Trigeminus Neuralgie

Trigeminus Neuralgie
RF-behandeling van het ganglion
Gasseri volgens Sweet
Inleiding
Reeds enige tijd heeft u ‘trigeminus neuralgie’, een vorm van typische
aangezichtspijn. Om de pijnklachten die hierdoor worden veroorzaakt te behandelen,
heeft uw behandelend arts met u afgesproken dat u in aanmerking komt voor een
‘radiofrequente behandeling van het ganglion Gasseri’. Ook is het mogelijk dat u deze
behandeling zojuist ondergaan heeft.
De arts heeft u reeds informatie gegeven over het ziektebeeld en de behandeling. In
deze folder hebben we de informatie voor u op een rijtje gezet, zodat u het nog eens
rustig kunt nalezen. Tevens kunt u deze folder gebruiken om bijvoorbeeld uw huisarts
of werkgever te informeren.
Aangezichtspijn
Aangezichtspijn kan acuut of chronisch zijn. Acute aangezichtspijn wil zeggen dat de
pijn acuut is ontstaan. Dit is bijvoorbeeld het geval bij tand- of kiesproblemen of bij
een neusbijholte-ontsteking.
Chronische aangezichtspijn is voortdurend aanwezig of komt steeds weer terug.
Bij chronische aangezichtspijn worden enkele vormen onderscheiden. De
belangrijkste zijn ‘typische aangezichtspijn’ en ‘atypische aangezichtspijn’.
Trigeminus neuralgie is een vorm van typische aangezichtspijn.
Trigeminus Neuralgie
Typische aangezichtspijn kan ontstaan door een prikkeling of een aandoening van een
hersenzenuw. Een vaak voorkomende vorm van typische aangezichtspijn is
‘trigeminus neuralgie’. Bij deze aandoening ontstaan heftige pijnscheuten in het deel
van het gezicht dat wordt verzorgd door de aangezichtszenuw (de ‘nervus trigeminus’
ofwel drielingzenuw). De pijnscheuten voelen aan als elektrische stroomstoten en
kunnen optreden in de verschillende takken van de aangezichtszenuw.
De aangezichtszenuw heeft drie takken naar verschillende gebieden in het gezicht:
het voorhoofd, de bovenkaak en de onderkaak. De drie takken komen samen in het
ganglion Gasseri (ganglion betekent zenuwknoop). Pijnscheuten in de eerste tak
worden gevoeld in het voorhoofd en het oog. Pijnscheuten in de tweede tak zijn
voelbaar in de bovenkaak en de neus. In de derde tak veroorzaken ze pijn in de
onderkaak. De tweede en derde tak zijn vaker betrokken bij trigeminus neuralgie dan
de eerste tak.
Een opvallend kenmerk is dat de pijn ontstaat na prikkels die normaal niet pijnlijk zijn,
zoals het aanraken van de huid, eten, praten, tanden poetsen, warme of koude wind.
De pijn is dus op te wekken. Soms verdwijnt de pijn spontaan na enkele maanden of
jaren, maar hij komt vaak plotseling weer terug. Trigeminus neuralgie komt vaker
voor bij vrouwen dan bij mannen.
Het is een aandoening die vaker voorkomt vanaf het veertigste levensjaar.
| patiënteninformatie
2
Oorzaken
Voordat een eventuele behandeling plaatsvindt, bent u meestal door een neuroloog
onderzocht. Slechts in zeldzame gevallen vindt deze hierbij een oorzaak voor de
trigeminus neuralgie.
Sommige patiënten hebben een vaatafwijking bij de zenuwknoop waar de pijn
ontstaat. Zo’n vaatafwijking bestaat uit een klein bloedvaatje dat enigszins
kronkelend verloopt en daardoor tegen de zenuwknoop aandrukt. De zenuwknoop
wordt hierdoor geprikkeld en geeft pijnsignalen door naar de hersenen. In uiterst
zeldzame gevallen kan ook een hersentumor trigeminus neuralgie veroorzaken.
Meestal wordt er echter helemaal geen oorzaak gevonden.
Behandelingsmogelijkheden
Als de diagnose trigeminus neuralgie is gesteld, worden meestal eerst medicijnen
voorgeschreven. Het bekendste daarvan is carbamazepine (Tegretol). Dit medicijn
wordt ook bij epilepsie gegeven. Het heeft de eigenschap dempend te werken op de
activiteit van zenuwcellen. Het dempt echter niet alleen de te grote prikkelbaarheid
van de zenuwcellen in de kern van de aangezichtszenuw, maar werkt op alle
zenuwen. Hierdoor ontstaan vaak bijwerkingen als sufheid, duizeligheid of
futloosheid en kunnen er soms leverfunctiestoornissen optreden.
Vroeger werd de aangezichtszenuw operatief (gedeeltelijk) doorgesneden. Het grote
nadeel van deze methode was, dat het gezicht dan doof (vergelijkbaar met de
verdoving bij de tandarts) aanvoelde, maar vooral dat na enige tijd een nieuwe
onbehandelbare pijn kon ontstaan, die vaak nog erger was dan de oorspronkelijke
pijn. Deze operatie wordt tegenwoordig niet meer uitgevoerd.
Er is ook een neurochirurgische operatie mogelijk, waarbij de aangezichtszenuw in de
hersenen wordt vrijgelegd (operatie volgens Janetta). Bij deze operatie is het
functieverlies van de zenuw geringer. Het betreft echter een hersenoperatie, die een
langdurige ziekenhuisopname vereist en een grotere kans op complicaties heeft.
De pijnspecialist zal de pijnklachten behandelen door de betreffende zenuwknoop
met een radiofrequente stroom te verwarmen. Hierdoor wordt de geleiding van
pijnprikkels door de zenuw voor langere tijd gedeeltelijk beïnvloed en treedt in veel
gevallen pijnvermindering op.
In medische termen heet deze behandeling: ‘RadioFrequente stroombehandeling van
het ganglion Gasseri volgens Sweet’.
De voorbereiding op de behandeling
De behandeling vindt plaats onder lichte algehele narcose. Het is daarom
noodzakelijk dat u nuchter naar het ziekenhuis komt. In overleg met de arts of
assistente kunt u eventueel een licht ontbijt nemen.
| patiënteninformatie
3
Voor de rest geldt de algemene voorbereiding die beschreven staat in de folder
‘Pijnkliniek’. Deze heeft u bij uw eerste bezoek aan de Pijnkliniek ontvangen.
De behandeling
Allereerst brengt de arts u onder een lichte narcose. Daarna zal hij, via de wang, een
dun naaldje naar de kern van de aangezichtszenuw brengen. Met behulp van een
röntgenapparaat bekijkt hij of het naaldje op de juiste plek zit. Wanneer dit het geval
is, laat hij u even wakker worden en wordt er een teststroompje door de punt van de
naald gezonden. De arts zal u vragen of dit stroompje te voelen is in het gebied waar
de pijn altijd zit. Op deze manier kunt u hem helpen de positie van het naaldje
nogmaals te controleren.
Vervolgens laat hij u weer een minuut slapen en wordt een (radiofrequente) stroom
door het naaldje gezonden. Deze stroom wekt warmte op. De punt van het naaldje is
voorzien van een voeler, die meet hoe hoog de temperatuur in de zenuwknoop
oploopt. Door nu de temperatuur juist te regelen, ontstaat er een wondje in de kern
van de aangezichtszenuw en worden de prikkels die de pijn veroorzaken
onderbroken. Het is niet zo dat de zenuw wordt ‘doorgebrand’. Alleen een aantal
dunne vezels in de zenuw die de pijn doorgeven aan de hersenen worden
onderbroken, terwijl de dikke vezels intact blijven. Hierdoor wordt een gedeelte van
de prikkels uitgeschakeld, waardoor de (hinderlijke, chronische) pijn verdwijnt, maar
de zenuw zijn eigenlijke functie behoudt. Tenslotte laat de arts u weer wakker
worden en test hij met een scherp naaldje of het gevoel in het gebied van de
aangezichtszenuw, waar de pijn zit, iets minder scherp aanvoelt.
Na de behandeling
Na de behandeling wordt u op de dagverpleging nog ongeveer een uur bewaakt,
totdat u geen last meer heeft van eventuele nawerkingen, zoals duizeligheid,
moeheid of een slap gevoel.
Duur
Inclusief de voorbereiding en de tijd na de behandeling bent u ongeveer twee uur in
het ziekenhuis. De behandeling zelf duurt ongeveer 25 minuten
Napijn
Het is belangrijk te weten, dat er na de behandeling napijn kan voorkomen, die soms
brandend is, terwijl soms de oorspronkelijke trigeminus neuralgie pijnen nog één of
twee weken blijven bestaan. U kunt hiervoor eventueel een pijnstiller innemen
(bijvoorbeeld paracetamol volgens bijsluiter). Eventueel kunt u aan uw huisarts of
behandelend pijnspecialist een andere pijnstiller vragen.
Als u nog medicijnen gebruikt, kunt u die in overleg met uw arts langzaam afbouwen
als de napijn verdwenen is.
| patiënteninformatie
4
Als u na de behandeling nog een schietende pijn houdt, dient u in het algemeen de
carbamazepine (Tegretol) te blijven gebruiken. Meestal kan het gebruik van
carbamazepine binnen één à twee weken worden afgebouwd, volgens de met u
gemaakte afspraken.
Bijwerkingen
Sommige patiënten hebben na de behandeling een doof gevoel in het deel van het
gezicht, waar voordien de pijn zat. Dit komt omdat, tijdens de behandeling, het
ganglion Gasseri altijd gering beschadigd wordt. Hierdoor is het niet altijd mogelijk
het gevoel volledig intact te laten. Het gaat echter niet om een volledig doof gevoel.
U hoeft zich over deze bijwerking niet ongerust te maken. Deze bijwerking is van
tijdelijke aard en zal in de meeste gevallen binnen enkele maanden vanzelf
verdwijnen. Dat betekent niet dat de pijn dan ook weer optreedt.
Verlammingen of een scheve mond zullen bij deze behandeling niet optreden.
Complicaties
Alhoewel de arts de behandeling zeer zorgvuldig uitvoert, bestaat er bij elke
behandeling een zeer geringe kans op complicaties, dus ook bij een radiofrequente
behandeling van het ganglion Gasseri.
Uiterst zelden komen, bij het inbrengen van het naaldje via het wangslijmvlies,
mondbacteriën in het hersenvocht terecht. Hierdoor kan er een
hersenvliesontsteking optreden. Als dit het geval is, krijgt u binnen zes uur na de
behandeling hoge koorts, hoofdpijn en nekstijfheid. U dient dan onmiddellijk uw arts
te raadplegen. Er moet dan zo spoedig mogelijk begonnen worden met een
antibioticabehandeling. Deze complicatie treedt echter nooit later dan zes uur na de
behandeling op.
De telefoonnummers waarmee u de pijnspecialist kunt bereiken, staan op de
achterkant van deze folder.
‘s Avonds en in het weekend kunt u contact opnemen met uw huisarts. Deze zal
contact opnemen met de dienstdoende pijnspecialist.
Resultaten
In het algemeen wordt een goed resultaat bereikt. Het is echter mogelijk dat de
behandeling te ‘voorzichtig’ uitgevoerd werd en er nog een keer iets intensiever
moet worden behandeld. Dit kan zonder probleem binnen enkele weken gedaan
worden.
De pijnklachten kunnen binnen een half jaar tot tien jaar terugkomen, omdat de
behandelde zenuw weer aangroeit. Als de pijn terugkeert, kan de behandeling
zonodig herhaald worden.
| patiënteninformatie
5
Let op!
• Als u op het moment van het onderzoek in verwachting bent of vermoedt dit te
•
•
•
•
•
zijn, verzoeken we u om dit vóór het onderzoek te melden.
Als u antistollingsmiddelen (bloedverdunners) gebruikt waarvoor controle bij de
trombosedienst noodzakelijk is, dient u het gebruik hiervan, in overleg met uw
arts, enkele dagen voor de behandeling te stoppen. Voor de behandeling moet
dan uw bloed gecontroleerd worden. De trombosedienst neemt met u contact op
over de verdere dosering.
Informeert u ons voor de behandeling over alle medicijnen die u gebruikt.
Geef altijd door als u een pacemaker, ICD of neurostimulator heeft.
Na de behandeling is het onverantwoord dat u zelf actief aan het verkeer
deelneemt. U dient er zelf voor te zorgen dat u onder begeleiding van een
familielid of kennis naar huis gaat. Is er géén begeleiding dan kan de behandeling
niet door gaan.
Indien u de afgelopen 2 maanden opgenomen bent geweest in een buitenlands
ziekenhuis meldt dit dan.
Tot slot
Als u nog vragen heeft, kunt u deze altijd met uw behandelend arts bespreken.
| patiënteninformatie
6
Geef uw mening!
Deel uw ervaring over Zuyderland Medisch Centrum op
www.ZorgkaartNederland.nl, een onafhankelijk kwaliteitsplatform voor de zorg.
Op basis van uw ervaring kunnen wij onze zorgverlening verder verbeteren.
Pijnbestrijding
Meldpunt Oost 13
Afsprakennummer: 088 - 459 52 84
Werkdagen: 9.00 -12.00 uur en 14.00 -16.00 uur
Informatienummer: 088 - 459 52 85
Werkdagen: 8.30 -12.00 uur en 13.30 -16.30 uur
Bezoekadres
Zuyderland Medisch Centrum
Dr. H. van der Hoffplein 1
6162 BG Sittard-Geleen
© 08-2015
Internet
www.zuyderland.nl
279
Postadres
Zuyderland Medisch Centrum
t.a.v. afdeling Pijnbestrijding
Antwoordnummer 27
6130 WB Sittard