zal niet alleen het niveau van de investeringen in de stad toenemen, maar zal ook het aantal arbeidsplaatsen in Delft toenemen, In de omstandigheid dat er sprake is van vestiging op gemeentelijke gronden, zal de vestiging ook een positieve bijdrage leveren aan de gemeentelijke grondexploitaties. Omdat Delft zijn positie in de (inter)nationale kenniseconomie wenst te versterken zullen de activiteiten vanuit het werkbudget aantrekken investeringen zich specifiek op die doelgroepen richten die passen in de beoogde economische structuurversterking van Delft. Wat gaan we er voor doen? Ten behoeve van de acquisitie van bedrijven en instellingen worden de navolgende concrete activiteiten ontplooit · deelname aan handelsmissies ministerie EZ · ontvangst (buitenlandse) delegaties · gerichte bezoeken aan bedrijven, instellingen en organisaties met het oogmerk om de mogelijkheden van vestiging in Delft onder de aandacht te brengen. · het onderhouden van contacten met strategische Delftse bedrijven en instellingen met het oogmerk deze bedrijven en instellingen voor Delft te behouden (strategisch relatiemanagement) 8 De hier beschreven activiteiten zijn aanvullend op de participatie van Delft in de WFIA, het acquisitiebureau voor o.a. de regio Haaglanden. Overigens kunnen vanuit het beschikbare budget ‘aantrekken investeringen’ ook investeringen worden gedaan die in directe of indirecte zin een bijdrage leveren aan het opwaarderen van het productiemilieu en daarmee de aantrekkelijkheid voor vestiging van bedrijven en instellingen vergroten. Wat mag het kosten? Naast de personele inzet vanuit de onderdelen strategisch accountmanagement en economische zaken bij het Vakteam CKE is voor 2009 een budget beschikbaar van € 55.000,-. 2.2 Betere, meer specifieke profilering van en vermarkting van Delft Stimulering water- en deltatechnologie (waterprogramma/ samenwerkingsverband water) Wat willen we bereiken? Binnen de technologisch innovatieve sector neemt de water- en deltatechnologie een bijzondere positie voor Delft in. Delft kent een belangrijke concentratie van kennisinstituten op het gebied van water en deltatechnologie. Daar waar watermanagement in binnen- en buitenland in het brandpunt van de belangstelling is komen te staan, zijn er goede kansen om te komen tot kennisvaloristaie op het vlak van water. Delft kent al vele waterinstituten en zet in op het verder versterken van de aanwezige kennis op dat vlak. Deze verdere concentratie van kennis moet er uiteindelijk toe leiden dat ook het aan water gerelateerde bedrijfsleven Delft als een natuurlijke vestigingsplaats gaat zien. Daarmee zal het waterkenniscluster uitgebouwd kunnen worden tot een kennis- en bedrijvencluster met hoogwaardige internationaal te vermarkten diensten en producten en daaruit voortvloeiende werkgelegenheid Het beeld van Delft als ‘stad van waterkennis’ kan voorts ondersteund worden door specifieke aandacht voor de kansen die de Delftse waterhuishouding biedt. Met name de toeristische potentie van Delft kan versterkt worden door het water in en rondom de stad beter te benutten. Met het hierdoor versterken van de toeristische potentie van Delft zullen ook de bestedingen in Delft toenemen. Wat gaan we ervoor doen? Delft zal het in 2008 opgerichte waterkenniscentrum in 2009 verder vorm geven . Het waterkenniscentrum – een gebouw, waarin een aantal watergerelateerde functies zal zijn gehuisvest - draagt bij aan het uitbouwen van de positie die Delft op het gebied van water- en deltatechnologie inneemt. Delft zal zich daarbij ook hard maken voor het huisvesten van de deltaregisseur (commissie Veerman) in het waterkenniscentrum. Delft vraagt bij de WFIA speciale aandacht voor het acquireren van bedrijven en instellingen die een bijdrage leveren aan het versterken van de positie van Delft als stad van water- en deltatechnologie. Het strategisch accountmanagement zal in 2009 en volgende jaren in het bijzonder aandacht besteden aan bedrijven uit de watersector. Delft zal de kansen die er liggen om meer watertoerisme aan zich te binden benutten. Delft heeft in het samenwerkingsverband water-stad-land regionale samenwerking gezocht om de recreatievaart en het watertoerisme verder tor ontwikkeling te brengen.Die regionale samenwerking zal ook in 2009 worden voortgezet. 9 Wat mag het kosten? In 2009 is in totaal € 260.500,- beschikbaar om inhoud aan de ambitie van Delft op het vlak van water- en deltatechnologie vorm te geven. In de begroting van de programma aanpak water is aangegeven welke bestedingen gezamenlijk tot dit laatste bedrag opbouwen) WFIA Wat willen we bereiken? De groei van de werkgelegenheid in Delft moet voor een deel voortkomen uit zich nieuw in de stad vestigende bedrijven en instellingen. Delft richt zich daarbij op technologisch innovatieve bedrijven. De West Holland Foreign Investment Agency (WFIA ) is het samenwerkingsverband van o.a. een aantal Zuid Hollandse gemeenten dat de aquisitie van buitenlandse bedrijven en instellingen voor die gemeenten verzorgt. De WFIA acquireert internationale bedrijven voor West- (Zuid)Holland en assisteert en adviseert hen met betrekking tot alle aspecten van het vestigen van een kantoor of bedrijf in de regio Deelname van Delft aan de WFIA moet bijdragen aan het positioneren van Delft als een aantrekkelijke vestigingsplaats voor (inter)nationale bedrijven en een toename van het aantal buitenlandse bedrijven en instellingen in Delft. Wat gaan we ervoor doen? Delft brengt haar wensen ten aanzien van de te acquireren bedrijven en instellingen bij de WFIA in. Zo zal voor 2009 extra aandacht worden gevraagd voor het cluster wateren deltatechnologie. De strategisch accountmanagers onderhouden veelvuldig contact met de WFIA en wisselen ten behoeve van het bevorderen van het acquisitieresultaat noodzakelijke informatie uit. In 2008 is het functioneren van de WFIA aan een evaluatie onderworpen, welke tot de conclusie heeft geleid dat de WFIA na enkele organisatorische aanpassingen inmiddels goed functioneert en er voor Delft alle reden is om de samenwerking voort te zetten. Wat mag het kosten? Voor participatie in de WFIA is voor 2009 een bedrag van € 97.000,- beschikbaar. Doordat voor het eind van 2008 participatie in de WFIA niet is opgezegd, is impliciet de verplichting aangegaan om ook in 2010 in de WFIA te blijven participeren. Hoewel de wens hiertoe ook nadrukkelijk aanwezig is, dient in het meerjarenperspectief voor de Reserve Economisch Structuurfonds wel met de financiële verplichtingen die hieruit voortvloeien rekening te worden gehouden. Door de voorwaarden die rondom opzegging van participatie zijn geformuleerd, dient ten aanzien van deze financiële verplichtingen feitelijk twee jaar vooruit gepland te worden. TOP Wat willen we bereiken? Met het Techniek OntmoetingPunt TOP moet de wisselwerking tussen de beoefenaren van wetenschap/techniek en creativiteit worden bevorderd. De resultaten hiervan dienen voor een breed publiek zichtbaar te worden. 10 TOP is een initiatief van de stichting TOP. En kan worden aangeduid als een "wetenschapswinkel / ontmoetingscentrum / proeftuin / atelier". Door de activiteiten die in TOP worden ontplooit wordt het beeld van Delft als Kennisstad uitgedragen. Wat gaan we ervoor doen? De stichting TOP geeft vanuit zijn doelstellingen invulling aan het functioneren van TOP. Het voeren van debatten, het houden van exposities, lezingen en experimenten, wedstrijden en prijsvragen en het functioneren als winkel en speelruimte zijn middelen om de doelstellingen te bereiken. Mede door het toekennen van een gemeentelijke subsidie wordt TOP in staat gesteld zijn activiteiten te ontplooien. Wat mag het kosten? Voor 2009 wordt rekening gehouden met een bijdrage aan TOP van €15.000,- 2.3 Hoge ambities in woon en leefklimaat Buurtwinkelcentra Wat willen we bereiken? Bij een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven en instellingen past een vergelijkbaar woon- en leefklimaat. Dit is temeer het geval als de wens bestaat om hoogopgeleide kenniswerkers aan de stad te binden. Een volwaardig en op korte afstand beschikbaar (detailhandels)voorzieningenniveau is een belangrijk gegeven voor de aantrekkelijkheid van het woon- en leefklimaat Door in te zetten op een toekomstbestendige detailhandelsstructuur en in voorwaardenscheppende zin de buurtwinkelcentra in hun functioneren te ondersteunen, wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan de kwaliteit van het woon- en leefklimaat. Buurtwinkels vormen een belangrijk onderdeel van het gemeentelijk detailhandelsbeleid. Het creëren van een zodanige opbouw van de detailhandelsvoorzieningen in Delft dat de consumenten verzekerd zijn van een aantrekkelijk aanbod in de directe omgeving, dat de detailhandelopbouw een bijdrage levert aan de kwaliteit van Delft als woon- en leefstad en dat een structuur wordt neergezet die toekomstbestendig is. Wat gaan we ervoor doen? Op basis van de evaluatie buurtwinkelcentra 2002-2010 zullen de buurtwinkelcentra in Delft planologische bescherming behouden. In voorwaardenscheppende zin wordt ingezet op het versterken van de kwaliteit van de bedrijfsomgeving, de ondersteuning van het organiserend vermogen van de ondernemersverenigingen en het binnen distributieplanologische kaders geven van ruimte voor eventueel gewenste aanpassingen van de winkelcentra. Vanuit het accountmanagement zullen individuele (potentiële) ondernemers met raad en daad bijgestaan worden in het oplossen van problemen op bijvoorbeeld het vlak van de openbare ruimte, parkeervoorzieningen, vergunningprocedures en eventuele subsidies. Wat mag het kosten? Voor 2009 is nog een restant budget uit 2008 uit de reserve grote projecten beschikbaar van circa € 43.000,- 11 In het kader van de begrotingsvoorbereidingen 2010 zal op basis van de evaluatienota buurtwinkelcentra ingezet worden op het vanaf 2010 beschikbaar krijgen van een structureel budget van jaarlijks € 55.000,- 2.4 Een beter presterend en kwalitatief sterker bedrijfsleven Uitvoeringsbudget Europese Lissabon Agenda: TIMBER Wat willen we bereiken? Delft heeft ervoor gekozen om het profiel van de stad als kennisstad verder te (doen) ontwikkelen. Zowel door het versterken van het imago als ook door het aantrekken van bedrijvigheid met een sterke kennisoriëntatie versterkt Delft zijn economische structuur en prestaties. Met het TIMBER project, dat in europees verband wordt uitgevoerd, wordt beoogd dat de productiefactor kennis door de kennisinstituten en het MKB beter te gelde wordt gemaakt. Uiteindelijk moet dit leiden tot een beter presterend bedrijfsleven en meer werkgelegenheid in de kennisintensieve sector Wat gaan we ervoor doen? Delft participeert in het TIMBER project . Dit project bestaat in hoofdlijnen uit een viertal deelprojecten, die daarmee de concrete activiteiten beschrijven die in TIMBER verband uitgevoerd gaan worden Het opzetten van een transnationaal onderwijsprogramma en – organisatie over ondernemerschap en innovatie die bij toerbeurt met min of meer dezelfde hooggekwalificeerde docenten rouleren tussen de deelnemende steden; Het opzetten van een management en exploitatie systeem om op toegankelijke en laagdrempelige wijze de vele laboratoria – en andere R&D – faciliteiten beschikbaar te krijgen voor het MKB:; Het realiseren van een organisatievorm, waarbij naar het voorbeeld van de agrarische coöperatie de innovatieve bedrijven makkelijker en beter kunnen werken met o.a. toeleveranciers, adviseurs, financiers en ondersteuning van de verkoopactiviteiten. Het uitvoeren van een onderzoek naar de rol van de publieke sector bij het stimuleren van een innoverende economie met inspirerende internationale voorbeelden. Vanwege het afhaken van een tweetal beoogde partners is in 2008 vertraging in de uitvoering ontstaan. Wat mag het kosten? Voor 2009 is € 90.000,- en voor de jaren, 2010 en 2011 jaarlijks € 100.000,beschikbaar. De totale kosten van de projecten die samen met andere Europese partners worden uitgevoerd, bedragen circa 2.9 miljoen euro. De partners nemen op vergelijkbare wijze deel in de kosten als Delft. De Europese Unie subsidieert de projecten in belangrijke mate. Allochtoon ondernemerschap stimuleren (604861 continuering 2008) 12 Wat willen we bereiken? De mate waarin mensen deelnemen aan het arbeidsproces is niet in gelijke mate verdeeld over de verschillende bevolkingsgroepen. Het zijn met name de allochtone bevolkingsgroepen waar de arbeidsparticipatie achterblijft. Het stimuleren van ondernemerschap onder deze bevolkingsgroep is een middel om de arbeidsparticipatie te bevorderen, wat aan de ene kant integratievoordelen oplevert en aan de andere kant een verdere diversificering van het Delftse bedrijfsleven geeft. Wat gaan we ervoor doen? Poptahof is een wijk in ontwikkeling en kent een bovengemiddelde aantal allochtone bewoners. In het tegen de wijk Poptahof aangelegen winkelcentrum In de Hoven zal een zogenaamde ‘wereldmarkt’ worden gerealiseerd waar veel ruimte voor allochtoon ondernemerschap zal ontstaan. Om startende allochtone ondernemers te begeleiden in het opzetten van een bedrijf heeft Delft een gespecialiseerd bureau ingehuurd dat - met als basis een locatie in de wijk Poptahof – veel belovende starters uit voornamelijk deze bevolkingsgroep zal ondersteunen. Het bureau functioneert onder de regie van het vakteam integratie. Wat mag het kosten? Voor 2009 is € 20.000,- beschikbaar voor de werkzaamheden van het betreffende bureau. Detailhandel – stimuleren samenwerking Wat willen we bereiken? Een goed functionerende detailhandel heeft betekenis voor de kwaliteit van het woonen leefklimaat in Delft en is daarmee belangrijk voor de huidige en toekomstige inwoners van Delft. Delft mikt namelijk op het aantrekken van kenniswerkers. Dit om de kenniseconomie verder tot ontwikkeling te brengen. Deze groep zal zich eenvoudiger laten verleiden tot huisvesting in Delft als de kwaliteit van het voorzieningenapparaat op orde is. Een goed functionerende detailhandel en met name het kernwinkelapparaat in de historische binnenstad, draagt hier in belangrijke mate aan bij. Door het zoeken van samenwerking met verschillende in het economische veld opererende partijen (o.a. de Stichting Centrum Management Delft) moet worden bewerkstelligd dat optimale randvoorwaarden worden gecreëerd voor het functioneren van de detailhandel. Wat gaan we ervoor doen? De SCMD adviseert gevraagd en ongevraagd het bestuur van Delft over het functioneren van de binnenstad. De SCMD voert ten behoeve van deze adviezen onderzoek uit of laat hiertoe onderzoek uitvoeren. De gemeente voert het secretariaat van de SCMD en maakt er als overlegpartner deel van uit. Om de SCMD een onafhankelijk adviesorgaan te laten zijn, wordt jaarlijks aan de SCMD een budget toegekend waarmee invulling kan worden gegeven aan de hiertoe noodzakelijk uit te voeren werkzaamheden. De gemeente subsidieert daarnaast het samenwerkingsverband van ondernemers in de binnenstad van Delft (OBD) in de periode 2007 tot en met 2009. Door deze ondernemersvereniging te subsidiëren wordt de samenwerking binnen deze groep bevorderd en bereikt dat initiatieven die een bijdrage leveren aan versterking van het functioneren van de binnenstad ook daadwerkelijk van de grond komen. 13 Wat mag het kosten? Voor 2009 wordt € 30.000,- beschikbaar gesteld voor door de SCMD uit te voeren advies en onderzoekstaken. Normaal gesproken zou de OBD met een bedrag van € 20.000,- worden gesubsidieerd. Gelet op het gegeven dat in 2008 door omstandigheden nauwelijks activiteiten zijn ontplooid worden de voor dat jaar toegekende bedragen doorgeschoven naar 2009 en kan in dat jaar subsidiering achterwege blijven. Daarmee is met het simuleren van de samenwerking in en met de detailhandel voor 2009 totaal € 30.000,- gemoeid. Stimulering economie Twenty Twenty Wat willen we bereiken? Met het concept twenty-twenty wordt beoogd kleine of middelgrote innovatieve ondernemingen te stimuleren zich te ontwikkelen tot ondernemingen met een omzet van € 20.000.000,- De ontwikkeling van deze ondernemingen zal een bijdrage leveren aan het versterken van de Delftse economie. Wat gaan we ervoor doen? In 2007 zijn gelden beschikbaar gesteld voor de ontwikkeling van de pilotfase van het TwentyTwenty programma. Als gevolg van de openbare aanbesteding van de bij het programma behorende dienstverlening in de vorm van uit te voeren begeleiding voor de ondernemers, en het landelijk door het ministerie van Economische Zaken oppakken van het project, is het landelijke twenty-twenty programma niet terecht gekomen bij de oorspronkelijk gedachte uitvoeringsorganisatie In 2009 zal door de stichting twenty twenty echter wel verder uitwerking worden gegeven aan de oorspronkelijke doelstellingen. De stichting richt zich in specifieke zin op bedrijven uit de Rotterdamse en Delftse regio. De werkzaamheden die de stichting zal uitvoeren bestaan uit Salestrips voor geselecteerde bedrijven Geven workshops en masterclasses Het opzetten van een coachingnetwerk Het opzetten van een wise-men board Wat mag het kosten? Voor de verdere uitvoering van het project twenty twenty is in 2009 een bedrag benodigd van € 100.000,-. 2.5 optimale benutting van het arbeidspotentieel Projecten als het bevorderen van allochtoon ondernemerschap, of technostarters en doorstarters zouden ook onder de noemer van ‘optimale benutting van het arbeidspotentieel’ kunnen worden gebracht. Binnen de Economische agenda van Delft wordt aandacht besteed aan de Samenwerking Overheid Bedrijfsleven (SOB). Omdat deze projecten bij de andere beleidslijnen aan de orde komen wordt er hier niet nader op ingegaan. 14 2.6 meer kwaliteit in de bedrijfsomgeving Uiteraard vindt ook inzet plaats op het vlak van het verbeteren van de kwaliteit van de bedrijfsomgeving. De herstructurering van Schieoevers en de uitgifte van kavels op Technoplois en Harnaschpolder zal ook in 2009 voortgezet worden. Ten aanzien van het TICD zal een nota worden uitgebracht waarin het concept verder wordt geoperationaliseerd en een bijbehorende investeringsagenda zal worden opgesteld. (zie verderop nota TICD). De bevordring van de kwaliteit van de bedrijfsomgeving krijgt in 2009 echter geen vorm in door het vakteam concreet op te pakken projecten maar past binnen het reguliere werkpakket van het vakteam. 2.7 versterking van het organiserend vermogen Kennisalliantie Wat willen we bereiken? Delft zet in op het verder ontwikkelen van zijn profiel als ‘kennisstad’. Van belang hierbij is dat een optimale kennisuitwisseling plaatsvindt tussen ondernemers, onderzoekers, onderwijs en overheid . In de Kennisalliantie zijn genoemde partijen verbonden en zetten zich gezamenlijk in voor kennisontwikkeling en toepassing van die kennis in de regio. Door te participeren in de kennisalliantie levert Delft een bijdrage aan de versterking van de netwerkvorming en daarmee kennisuitwisseling tussen genoemde partijen Wat gaan we ervoor doen? Delft participeert al enige jaren in financiële en bestuurlijke zin in de Kennisalliantie. Voor 2009 zal die financiële en bestuurlijke participatie worden voortgezet. Wat mag het kosten? Voor 2009 is € 50.000,- beschikbaar voor de Delftse bijdrage aan de kennisalliantie. Technopolicy Network Wat willen we bereiken? Het Technopolicy Network is opgericht met steun van de gemeente Delft. Het netwerk richt zich op de samenwerking van steden met een op kennis gebaseerde economie. Jaarlijks worden een conferentie en enkele workshops georganiseerd waarin de ervaringen van de deelnemers worden gedeeld. Door te participeren in het Technopolocy Network worden ervaringen opgedaan die een bijdrage kunnen leveren aan het verder ontwikkelen van de kenniseconomie van Delft. Wat gaan we ervoor doen? Delft zal ook in 2009 (mede in financiële zin) blijven participeren in het Technopolocy Network. Via het strategisch accountmanagement zal aangestuurd worden op een verdere verspreiding van de in het netwerk aanwezige kennis ter bevordering van de kenniseconomie in Delft. Delft zal deelnemen aan de jaarlijks te houden conferentie en workshops die specifiek voor Delft als kennisstad interessant zijn. 15 Wat mag het kosten? Voor 2009 is € 12.500,- gereserveerd ten behoeve van het lidmaatschap van het netwerk en de deelname aan de conferentie en workshops. Economische Agenda Delft Wat willen we bereiken? Delft moet zijn positie in de (inter)nationale kenniseconomie verder versterken. Dit met het oogmerk om meer economisch toegevoegde waarde in de stad te genereren en daarmee de werkgelegenheid te doen toenemen. Door o.a. in te zetten op het versterken en beter benutten van de kennisbasis van Delft, de stad beter en specifieker te profileren, de kwaliteit van de bedrijfsomgeving te verbeteren en hoge ambities te hanteren voor het woon- en leefklimaat in de stad, kan deze doelstelling worden bereikt. Delft kiest ervoor om deze inzet in samenwerking met de in het economisch veld opererende partijen vorm te geven. Afstemming en coördinatie van de samenwerking vindt plaats binnen het platform economische zaken Delft Wat gaan we ervoor doen? De EAD biedt ondersteuning aan initiatieven op het gebied van de (kennis) economie conform de uitgangspunten van het Coalitieakkoord: decentralisatie en dialoog met de samenleving. De gemeentelijke rol is voorwaardenscheppend en ondersteunend. Wanneer er binnen het kader van de EAD projecten ten uitvoer worden gebracht dan zullen de feitelijke feitelijke investeringen die hieruit voortvloeien worden gedaan door betrokken bedrijven, instellingen en overheden. Elk project krijgt op die manier zijn eigen financieringstraject. De verantwoordelijkheid voor de uit te voeren projecten berust bij per project samen te stellen projectteams. De gemeentelijke rol in de EAD is er een van stimuleren en faciliteren. De marktpartijen brengen de projecten ten uitvoer en doen de investeringen, al dan niet in samenwerking met betrokken overheden. Voor 2009 gaat het om de navolgende concrete projecten: Woon- en werkklimaat kenniswerkers Binnenstad (SCMD) Launching customer SOB In 2009 zal de door het platform EZ opgestelde uitvoeringsnotitie EAD Delft ter bespreking aan de raadscommissie worden aangeboden. Wat mag het kosten? Voor uitvoering van de projecten uit de EAD wordt voor 2009 een bedrag van € 125.000,- vrijgemaakt/noodzakelijk geacht. € 95.000,- bestaat uit bijdragen in de voorbereidingskosten van de 4 genoemde projecten, € 30.000,- bestaat uit in 2009 met de EAD gemoeide programma kosten. 16 Naast de hiervoor geformuleerde activiteiten staat voor 2009 ook nog een drietal op te stellen nota’s gepland. Onder het kopje ‘Wat willen we bereiken’ zal worden aangegeven wat de doelstelling van de betreffende nota is, terwijl onder het kopje “Wat gaan we ervoor doen’ een korte beschrijving van de inhoud van de nota wordt aangegeven. De nota’s zullen in principe in eigen beheer worden opgesteld waarbij eventueel te maken kosten uit het reguliere onderzoeksbudget kunnen worden gefinancierd. Samenwerkingsverband water-stad-land Wat willen we bereiken? In het kader van de programma aanpak water is al aangegeven dat het beeld van Delft als ‘stad van waterkennis’ ondersteund kan worden door specifieke aandacht voor de kansen die de Delftse waterhuishouding biedt. Met name de toeristische potentie van Delft kan beter benut worden door het water en de daarbij behorende faciliteiten in en rondom de stad beter geschikt en toegankelijk te maken voor de recreatievaart. Hierdoor zullen de (toeristische) bestedingen in Delft kunnen toenemen. De vereniging water-stad-land, een samenwerkingsverband van een aantal aan vaarwegen gelegen steden in de regio, heeft als doel om het benutten van de potenties die de vaarwegen voor met name de recreatievaart bieden te versterken. De gemeente zal door te participeren in het samenwerkingsverband de potenties die het Rijn-Schiekanaal en de Zuidkolk voor de recreatievaart bieden beter kunnen benutten. Wat gaan we ervoor doen? In 2009 zal een pilot worden uitgevoerd voor de inzameling van vuilwater. Op grond van de kaderrichtlijn water is de lozing van afvalwater door de recreatie vaart op het open water niet langer toegestaan. Door o.a. in de Delftse regio faciliteiten voor vuilwater inzameling te bieden wordt de aantrekkelijkheid van het gebruik van het water in de Delftse regio vergroot. Wat mag het kosten? Voor het lidmaatschap van de organisatie is een bedrag van € 10.000,- beschikbaar. Technologisch Innovatief Complex Wat willen we bereiken? Het Technologisch Innovatief Complex (TICD) is een aaneengesloten gebied bestaande uit ruwweg het TUD gebied, Schieoevers en het stedenbaangebied rondom station Delft Zuid. In dit gebied werken ruim 18.000 TU- en Hbo-studenten en zijn ruim 700 kennisintensieve bedrijven en instellingen gevestigd, waarin meer dan 16.000 mensen werken. Omdat Delft voor de stad en de regio de potenties van het TICD verder wenst te benutten en de kennisintensieve bedrijvigheid volop de kans wil geven zich in dat gebied verder te ontwikkelen, dient het gebied van nu 200 ha zich te kunnen ontwikkelen tot een totaal van 300 ha (inclusief het DSM terrein en Schieveen). Daarbij dienen ook de ruimtelijke randvoorwaarden te worden ingevuld die het TICD in staat stelt om op optimale wijze te functioneren. Uiteindelijk moet de ontwikkeling van het TICD leiden tot een substantiële werkgelegenheidsontwikkeling in de kennisintensieve sectoren . 17 Wat gaan we ervoor doen? Er zal een nota Technologisch Innovatief Complex Delft worden opgesteld waarin de inhoud van het concept, de (meer)waarde ervan voor Delft en de regio, de vervlechting met het Science Port Holland concept en het noodzakelijke investeringsprogramma voor het TICD zal worden beschreven. Aan de hand van deze nota zal overleg worden gestart met regionale overheden, het Rijk en Europa om draagvlak te vinden voor het noodzakelijke investeringsprogramma. Wat mag het kosten? De nota Technologisch Innovatief Complex zal (voor een belangrijk deel) worden opgesteld in eigen beheer. Daar waar externe expertise noodzakelijk is zal een beroep worden gedaan op het reguliere onderzoeksbudget van economische zaken. Nota Hotelmarktbeleid Wat willen we bereiken? Verschillende benchmarks bevestigen dat de Delftse hotelbeddenvoorraad uitbreidingspotentie heeft, In het licht van de ambitie van Delft om de stad nadrukkelijk te profileren als aantrekkelijk bestemming voor toeristen en zakelijke bezoekers dient ruimte te worden gegeven aan uitbreidingsinitiatieven. De omvang van het aantal hotelbedden dient op een zodanig niveau te komen dat Delft in optimale zin kan profiteren van zijn toeristische aantrekkingskracht alsook – in relatie tot zijn technologische potenties - zijn aantrekkingskracht voor de zakelijke bezoeker. Uiteindelijk zal het optimaliseren van de hotelcapaciteit moeten leiden tot een toename van de werkgelegenheid. Gelet op de aard van de werkgelegenheid in deze sector zal met name de groep van wat lager geschoolden hiervan kunnen profiteren. Wat gaan we ervoor doen? Er zal een nota Hotelmarktbeleid Delft worden opgesteld. Deze nota zal een verbijzondering en actualisering van de reeds bestaande (regionale) nota uit 2006 betreffen. De nota zal in kwantitatieve zin de hotelmarktpotentie opnieuw beschrijven. Tevens zal in ruimtelijke zin een verkenning plaatsvinden van mogelijke nieuwe vestigingslocaties voor hotels. De nota zal in het bijzonder aandacht besteden aan de mogelijkheden voor de vestiging van een congreshotel in Delft. Een dergelijke faciliteit zal een belangrijke impuls kunnen zijn voor de versterking van het zakelijk toerisme. Wat mag het kosten? Voor de nota Hotelmarktbeleid zal een beroep worden gedaan op externe expertise. De kosten die hiermee gemoeid zijn zullen drukken op het reguliere onderzoeksbudget van economische beleid Evaluatie strategisch accountmanagement Wat willen we bereiken? Groei van de werkgelegenheid in de stad is belangrijk voor het sociaal maatschappelijk en economisch functioneren van de stad. Groei van de werkgelegenheid komt voort uit 18 de autonome groei van bedrijven en instellingen en uit de vestiging van nieuwe bedrijven en instellingen. De wijze waarin een gemeente ruimte geeft aan nieuwe initiatieven van bedrijven en instellingen, de mate waarin een gemeente signalen oppakt over problemen waar bedrijven en instellingen mee worden geconfronteerd en de mate waarin een gemeente nieuwe bedrijven en instellingen aan zich weet te binden zijn belangrijke elementen in het bewerkstelligen van de doelstelling tot werkgelegenheidsontwikkeling. Het (strategisch) accountmanagement kan een belangrijke bijdrage leveren in het behoud en het aantrekken van bedrijven door (pro) actief in te spelen op de geluiden vanuit het bedrijfsleven. Circa 3 jaar geleden is op nieuwe wijze invulling gegeven aan het accountmanagement voor bedrijven in Delft. Het moment is daar om te evalueren of het accountmanagement aan de verwachtingen voldoet Wat gaan we ervoor doen? In de op te stellen nota (bedrijfs)accountmanagement Delft zal de opzet van het (strategisch) accountmanagement worden geëvalueerd. Daarbij zal niet alleen gekeken worden naar de organisatorische opzet, maar ook ingegaan worden op de noodzakelijke randvoorwaarden waarbinnen een goed opererend accountmanagement kan functioneren. Wat mag het kosten? De nota Evaluatie accountmanagement zal (voor een belangrijk deel) worden opgesteld in eigen beheer. Daar waar externe expertise noodzakelijk is zal een beroep worden gedaan op het reguliere onderzoeksbudget van economische beleid 19