Sterilisatie van de vrouw

Sterilisatie van de vrouw
In deze brochure wordt uitleg gegeven over verschillende
aspecten van sterilisatie bij de vrouw. Een aantal zaken zal
uw arts reeds met u besproken hebben. Tijdens het bezoek aan
de polikliniek is het vaak echter niet mogelijk om alles te bespreken.
Met deze folder kunt u thuis op uw gemak één en ander nog eens nalezen.
Zijn er daarna nog vragen, dan is het verstandig om deze vóór de sterilisatie
met uw arts te bespreken.
Wat is een sterilisatie eigenlijk?
Bij sterilisatie van de vrouw worden de eileiders afgesloten door middel van een kleine
operatie. Daardoor kunnen zaadcellen de eicel niet meer bereiken en kan de eicel zich niet
meer naar de baarmoeder toe bewegen. Zo wordt een zwangerschap voorkomen.
Wanneer wordt tot een sterilisatie besloten?
In tegenstelling tot andere vormen van geboorteregeling zoals de pil of een spiraaltje, is
sterilisatie definitief. De ingreep is in principe onherstelbaar en u moet er dus zeker van zijn
dat u geen kinderen meer wilt.
De beslissing tot sterilisatie moet zorgvuldig door u en uw partner worden genomen. Daarbij
dient u zich te realiseren dat familieomstandigheden kunnen veranderen, maar dat een
sterilisatie moeilijk ongedaan kan worden gemaakt.
Hoe wordt de sterilisatie uitgevoerd?
Er zijn 2 methoden van sterilisatie, deze worden beiden in het Spaarne Gasthuis uitgevoerd.
Hysteroscopische sterilisatie (Essure)
In het Spaarne Gasthuis Hoofddorp en Haarlem Noord vindt een poliklinische hysteroscopie
plaats.
Dat wil zeggen dat er met een dunne kijkbuis via de vagina in de baarmoederholte gekeken
wordt. Er wordt dan in beide eileiders een klein buigzaam micro-implantaat (veertje)
ingebracht. Hierdoor groeit binnen drie maanden de eileider dicht en kan er geen
zwangerschap meer optreden. Gedurende deze drie maanden dient u nog wel aanvullende
anticonceptie te gebruiken.
Voordelen van deze methode van sterilisatie is dat er geen narcose nodig is en dat u geen
littekens heeft door de sterilisatie. U zal gevraagd worden thuis de avond voor de procedure
en op de ochtend zelf een pijnstiller (oraal) in te nemen. De ingreep duurt maximaal 10
minuten en het totale bezoek maximaal 45 minuten.
SPECIALISTEN IN MENSENWERK
Laparoscopische sterilisatie
Dit is een sterilisatie via kijkbuisoperatie (laparoscopie). Voor deze vorm van sterilisatie is
een korte algehele verdoving (narcose) noodzakelijk. Er wordt een tweetal kleine snedes
(van 1-2 cm) gemaakt, één ter hoogte van de navel en één in de onderbuik. De buik wordt
gevuld met koolzuurgas.
Via de snedes wordt een kijkbuis ingebracht en het instrument waarmee de sterilisatie wordt
verricht. Het afsluiten van de eileiders kan gebeuren door dichtbranden (coagulatie) of door
afklemmen met een klemmetje (clipje). De laparoscopische sterilisatie gebeurt in
dagbehandeling. Dit betekent dat u dezelfde dag weer naar huis kunt.
Welke methode
Beide methoden van sterilisatie zijn even effectief. De gynaecoloog zal met u overleggen
welke methode hij of zij zal toepassen. Indien u eventueel later de sterilisatie ongedaan wilt
laten maken, dan is de kans op een goed herstel het grootst bij het gebruik van een
klemmetje.
Buikoperatie
De sterilisatie kan ook via een buikoperatie worden uitgevoerd, bijvoorbeeld wanneer tevens
een keizersnede wordt verricht. In deze situatie worden de eileiders meestal afgebonden,
omdat ze vlak na een zwangerschap te dik zijn om er een klemmetje op te plaatsen.
Soms is een andere methode nodig
Niet altijd is de afgesproken methode uitvoerbaar. Dikke eileiders bijvoorbeeld worden met
klemmetjes vaak niet goed afgesloten. Uw arts zal dan een andere methode moeten
toepassen om het gewenste resultaat te krijgen. Vindt u het bezwaarlijk dat in dit soort
gevallen een andere methode wordt toegepast, dan adviseren wij u dit duidelijk vooraf aan
uw arts mee te delen.
Zo kan het soms ook bij een kijkoperatie onmogelijk zijn om de eileiders goed te zien. Dan is
een buikoperatie de enige andere manier om deze manier van sterilisatie uit te voeren. Bij
een buikoperatie krijgt u echter een groter litteken en is ziekenhuisopname noodzakelijk.
Omdat u tijdens de operatie slaapt, is het niet mogelijk om met u te overleggen. Daarom
geldt ook hier dat, indien u bezwaren hebt tegen een buikoperatie, u dit vooraf duidelijk
vertelt aan uw arts.
Wie voert de sterilisatie uit?
De sterilisatie wordt uitgevoerd door één van de gynaecologen van ons team en dus niet
altijd door de arts met wie u op de poli de ingreep heeft besproken.
Dat betekent echter niet dat de sterilisatie hierdoor anders verloopt. Mocht u bezwaren
hebben tegen behandeling door een andere gynaecoloog, dan adviseren wij u dit van tevoren
kenbaar te maken.
Na de sterilisatie
Na een hysteroscopische sterilisatie (Essure) zult u na afloop wellicht nog wat lichte
buikklachten hebben. Uit onderzoek blijkt dat 75% van de vrouwen die een Essure sterilisatie
ondergaat direct na de ingreep weer aan het werk kan. De dag nadien zult u over het
algemeen nauwelijks klachten meer ervaren en kunt u uw dagelijkse bezigheden weer
volledig uitoefenen.
In geval van een laparoscopische sterilisatie zult u op de dag van de sterilisatie als gevolg
van de narcose niet echt fit zijn en moet u niet gaan werken. Het is ook niet verstandig zelf
naar huis te rijden; laat iemand u komen ophalen.
Sterilisatie van de vrouw | pagina 2
De volgende dagen verlopen meestal zonder problemen, maar u kunt wat schouderpijn
hebben. Dat wordt veroorzaakt door een beetje koolzuurgas dat in uw buik is
achtergebleven. Dit prikkelt het middenrif, waardoor pijn bij schouderbladen kan ontstaan.
Het koolzuurgas wordt vrij snel via het bloed naar de longen getransporteerd en verlaat daar
het lichaam.
Soms wordt tijdens de operatie een soort tangetje op de baarmoedermond geplaatst;
hierdoor kan gedurende enkele dagen wat vaginaal bloedverlies optreden. De wondjes in uw
buik kunnen enkele dagen gevoelig zijn en genezen binnen zeven tot tien dagen. Bij het
optreden van koorts of hevige buikpijn is het raadzaam om contact met uw arts op te
nemen.
Complicaties
Bij elke operatieve ingreep bestaat er een risico op complicaties. Een complicatie kan zijn dat
de darm of blaas beschadigd wordt of dat er bloedingen of infecties optreden. Dit risico is
zeer klein en bedraagt ongeveer 1 op de 1000 laparoscopieën en nog kleiner in geval van
hysteroscopische sterilisatie. Bij de hysteroscopische sterilisatie (Essure) bestaat er een erg
kleine kans dat ten gevolge van een samentrekking van het spiertje van de eileider het
implantaat niet goed geplaatst kan worden. Dan kan de gynaecoloog met u bespreken om
eventueel de volgende maand de ingreep opnieuw te plannen of eventueel alsnog een
sterilisatie via laparoscopie af te spreken.
Het is belangrijk om naast deze informatie over complicaties ook de hieronder vermelde
voorlichtingsfolders van de NVOG te lezen. Hierin staan de meest recente ontwikkelingen,
complicaties en bijwerkingen van een sterilisatie beschreven.

Sterilisatie, Informatie voor vrouwen die een sterilisatie overwegen;
http://www.nvog.nl//Sites/Files/0000004858_Informatie%20voor%20vrouwen%20die%
20een%20sterilisatie%20overwegen.pdf

Sterilisatie, Informatie voor vrouwen die een hysteroscopische sterilisatie krijgen;
http://www.nvog.nl//Sites/Files/0000004854_Informatie%20voor%20vrouwen%20die%
20een%20hysteroscopische%20sterilisatie%20krijgen.pdf

Sterilisatie, Informatie voor vrouwen die een laparoscopische sterilisatie krijgen;
http://www.nvog.nl//Sites/Files/0000004855_Informatie%20voor%20vrouwen%20die%
20een%20laparoscopische%20sterilisatie%20krijgen.pdf
De folders zijn te vinden op www.nvog.nl onder het kopje Voorlichting, NVOGvoorlichtingsbrochures, Sterilisatie.
Controle van de sterilisatie
Na een hysteroscopische sterilisatie is het belangrijk om de positie van de veertjes met echo
te controleren. Dit gebeurt 3 maanden na de sterilisatie. Als er twijfel is of de sterilisatie
goed gelukt is, zal een contrastfoto van de baarmoeder worden gemaakt
(hysterosalpingografie). Na laparoscopische sterilisatie is controle niet nodig.
De kans op zwangerschap
Geen enkele vorm van anticonceptie sluit zwangerschap voor 100% uit. Dit geldt ook voor
sterilisatie.De kans op zwangerschap na sterilisatie is echter zeer klein en varieert tussen de
2 en 5 per 1000 sterilisaties. Zwangerschap kan optreden wanneer de eileider zich spontaan
herstelt en weer doorgankelijk wordt.
In zeldzame gevallen blijkt achteraf dat de sterilisatie niet goed is uitgevoerd.
Sterilisatie van de vrouw | pagina 3
Bij een klein aantal vrouwen is het voor de arts heel moeilijk om de eileiders goed te zien en
kunnen er twijfels ontstaan of de ingreep naar wens is verlopen. De arts zal dat na afloop
van de ingreep uiteraard aan u vertellen.
Hoewel een sterilisatie een ingreep is met een heel grote kans op succes, blijft zwangerschap
in zeldzame gevallen dus mogelijk. Daarom is het van belang dat u zich bij uitblijven van de
menstruatie realiseert dat er een kleine kans is dat u zwanger bent. Het is dan verstandig bij
uw gynaecoloog of huisarts een zwangerschapstest te laten uitvoeren. Geeft deze test
inderdaad aan dat u zwanger bent, dan is het nodig dat u contact met uw arts opneemt. In
een aantal gevallen is namelijk de zwangerschap niet in de baarmoeder maar in de eileider
gelokaliseerd en dan moet tijdig worden ingegrepen. Als de arts die u dan bezoekt, niet zelf
de sterilisatie verricht heeft, is het ook zinvol om de arts die u gesteriliseerd heeft op de
hoogte te brengen van het feit dat toch een zwangerschap is opgetreden.
Leven na een sterilisatie
Behalve dat u na een sterilisatie doorgaans niet meer zwanger kunt worden, zijn er geen
blijvende veranderingen te verwachten. De hormoonspiegels veranderen niet of nauwelijks
en het onbevruchte eitje wordt door het lichaam opgenomen.
Door een sterilisatie komt u niet eerder in de overgang. Als u voor de sterilisatie de pil
gebruikte en na de sterilisatie niet meer, moet u er wel rekening mee houden dat de
menstruaties weer kunnen zijn zoals vóór het pilgebruik en bij sommige vrouwen zelfs
langduriger en heviger.
In psychische en seksuele zin verandert er weinig. Veel vrouwen ervaren dat het seksueel
contact veel spontaner is door de geruststelling dat zij beschermd zijn tegen zwangerschap.
Kan sterilisatie ongedaan worden gemaakt?
Sterilisatie is in principe een definitieve ingreep, waarna geen gewenste zwangerschap meer
mogelijk is. Voordat u besluit zich te laten steriliseren, moet u dus absoluut zeker weten dat
u niet meer zwanger wilt worden. Wilt u de ingreep toch ongedaan laten maken, dan is
meestal een buikoperatie nodig en alleen mogelijk na een laparoscopische sterilisatie.
De kans op zwangerschap na een hersteloperatie hangt af van de toegepaste
sterilisatiemethode. Waren de eileiders dichtgebrand, dan ligt na herstel de kans op
zwangerschap rond de 50%; was een klemmetje gebruikt, dan is de kans ongeveer 80%.
Een hysteroscopische sterilisatie (Essure methode) kan niet worden hersteld.
Reageerbuisbevruchting (IVF) kan wel worden geprobeerd na een hysteroscopische
sterilisatie.
Anticonceptie tot aan de sterilisatie
Het is van belang dat u op het moment van de sterilisatie niet zwanger bent. Dat betekent
dat u de anticonceptie die u nu gebruikt, moet blijven gebruiken tot na de sterilisatie. Bij een
hysteroscopische sterilisatie moet gedurende 3 maanden de anticonceptie worden
doorgebruikt, tot de eileiders volledig zijn dichtgegroeid en dit met echo is gecontroleerd. De
laparoscopische sterilisatie werkt direct, maar als u de pil gebruikt, moet u de strip waarmee
u bezig bent op het moment van sterilisatie afmaken. Een spiraaltje kan tijdens de sterilisatie
verwijderd worden, maar dat is wel afhankelijk van het moment van de cyclus.
Indien u geen anticonceptie toepast, dient u er zelf voor te zorgen dat u niet zwanger bent
op het moment van sterilisatie. Dit kan bijvoorbeeld door het gebruik van condooms tot aan
het moment van sterilisatie.
Wie betaalt de sterilisatie?
Sterilisatie zit niet in het basispakket. De meeste aanvullende verzekeringen vergoeden de
kosten die verbonden zijn aan een sterilisatie wel of gedeeltelijk. Het is verstandig dat u vóór
Sterilisatie van de vrouw | pagina 4
de ingreep contact opneemt met uw ziektekostenverzekeraar om te weten wat u eventueel
zelf moet betalen.
De voor- en nadelen op een rij
Voordelen
• Sterilisatie is erg betrouwbaar.
• U hoeft zich nauwelijks bezorgd te maken over de mogelijkheid van zwangerschap.
• U hoeft niet meer elke dag de pil in te nemen.
• Onregelmatig bloedverlies of pijn zoals bij een spiraaltje treedt na sterilisatie niet of
nauwelijks op.
Nadelen
•De ingreep moet als onherroepelijk worden beschouwd en kan niet gemakkelijk hersteld
worden.
• Bij een laparoscopische sterilisatie is algehele narcose noodzakelijk.
• Bij een hysteroscopische sterilisatie is het noodzakelijk dat er nog 3 maanden aanvullende
anticonceptie wordt gebruikt, tot de eileiders zijn dichtgegroeid.
Het verloop van de ingreep
Een hysteroscopische sterilisatie vindt poliklinisch plaats. De gynaecoloog en één of twee
doktersassistenten zijn aanwezig bij de behandeling. Als u dat prettig vindt, mag u zelf ook
iemand meenemen, die aanwezig kan zijn bij de behandeling. U hoeft niet nuchter te zijn.
U mag tijdens de procedure meekijken op een beeldscherm, dit leidt wat af. Hoewel er voor
het bezoek aan de arts een half uur gepland staat, is de sterilisatie zelf binnen 10 minuten
verricht. Nadien kunt u weer naar huis. Het is wel verstandig dat u niet zelf autorijdt nadien,
omdat u nog wat buikpijn kunt ervaren.
Een laparoscopische sterilisatie duurt ongeveer een halfuur en vindt onder volledige
verdoving plaats. Daarom wordt voorafgaand aan de behandeling een consult afgesproken
op de polikliniek Anesthesiologie. De sterilisatie vindt plaats in dagopname. Dat wil zeggen, u
komt ’s morgens en gaat ’s middags weer naar huis. In sommige gevallen is een langere
opname in het ziekenhuis nodig.




Voor de operatie moet u nuchter zijn. Dit betekent dat u na 24.00 uur niets meer mag
eten of drinken.
U meldt zich op de afdeling dagverpleging (tenzij anders met u is afgesproken). U krijgt
een operatiejasje aan.
U wordt naar de operatiekamer gereden; hier wordt u verdoofd. Vervolgens wordt de
sterilisatie verricht onder narcose. De sneetjes worden gehecht; het litteken is na enige
tijd nauwelijks meer te zien.
U komt bij in de uitslaapkamer.
Meestal heeft u na de operatie nog enkele dagen wat pijn in de schouder of buik. U mag
hiervoor altijd een pijnstiller vragen. Ook kan het zijn dat u wat misselijk bent. Ook daar
kunt u medicijnen voor vragen.
Na controle door de gynaecoloog mag u, als alles normaal verlopen is, aan het eind van de
middag weer naar huis. Meestal voelt u zich dan nog erg slap. Het is daarom raadzaam
iemand te vragen om u te komen halen. Afhankelijk van de gebruikte hechtingen lossen deze
vanzelf op of moeten de hechtingen na vijf dagen na de ingreep worden verwijderd. Het
verwijderen van de hechtingen gebeurt bij de huisarts of op de polikliniek.
Sterilisatie van de vrouw | pagina 5
Vragen?
Als u nog vragen heeft, kunt u altijd de gynaecoloog of een verpleegkundige bellen. Het
telefoonnummer van de polikliniek gynaecologie is voor:
Spaarne Gasthuis Haarlem Noord
 (023) 545 30 60
Spaarne Gasthuis Hoofddorp
 (023) 890 75 40
(per 4 april 2016 wordt het telefoonnummer voor beide locaties  (023) 224 00 60)
Informatiebron
De voorlichtingsfolder van de NVOG (Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en
Gynaecologie), www.nvog.nl is gebruikt en de informatie is aangepast aan het beleid van het
Spaarne Gasthuis. Voor aanvullende informatie verwijzen we naar de site van NVOG op
www.nvog.nl onder het kopje Voorlichting, NVOG-voorlichtingsbrochures, Sterilisatie.
Waar vindt u het Spaarne Gasthuis
Haarlem Zuid
Boerhaavelaan
22
2035 RC,
Haarlem
(023) 545 3545
Hoofddorp
Spaarnepoort 1
2134 TM,
Hoofddorp
(023) 890 8900
Haarlem Noord
Vondelweg 999
2026 BW,
Haarlem
(023) 545 3545
Heemstede
Händellaan 2A
2102 CW,
Heemstede
(023) 890 8900
Per 4 april 2016 heeft het Spaarne Gasthuis 1 telefoonnummer voor alle locaties:
(023) 224 0000
www.spaarnegasthuis.nl
[email protected]
© Spaarne Ziekenhuis | eindredactie: Patiëntenvoorlichting | Foldernummer DSZ.632 | maart 2016
Sterilisatie van de vrouw | pagina 6