Hoofdstuk 4 Onderzoek van het landijs van het - Geo

Fysische geografie van Nederland
Hoofdstuk 4 Onderzoek
van het landijs van het
boek Fysischgeografisch onderzoek
Isotopen-onderzoek
Stabiele isotopen van zuurstof:
16O
99,760 %
17O
0,037 %
18O
0,203 %
Verhouding isotopen in waterdamp en
calciet is afhankelijk van temperatuur;
hoe kouder hoe minder zware
isotopen (18O).
Isotopen-onderzoek
Ten behoeve van metingen is vergelijking nodig met
een standaard:
18O/16O
sample - 18O/16O standard
18O = ------------------------------------------------. 103 o/oo
18O/16O standard
Berendsen 2010
Naar Dansgaard et al. 1971
Onderzoek landijs
18O
/ 16O-verhouding (18O) hangt af
van:
 klimaat
 lokale T



geografische breedte
hoogte
seizoen
 afstand tot brongebied
Isotopen-onderzoek
 Tijdens glaciaal:
 relatieve toename van 16O op ijskappen,
en
 relatieve toename 18O in de diepzee
 Tijdens interglaciaal:
 relatieve afname van 16O op ijskappen,
en
 relatieve afname 18O in de diepzee
Leinders et al. 1993
Isotopen-onderzoek
Hoe kunnen we hiermee een
klimaatcurve maken?
 Meting 18O
 Meting ouderdom
NOAA
Onderzoek landijs
Dateringen van ijs
 14C (AMS-dateringen)
 zomer/winter gelaagdheid
van sneeuw, of stof
 stromingsmodellen
 accumulatiesnelheid
constant
 ijsdikte constant
 stromingspatroon constant
Foto: H.J.A. Berendsen
INSTAAR
Berendsen 2010
Naar Dansgaard et al. 1973
NOAA
De Groenlandse ijskap
Foto: N. Willemse
Drill bit of ice corer
NOAA
NOAA
NOAA
NOAA
GISP ice core annual layering
NOAA
Berendsen 2010, naar Dansgaard et al. 1973
Ruddiman 2001
Berendsen 2010
Naar Barnola et al. 1991