Design & Manufacturing TNO I Kennis voor zaken SLS Belaste Delen Rapid Prototyping en Rapid Manufacturing hebben hun sporen in ontwikkelingstrajecten ruimschoots verdiend. Deze technieken maken het immers mogelijk om direct vanuit 3D-data kleine series producten te vervaardigen zonder kostbare investeringen in productgebonden gereedschappen. Dit betekent kortere looptijden en daardoor lagere aanloopkosten van producten. Alle Rapid Prototyping-technieken werken volgens het LMT-principe (Layer Manufacturing Technique), hetgeen inhoudt dat de producten laagsgewijs worden opgebouwd. Een van deze technieken is Selective Laser Sintering (SLS). TNO ondezoekt, samen met bedrijven, de toepasbaarheid van SLSonderdelen in de machinebouw. SLS is een Rapid Manufacturing-techniek bij uitstek: met behulp van een CO2Jaser wordt nylon poeder selectief gesmolten waarna het product laag-voor-laag rechtstreeks vanuit 3D-CAD wordt opgebouwd. Kennis vergaren Binnen de machinebouw is behoefte aan een productietechniek om stijve en lichtgewicht constructies met een complexe geometrie te realiseren. sls biedt de mogelijkheid om onderdelen en functies te integreren en is daarom een zeer geschikte techniek in een Voorbeeld,van een lichte en stijve positioneerarm. Met Rapid Manufacturing kunnen laagsge- wijs functionele eindproducten rechtstreeks vanuit 3D CAD-data worden vervaardigd. Naast een zeer grote ontwerpvrijheid biedt Rapid Manufacturing de mogelijkheid tot zogeheten Mass Customisation: het op de markt brengen van massaproducten waarvan de eigenschappen grotendeels zijn bepaald in SLS voor een op profiel De statisch bepaalde door de individuele consument. Daarnaast levert het produceren zonder productgebon- Voorbeeld van een oplossing den gereedschap een aanzienlijke tijdsbespa- elementen geven het open profiel een stffieid. torsie belast open ring op (en dus een kostenreductie) in het die bíjna net zo groot als d,at van een gesloten productieontwikkelingsproces ten opzichte profiel. Eindige Elementen Analyse geeft de van traditionele processen. nageno eg homo gene s panningsto estand w eer. lT-E 03{D/10-06-2005 Des¡gn & Manufactur¡ng SLS Belaste Delen omgeving waar de productieseries relatief de Energie Methode is een overzicht van Walter Kruf klein zijn. Om de voordelen van negen algemeen voorkomende belastingsge- P vallen geanalyseerd. De Energie Methode beschrijft de interne energie van ieder constructie-element. Met deze methode is het F De Rondom 1 Het ¿onstrueren van lichte en stijve mecha- mogelijk een constructie te herontworpen, zodat elk element een even grote belasting nisch belaste delen voor productie met draagt. SLS toe te kunnen passen in de machinebouw voert TNO, samen met bedrijven, het onderzoek SLS Belaste Delen uit, om kennis te vergaren met betrekking tot: - SLS; heid; - Het omgaan met toleranties van het product, toleranties op de machineonderdelen en hoe deze in SLS kunnen worden ondervangen. E [email protected] Bezoekad res 5612 AP E¡ndhoven Postadres De relatie tussen de geometrie van SLS-Pro- ducten en de te behalen vormnauwkeurig- +31 40 265 0476 +31 40 265 0769 Met Rapid Manufacturing is het mogelijk om meerdere producten samen te voegen tot één product. In sommige gevallen blijven verbin- Postbus 6235 5600 HE Eindhoven www.tno.nl dingsmogelijkheden zoals lijmen, schroeven, lassen en klikverbindingen echter noodzakeIijk. Voor al deze typen verbindingen zijn binnen SLS Belaste Delen passende oplossing- Spann¡ngsconcentraties Om licht en stijfte kunnen construeren en gevonden. is het van belang te weten hoe krachten opti- Kr¡mpen en kromtrekken voor het kromtrekken zijn SLS-specifieke maal worden in- en doorgevoerd. Naast verschillende vormen van belasting, maat- en vormafwijkingen genormaliseerd. zijn binnen Spanningsconcentraties in een balk met gaten. Spanningsconcentraties vormen vaak de aan- leiding tot het falen van een constructie. Hoewel voor homogene materialen de invloe- SLS Belaste Delen invloeden van materiaal-, ontwerp-, en procesvariabelen op krimp onderzocht zodat uitspraken kunnen Vervolgonderzoek worden gedaan over het kromtrekken van van het project sls Belaste Delen maakt het geproduceerde delen (zowel hoeveelheid en mogelijk om lichte en stijve machineonder- richting als ook manieren om kromtrekken delen in SLS te produceren. Bent u geÏnteres- uit te sluiten of te compenseren). Krimp is in hetgeen SLS voor u kan betekenen? U kunt richting geven aan de volgende fase inherent aan het productieproces en bepaalt in grote mate de te behalen vormnauwkeurigheid. den van gaten, sleuven en dergelijke al algegeen informatie over spanningsconcentraties Binnen SLS Belaste Delen zijn voor een breed ontwerp kunnen ongewenste krimpeffecten worden vervolgens ingezet voor een aantal functionele testen, waarna wordt onderzocht in hoeverre de prototypes voledoen aan het worden uitgesloten. eerder opgestelde pakket van eisen. scala aan typen spanningsconcentraties de Met de juiste aanpassingen aan een product- Het kromtrekken van geproduceerde delen is binnen SLS Belaste Delen onderzocht aan de hand van verschillende materiaaleigenschappen (zoals thermische eigenschappen), pro- ductvorm (zoals wanddikte) en procescondi ties (zoals bedtemperatuur). Naast de door het proces geinduceerde krimp heeft ook het Metalen inserts in een SLS-pro d uct ten b eho eve van het onderzoek, waarin prototyPes van constructies worden ontwikkeld, die de deelnemende bedrijven kunnen inzetten voor toepassing en wordt een constructie samengesteld en geproduceerd. Deze prototyPes sLS gepro$pceerde delen beschikbaar. belastingstoestanden geanalyseerd. Volgens seerd functionele testen. Per bedrijfwordt een pakket van eisen opgesteld voor de gewenste meen bekend zijn, was tot op heden nog in De opgedane kennis binnen de eerste fasen opdelen van een 3D CAD-model in lagen een van een betrouwbare, slijtvaste schroefdraad- grote invloed op de toleranties. Voor zowel verbiniling, deze zogenaamde'slice-missmatch' alsook