Elevator control project Report V2 Aero-Tech engineering Caglar Gunusen Jasper Hop Tim Kortekaas Ben Lubbers (528788) (522169) (520952) (528221) Elevator Control ‘’Vandervoort73’’ report 2 Inholland Aircraft factory By Aero-Tech engineering This is the development report of the Elevator Design Project for the VanderVoort73 aircraft. Detailing the stress analysis, the design and the function of the elevator control system. Using hydraulics to convert pilot input to elevator output. The system was theoretically proven using simulated loads. Technical drawings and a 3D model were created and are included. Date: Place: Company: Version: 5-06-2013 Inholland, Delft Inholland Aircraft factory, Aero-Tech engineering 2.0 Author: Caglar Gunusen Autograph: (528788) ………………………………………….. Jasper Hop (522169) ………………………………………….. Tim Kortekaas (520952) ………………………………………….. Ben Lubbers (528221) ………………………………………….. 1 Contents 1. Summary ............................................................................................................................ 3 2. List of terms ........................................................................................................................ 4 List of symbols ........................................................................................................................ 7 3. Inleiding .............................................................................................................................. 8 4. Elevator system design....................................................................................................... 9 4.1 Algemeen .......................................................................................................................... 9 4.3 Walking beam dimensions.............................................................................................. 13 4.4 Uitslag ............................................................................................................................. 14 4.5 Redundancies ................................................................................................................. 15 5 Stress analysis........................................................................................................................ 16 5.1 Algemeen ........................................................................................................................ 16 5.2 Bouten ............................................................................................................................ 16 5.3 Kabel tussen de kwadranten .......................................................................................... 18 5.4 Walking beam ................................................................................................................. 20 6 Hydrauliek ............................................................................................................................. 21 6.1 Algemeen ........................................................................................................................ 21 6.2 Symbolen ........................................................................................................................ 22 6.3 Werking van het systeem ............................................................................................... 24 6.3.1 Normale werking ..................................................................................................... 24 6.3.2 Werking bij defect ................................................................................................... 25 6.4 Dimensies hydraulisch systeem ...................................................................................... 26 6.5 Conclusie hydrauliek ....................................................................................................... 28 Conclusie .................................................................................................................................. 29 Appendix I: load case 1............................................................................................................. 30 Appendix II: Load case 2 ........................................................................................................... 31 Appendix III: uitslag .................................................................................................................. 32 Appendix IV: Hydraulic stand-by .............................................................................................. 33 Appendix V: Hydraulic pitch neerwaarts.................................................................................. 34 Appendix VI: Hydraulic pitch opwaarts .................................................................................... 35 Appendix VII: hydraulics defect................................................................................................ 36 Appendix VIII: Load case scenario’s ......................................................................................... 37 2 1. Summary Elevator Design for the VanderVoort73 For the newly designed passenger aircraft an elevator control system needs to be developed. This system is critical for aircraft operation. All other components of the aircraft have been designed already. The system needs several sub-systems to function within the specifications set by the EASA and the Inholland Aircraft factory. From earlier research it has become apparent that a technical solution similar to the one found on the Fokker F28 would be the most cost effective. The three designed subsystems are the connection between the control stick and the hydraulic system, the hydraulic system itself, and the connection between the hydraulic system and the elevator surface. Two main load cases have been considered that cover expected day to day use and emergency use. The entire system is designed to withstand the calculated maximum loads encountered in these load cases, with the legally mandated safety factors included. Dimension constraints and available materials have also been taken into account in the design. In chapter two the technical terms used in the rest of the report are elaborated on. Chapter three provides a general introduction to the elevator control project, it’s stated goals and the demands Aero-tech is supposed to meet. Furthermore the preliminary work on the elevator is summarized briefly. In the fourth chapter the basic design is outlined, that of a walking beam, with both the basic dimensions and the planned redundancies in the system. These numbers will be used as the guideline in the following chapters. First in chapter five a stress analysis is performed to determine the exact dimensions of the system that accepts the input from the cockpit to the rest of the system and back. Then, in chapter six the exact dimensions of the hydraulic system is determined, as well as the required materials for this system. This chapter starts with a small introduction to how the hydraulic systems has been modeled before moving on a model of the system itself to explain how the basic functionality and the justification for the calculations used. It includes a brief conclusion with just the basic results. The system is ready for implementation, complete technical drawings are included. It is not required by law to undergo prototyping and trails because no experimental techniques are used in its construction. 3 2. List of terms In dit hoofdstuk van het rapport zullen de termen en begrippen die wij in ons rapport gebruiken worden toegelicht. Engels begrip Nederlands begrip Definition Defenitie Actuator Werkstang/drijfstang Puts the walking beam in a vertical state Zet de walking beam recht Aft section Achterstuk The tail section, the tail of the plane De staartsectie, het achterste deel van het toestel Aluminum Aluminium A kind of metal Een metaal soort Aspect ratio Vleugel slankheid The slenderness of a wing De slankheid van een vleugel Control surface Stuurvlak Controls a plane Stuurt een toestel Control unit Controle eenheid Is used to control the elevator Wordt gebruikt om de elevator te besturen Elevator Hoogteroer Delivers the ‘pitch’ movement of the airplane Hoogteroer, zorgt voor de ‘pitch’ beweging van het toestel Force distribution Krachtverdeling The distribution of a force over a surface De verdeling van een kracht over een oppervlak Formula Formule A way to calculate values in mathematics and mechanics Een manier om waardes te berekenen in de wiskunde en mechanica Fuel tank Brandstoftanks The tanks in which the fuel is kept in the airplane De tanks waarin de brandstof van het toestel worden opgeslagen Gust locks Windvlaag slot Locks a control surface in place so it can’t move suddenly Zet een control surface vast zodat deze niet plotseling kan bewegen 4 High tensile steal Hoog gelegeerd staal An extra strong kind of steal Een extra sterke soort staal Hinge Ophanging The place where the elevator turns in the stabilizer De plaats waar de elevator scharniert in de stabilizer Hydraulic Power Unit (HPU) Hydraulic Power Unit Makes sure the walking beam will be in a vertical position Zorgt ervoor dat de walking beam wordt recht gezet Hydraulic system Hydraulisch systeem A system in which hydraulics are applied Een systeem waarin hydrauliek is toegepast Hydraulic fluid Hydraulische vloeistof Fluids in a hydraulic system Vloeistof in een hydraulisch systeem Joystick/control stick Joystick/stuurknuppe l The instrument with what the pilots can control the plane Het instrument waarop de piloten het toestel kunnen besturen Mac (mean aerodynamic chord) Korde The value of a camber of a wing De waarde van de welving van een vleugel Pilot force applied Pilot kracht uitgeoefend The amount of force the pilot applies to the control stick De hoeveelheid kracht die de piloot op de joystick geeft Pitch Stampen The movement of a plane up and down wards De beweging van een toestel omhoog en omlaag Transfers the power of one hydraulic system to another Zet de kracht op één hydraulisch systeem op de andere Power Transfer Unit (PTU) Kracht overbrengingsunit Pressure bulb Drukschot Makes sure there is pressure in the cabin of an airplane Zorgt voor de druk in de cabine van een toetel Pushrod Drukstang A rot that delivers a movement Een stang die een beweging overbrengt 5 Quadrant Kwadrant A part that can turn around an axis Een onderdeel dat kan wentelen rond een as Redundancy Redundancy To make everything in a system double to ensure safety Alles dubbel uitvoeren om zo voor veiligheid te zorgen Root chord Vleugelwortel korde The length of the wing at the fuselage of the airplane De lengte van de vleugel bij de romp Safety factor Veiligheid factor Is in some of the formulas to ensure safety Veiligheidsfactor, zit in sommige formules om voor veiligheid te zorgen Selector valve Selecteer klep Indicates the magnitude of the movement of the control stick Geeft de grootte van de uitslag van de control stick aan Shear stress Schuifspanning A kind of force on a surface Een kracht soort op een oppervlak Stabilizer Stabilisator A way to calculate values in mathematics and mechanics Stabilisator, hier: een vleugel oppervlak in de staartsectie van het toestel Stabilizer width Stabilisator breedte The width of the horizontal stabilizer De breedte van de horizontale stabilisator Stress Spanning The name for a mechanical force distribution De benaming voor een natuurkundige krachtverdeling Tip chord Tip korde The length of the wing tip De lengte van de vleugel punt Walking beam Lopende balk A beam that converts the forces applied by the pilot to the elevator De balk die de krachten van de piloot overzet naar de elevator 6 List of symbols Symbool Naam Verklaring lbs Ponden Een gewichtseenheid kg Kilogram Een gewichtseenheid m Meter Een maats eenheid inch inch Een maats eenheid lbs/ft2 Pond per vierkante voet Eenheid voor druk m² Vierkante meter Eenheid voor oppervlakte N/m Newton per meter Eenheid voor een krachtverdeling N/m2 Newton per vierkante meter Eenheid voor een krachtverdeling op een oppervlak Nm Newton meter Eenheid voor een moment % Procent Geeft percentages aan Mpa Mega Pascal Een eenheid voor druk Kg/dm3 Kilogram per kubieke decimeter Eenheid voor de massa van een volume PSI Ponden per vierkante inch Eenheid van druk 7 3. Inleiding Aerotech engineering is door de Inholland Aircraft Factory gevraagd om een ontwerp te maken voor het hoogteroer systeem. Dit hoogteroer systeem is bedoeld voor het nieuwste vliegtuigmodel van de Inholland Aircraft Factory genaamd de VanderVoort73. Dit toestel moet aan het eind van het volgende jaar operationeel zijn. Het systeem wordt ontworpen aan de hand van de eisen die door de Inholland aircraft factory en de EASA gesteld zijn. In dit rapport zal duidelijk gemaakt worden hoe wij enkele componenten in het systeem berekend hebben. Ook zullen bepaalde keuzes die gemaakt zijn nader worden toegelicht in de loop van het rapport. 8 4. Elevator system design 4.1 Algemeen In dit hoofdstuk zijn de afmetingen, belastingen, uitslag en redundancies van het hoogteroersysteem berekend en ontworpen. Het design is ontworpen aan de hand van de gestelde eisen van zowel de EASA en de gegeven load cases van de manufacturer. De load cases geven 2 situaties weer waarin het systeem dient te functioneren. Een situatie in normale omstandigheden tijdens een vlucht en een situatie bij een defect waardoor het systeem de kracht moet op kunnen vangen. Deze load cases zijn uitgebreid weergegeven in Appendix I en Appendix II. Om het systeem te kunnen ontwerpen is eerst het moment op het scharnierpunt van het hoogteroer berekend. Met het moment is de kracht doorgerekend door het systeem. 4.2 Moment berekeningen Alle berekeningen zijn gemaakt met het programma: Microsoft Office Excel. De hieronder geplaatste waarden zijn afgerond op drie decimalen. Gegeven waarden MTOW=W: Breedte stabilizer: Root chord stabilizer: Tip chord stabilizer: Wing span = b: Aspect ratio = AR: Root chord elevator: Tip chord elevator: Safety factor = N1: 75000 kg = 165346,697 lbs 5,44 m 3,371 m = 132,7 inch 1,186 m = 46,7 inch 34,1 m 9,5 1,465 m = 55 inch 0,516 m = 20,32 inch 2,5 Het berekenen van de Mac waarde van de elevator en de stabilizer: De formule voor het berekenen van de MAC waarde is: Daarbij is de R de root chord en de TR de tapper ratio. De tapper ratio wordt berekend door de lengte van de tip chord te delen door de lengte van de root chord. De tapper ratio van het complete hoogteroer is 0,352 De tapper ratio van de elevator is ook 0,352 De MAC waarde voor de stabilizer is nu te berekenen met de formule: 9 Uit deze berekening komt een MAC van 2,453 meter. De MAC waarde van de elevator is: Uit deze berekening komt een MAC van 1,066 meter. Het berekenen van de De formule voor het berekenen van de die geschikt is voor het toestel is: in (Pounds / ft²) De formule kan ingevuld worden met de gegeven en de berekende waarden: W = MTOW in pounds S = Oppervlakte van de elevator in ft² MTOW = 75.000kg = AR = b²/ S S = b² / AR 34,1² / 9,5 = 122,4 m² S = 122,4 m² = 1317,5 ft² = Uit deze berekening volgt een van 172,343 lbs/ft2 . Dit is omgerekend 8251,832 Pa. Het bereken van de P De algemene formule voor het berekenen van de P is: De formule zal geïntegreerd moeten worden om de P te berekenen. Na het integreren is de formule als volgt: MAC waarde van de stabilizer, verder benoemd als C: 2,453 meter; MAC waarde van de elevator, verder benoemd als Cf: 1,066 meter; : 8251,832 N/m2 Als de bovenstaande waardes worden ingevuld krijgt men de volgende vergelijking: 10 Uit deze berekening blijkt dat de P: 8798,999 N/m bedraagt. De totale kracht Fx op de elevator: Voor het berekenen van de totale kracht op de elevator vermenigvuldigt de Stabilizer width met de P Uit deze vergelijking volgt dat de totale kracht Fx 47866,557 Newton bedraagt. Het berekenen van het zwaartepunt van de elevator De gegeven formule voor de 2D Centroid is: De formule zal geïntegreerd moeten worden om de formule als volgt: te berekenen. Na het integreren is de MAC waarde van de stabilizer, verder benoemd als C: 2,453 meter; MAC waarde van de elevator, verder benoemd als Cf: 1,066 meter; : 8251,832 N/m2 P: 8798,999 N/m Als de bovenstaande waardes worden ingevuld krijgt men de volgende vergelijking: Uit deze berekening blijkt dat de : 1,653 m is vanaf de Leading edge gemeten. 11 Het berekenen van de arm De arm van het moment is de afstand vanaf de hinge tot het zwaartepunt. Gegeven is te berekenen door de afstand vanaf de leading edge naar de hinge af te halen van de afstand . In figuur 1 is dit duidelijk waar te nemen. Figuur 1 Het is bekend dat de hindge zit op 67% van de MAC waarde. MAC x 0,67 = = 1,644 m vanaf leading edge gemeten. Arm = Distance hinge – Distance = 1,653…. – 1,644….. = 0,973*10-2 m Het berekenen van het moment De formule voor het moment is: Hieruit volgt een afgerond moment van ongeveer 465,604 Newton meter. 12 4.3 Walking beam dimensions De aangrijpingspunten van de krachten op de walking beam kunnen berekend worden met de gegevens uit Appendix I en met behulp van mechanica. In Appendix I is de werking van het systeem weergegeven bij het normaal functioneren van alle componenten (load case 1). Ook is de krachtenvergelijking van de walking beam hieruit opgemaakt. Analyse Gegeven: De lengte van de walking beam = 150mm F1 = 2100 N F2 = 8097,46568 N F3 = 5997,46568 N De drie krachten die op de walking beam werken zijn te zien in (figuur 2). Figuur 2 is slechts een referentietekening van de walking beam. Gevraagd: De lengtes A en B van de walking beam. Planning Methode 1: Met behulp van verhoudingspercentages 2100/8097,46568 x 100% = 25,934% 5997,46568/8097,46568 x 100% = 74,066% Uitwerking 25,934% + 74,066% = 100% (controle) A = 150 x 0,74066 = 111,099mm B = 150 x 0,25934 = 38,901mm Evaluatie Methode 2: Momentvergelijking De som van de krachten om punt 1 en om punt 3 moeten allebei apart 0 zijn volgens de eerste wet van Newton. De afwijking kan te maken met afrondingsfouten. De lengtes A en B die verkregen zijn zullen dus kloppen. Figuur 2 13 4.4 Uitslag De maximale elevator uitslag moet worden bereikt als de control unit een maximale uitslag bereikt. De uitslag van de stuurknuppel in de cockpit is kleiner dan die van de elevator. Het systeem moet dit compenseren. Het elevator systeem moet zo verbonden zijn aan het besturingssysteem in de cockpit, dat het zich voldoet aan de gestelde eisen. De eisen van de fabrikant: In de cockpit moet de control unit een hoek van 15,6 graden achterwaarts en 14,1 voorwaarts kunnen maken Het elevator moet een hoek van 25 graden omhoog en 14 graden naar beneden kunnen maken bij maximale uitslag van de control unit. Om dit verschil in hoek op te kunnen heffen is er voor gekozen om het systeem zo te ontwerpen dat de HPU dit verschil in hoek op kan heffen. Door de hoek van zowel de elevator als die van de stuurknuppel om te zetten in een lengtebeweging is het mogelijk om te berekenen hoeveel lengte de actuator van de HPU moet bewegen om de hoek van de elevator ten opzichte van de stuurknuppel te verkleinen of vergroten. De afstand van de uitslag (A) kan berekend worden door tangens van de hoek (a) te vermenigvuldigen met de lengte van lengte (B). Hieruit ontstaat dan de lengte van de uitslag. Door dit zowel bij de stuurknuppel als bij de elevator te doen kan het verschil in uitslag berekend worden. Door het verschil in hoek en dus een verschil in uitslag zal de walking beam gaan verdraaien (zie figuur 3). Door deze verdraaiing van de walking beam zal er een afstand ontstaan tussen de walking beam en de HPU. Dit verschil is de uitslag die de actuator zou moeten maken om het verschil in hoek op te heffen tussen de stuurknuppel en de elevator. Voor een overzicht van de uitslagen door het systeem zie Appendix III. Figuur 3 4.5 Redundancies De afbeeldingen op deze pagina zijn detailweergaven van de omkaderde gebieden van Appendix I. Control Unit Beide piloten hebben direct invloed op het systeem. De piloten kunnen beiden evenveel kracht en invloed uitoefenen op het systeem. Hydraulic control unit Om zekerheid van de werking van de hydraulic power unit (HPU) te kunnen garanderen is de HPU dubbelvoudig uitgevoerd. Dit is gedaan zodat het geheel goed blijft functioneren wanneer één onderdeel defect raakt of verloren gaat. Hoe het systeem werkt in defecte staat is weergegeven in hoofdstuk (…) Elevator Als de panelen van het hoogteroer uit 2 onafhankelijke delen bestaat, is het mogelijk dat er bij een defect, één van de 2 panelen niet meer werkt. Dit zorgt voor onbalans. Het gehele hoogteroer is daarom verbonden in één punt. 15 5 Stress analysis 5.1 Algemeen Het design van het hoogteroersysteem is geconstrueerd met de eisen van de kracht op de stick uit de tabel van Load case 2 (Zie appendix VIII). In Appendix II zijn de krachten met de berekeningen op de componenten schematisch weergegeven. Met de berekende krachten is de stress analyse gedaan met behulp van mechanica om het systeem met dimensies te ontwerpen. Hiermee zijn de dikte van de bouten in de walking beam, de dikte van de kabel tussen de kwadranten en de walking beam dimensies uitgerekend. De stress analyse is gedaan om het systeem veilig te maken. Er is er voor gekozen om niet het gehele systeem maar een deel daarvan dubbel uit te voeren, dit is gedaan om het systeem zo licht mogelijk te maken. Een safety factor van 1,7 is in het ontwerp meegerekend om het uithoudingsvermogen van het systeem te garanderen. Er zijn 2 opties van het soort materiaal beschikbaar gesteld. Er is voor de kleine noodzakelijke componenten gekozen om High Tensile Steel: Cr-Mo-V Steel te gebruiken. Voor de grotere componenten is gekozen om een alluminium alloy: 2024T351 te gebruiken. 5.2 Bouten Planning Om de diameter van de bouten op de walking beam te berekenen is een maximale kracht x safety factor gebruikt. De standaard bout die wordt gebruikt is de NAS501. De maximale shear stress voor dit onderdeel bedraagt 45 ksi (standaard gegeven). De formule voor de shear stress: In figuur 4 staat hoe alledrie de bouten in contact staan met de componenten en de walking beam. Figuur 4 16 Uitwerking Bout A Dit onderdeel moet de schuifspanning tussen de walking beam en de kracht van de piloten aan moeten kunnen. De gekozen onderdelen zijn uit de Standard part tables gekozen (Zie bijlage IX). A= P = 8010 x 1,7 (Safety factor) / 2 => Double shear d = 5,28585 mm Bolt: NAS501-4H Nut: NAS509-4C Washer: MS27183-42 Bout B Dit onderdeel moet de schuifspanning tussen de walking beam en de kracht op de pushrod aan moeten kunnen. A= P = 30886,09547 x 1,7 (Safety factor) / 2 => Double shear d = 10,37959 mm NAS501-7H Nut: NAS509-7C Washer: MS27183-14 Bout C Dit onderdeel moet de schuifspanning tussen de walking beam en de kracht die op de actuator staat aan moeten kunnen. A= P = 22874,24231 x 1,7 (Safety factor) / 2 => Double shear d = 8,93248 mm NAS501-6H Nut: NAS509-6C Washer: MS27183-13 17 5.3 Kabel tussen de kwadranten Planning Voor de kabels tussen de kwadranten zal er High Tensile Steel worden gebruikt. Om de dikte van de kabel te kunnen berekenen zijn de volgende gegevens bekend: F = (Kracht input piloten x 3) = 2670 x 3 = 8010N Ultimate stress = 1080 Mpa A= L0 = 45m Bij iedere kracht die werkt in één richting, zal maar een van de 2 kabels onder spanning staan (zie figuur 5). Daarom wordt bij de berekening uitgegaan van een lengte van 1 kabel. figuur 5 De formule die wordt gebruikt om de diameter van de kabel te bereken is: Vervolgens is de gevonden waarde voor de diameter in de volgende formule ingevuld: 18 Bij het berekenen van de kabeldikte is er ook rekening gehouden met de maximale uitrekking van het staal. Uitwerking => ¼ Uit de berekening volgt een diameter van ongeveer 4mm voor de kabel. 19 5.4 Walking beam Om de dikte van de walking beam te berekenen is het nodig om de kracht te weten op de 3 bouten van de walking beam. De kracht die op de 3 bouten staat is als volgt Bout: A. 8010N B. 30886,09547N C. 22874,24231N bout diameter 5,28585 mm 10,37959 mm 8,93248 mm De maximale yield stress van aluminium is 300Mpa. Om de dikte te bereken wordt de volgende formule gebruikt De omdat uit de berekening blijkt dat bout B de dikste plaatdikte nodig heeft . is besloten de walking beam in zijn geheel deze dikte te maken. A=102.9536516 Vervolgens wordt de oppervlakte(A) gedeeld door de diameter van bout B. Hieruit komt de dikte die nodig is om de walking beam sterk genoeg te krijgen. Vervolgens wordt de lengte vermenigvuldigd met de veiligheid factor van 1.7. De dikte van de walking beam is 16.86205mm 20 6 Hydrauliek 6.1 Algemeen Dit hoofdstuk gaat over het hydraulisch systeem. In de onderstaande paragrafen zijn het systeem, de dimensies van het systeem en de werking ervan beschreven. Ook staan de berekeningen die zijn toegepast om het systeem te ontwerpen in dit hoofdstuk. De werking van het systeem is uitgelegd aan de hand van de systeemschetsen die in Appendix IV t/m VII staan. De uitleg van de symbolen die gebruikt zijn in de schetsen staan in paragraaf 6.2. De werking van het systeem staat beschreven in paragraaf 6.3.0. Er staan meerdere beschrijvingen in 6.3, omdat er meerdere situaties zijn. In sub paragraaf 6.3.1 staat het systeem in normale status beschreven. In 6.3.2 in twee verschillende situaties van een defect. Het ene defect is bij motor of pomp uitval, het andere defect is bij enig ander defect. Bij deze laatste vorm van defect wordt er van uitgegaan dat de systeemdruk niet te herstellen is door het gebruik van de Power Transfer Unit. Uit de berekeningen die gemaakt zijn voor het hydraulische systeem blijken de dimensies van de zuigerwanden, de zuigers en de stangen. De berekeningen zijn gemaakt met Excel. De resultaten staan in paragraaf 6.4. 21 6.2 Symbolen In dit hoofdstuk zijn de symbolen van de hydraulische tekeningen beschreven. Symbool Naam Beschrijving wat het onderdeel doet Pomp met instelbaar slagvolume Dit onderdeel zorgt voor de standaarddruk van 3000 psi. Motor De motor is in de schetsen de motor van het toestel. Deze drijft de pomp aan. Expansievat Het expansievat vangt de druk pieken in het systeem op, mochten die optreden. Schakelaar Deze dient ervoor de Power Transfer Unit wel of geen hydraulische vloeistof te geven. Instelbare smoring De smoring zorgt ervoor dat niet alle druk in het systeem naar de Power Transfer Unit gaat. Hydromotor met instelbaar slagvolume De hydromotor zorgt ervoor dat het systeem kan blijven werken bij een motor defect van het toestel. Het systeem wordt dan namelijk door de hydromotor aangestuurd in plaats van de vliegtuigmotor. Terugslagklep De terugslagklep zorgt ervoor dat de hydraulische vloeistof niet de tegen de richting in gaat vloeien. Filter Deze filtert de hydraulische vloeistof om ervoor te zorgen dat er geen harde deeltjes in het systeem terecht komen. Overdrukklep Deze zorgt ervoor dat de druk in het systeem niet te hoog wordt. 22 Warmtewisselaar De warmtewisselaar koelt de hydraulische vloeistof. Het koelen gebeurt in de brandstoftanks van het toestel. 23 6.3 Werking van het systeem In deze systeem beschrijvingen wordt gebruik gemaakt van de bovenstaande schetsen. Het hydraulische systeem van de Vandervoort73 is een systeem dat dubbel is uitgevoerd. Dit is om een bij een defect de elevator normaal te kunnen blijven gebruiken. In paragraaf 6.3.2 volgt hier meer over. 6.3.1 Normale werking Voor deze beschrijving wordt net als bij de schetsen naar één van de systemen gekeken. Het tweede systeem doet exact hetzelfde als het eerste. In de beschrijving zal er verwezen worden naar Appendix IV. Het hart van het hydraulische systeem bevindt zich in de motorgondel van het toestel. Dit is daar geplaatst omdat de motor het systeem aandrijft bij een normale werking. Hetgeen dat de motor aandrijft is de hydraulische pomp (2) die een druk van 3000 psi levert. Vlak na de pomp is er een expansievat geïnstalleerd om drukpieken die kunnen optreden op te vangen, zodat er geen defect ontstaat als de druk te hoog oploopt. Vanaf de motor gondel lopen de hydraulische leidingen naar de staart van het toestel, waar de Power Transfer Unit(PTU) (13, 5 en 6) en de Hydraulic Power Unit (HPU) achter het drukschot zitten. De Power Transfer Unit is in het geval van een normaal werkend systeem uitgeschakeld. Meer informatie over dit onderdeel is te vinden in de volgende paragraaf. De Hydraulic Power Unit is het eigenlijke systeem. Het systeem wordt in werking gezet doordat de selector valve (7) bewogen wordt door een uitslag van de piloten. De stang van de valve zit vast aan de walking beam, waar in eerdere hoofdstukken over gesproken wordt. De uitslag van de valve zorgt ervoor dat er hydraulische vloeistof kan gaan lopen naar de actuator (8). De hoeveelheid vloeistof die de selector valve doorlaat is afhankelijk van de uitslag van de piloot. Als de piloot de control stick beweegt, draait de walking beam om het punt waar deze verbonden is met de actuator. Door die draaiing bewegen de stang en de zuigers van de selector valve. Daardoor laat de valve net zo lang vloeistof door totdat de actuator de walking beam weer verticaal heeft gezet. De terugslagkleppen in de HPU zorgen ervoor dat de vloeistof niet de verkeerde kant op gaat bij een uitslag van het systeem. De overdrukklep (4) zorgt voor een constante druk in de overige onderdelen van de HPU. Het bypass systeem (9) is aanwezig om bij een drukverlies de mogelijkheid te geven de actuator en de selector valve vrijwel zonder weerstand te bewegen. Hierover volgt in de volgende paragraaf meer informatie. Vanaf de HPU gaan de return leidingen terug naar de vleugels. Daar gaat de vloeistof eerst door een filter en daarna door een koeler. Het filter zorgt ervoor dat er geen harde deeltjes in de warmtewisselaar en het reservoir (1) terecht kunnen komen die het systeem kunnen beschadigen. 24 De warmtewisselaar bevindt zich in de brandstoftanks van het toestel, omdat deze zowel de hydraulisch vloeistof kan koelen, als de brandstof kan verwarmen zodat het niet bevriest. Een overdrukklep (11) is aanwezig om eventuele drukpieken bij de warmtewisselaar op te vangen. Na de warmtewisselaar stroomt de vloeistof terug het reservoir (1) in. 6.3.2 Werking bij defect In het geval van een drukverlies door een defecte pomp, motor uitval of een andere vorm van een defect bij één van de systemen, is het mogelijk dat het tweede systeem de elevator uitslag regelt. Hieronder worden een aantal scenario’s van een defect beschreven. 6.3.2.1 Een defecte pomp of motor uitval Bij de uitval van de pomp(2) door failure of door motor uitval treed de Power Transfer Unit (13, 5, 6) in werking. De schakelaar (13) wordt dan omgezet zodat in beide systemen de hydromotor (6) in gebruik wordt genomen. De hydromotor werkt op de vloeistof die langs de schakelaar en door de instelbare smoring (5) loopt. De smoring zorgt ervoor dat niet alle druk naar de hydromotor gaat, maar dat er ook nog druk op het werkende systeem blijft staan. De hydromotor van het werkende systeem drijft de hydromotor van het defecte systeem aan, die nu als pomp gaat werken. Op die manier kunnen beide systemen als normaal fungeren, echter is het van groot belang de pomp en de motor (2) die verbonden zijn met het defecte systeem na de landing per direct na te kijken. 6.3.2.2 Enig ander defect Als er een ander defect optreed die niet te verhelpen is door de PTU in werking te zetten kunnen de actuator en de selector valve alsnog vrijwel zonder weerstand bewogen worden. Dit komt door het bypass systeem (9). Het bypass systeem bestaat uit een cilinder met twee zuigers, drie openingen en een veer. De veer zorgt ervoor dat er bij het verlies van druk de cilinder met zuigers omhoog gaat, waardoor de hydraulische vloeistof vrij kan stromen. Doordat de vloeistof vrij kan stromen, kunnen de actuator en de selector valve vrijwel zonder weerstand in hun cilinders bewegen. Dit is gedaan om een lock van het systeem te voorkomen. Het bypass systeem is aan en uit te zetten met een schakelaar (10) in de cockpit van het toestel. Dit is gedaan om ervoor te zorgen dat de bypass zuigers niet omhoog gaan door de veer als de druk wegvalt omdat het toestel op de grond staat en haar motoren worden uitgeschakeld. 25 6.4 Dimensies hydraulisch systeem Met behulp van de grootheden verkregen in het hoofdstuk ‘Load Cases’ kunnen de dimensies van het hydraulische systeem berekend worden. De krachten bepalen de maten die minimaal gebruikt moeten worden om een veilig systeem te krijgen met minimaal gewicht. De maten zijn bedoelt voor de verschillende onderdelen van de hydraulische cilinder, waar onder andere de schacht naar de walking beam toe, de dikte van de cilinder wand en de oppervlak van de zuigerkop onder vallen. Er is rekening gehouden met welk van de beschikbare materialen het beste is voor het maken van de cilinder. De cilinder met zuiger en schacht ziet er schematisch als volgt uit. S1 = diameter schacht Beginnend met de krachten die door de walking beam op de schacht worden uitgeoefend. Deze kan maximaal 22874,24231 Newton zijn. Door de formule kan de oppervlak van de doorsnede worden bepaald. Voor het hydraulische systeem worden ronde staven gebruikt vanwege het gebruiksgemak, dus de diameter kan vervolgens worden bepaald met De maximale toegestane druk staat in de digital project folder, pagina 6, en is gelijk aan 300e6 Pa. Door beide formules in te vullen in Excel krijgen met een veiligheidsfactor van 1.5 wordt de uiteindelijke waarde van 14.8 mm verkregen, afgerond op een decimaal. Het oppervlak van de kop van de zuiger wordt bepaald door de oliedruk en de hoeveelheid kracht die deze moet uitoefenen. Omdat de kop van de zuiger cirkelvormig is wordt dat oppervlak berekend door 26 Invullen in Excel geeft voor d2 een waarde van 58,2 millimeter. Naast de breedte van de kop dient tevens de dikte ervan berekend worden. De maximale toegestane schuifspanning is eenvoudig af te leiden door waardoor met behulp van de oppervlak van de buitenkant van de schacht berekend kan worden. Dit is in de figuur 2 aangegeven met A2, in formulevorm De dikte van de kop d3 wordt dan 3,5 mm Nu kan de algehele minimale lengte van de cilinder berekend worden. Vanuit het deel load cases is de totale uitslag bekend, . Hierbij wordt de dikte van de kop opgeteld, plus nog eens een extra 10 millimeter om aan weerskanten een speling van 5 millimeter over te laten waar de olie in en afgevoerd kan worden. Dit komt neer op een totale lengte van 76,7 millimeter. De wanddikte kan worden berekend door te beseffen dat de totale normaalkracht van de olie op de wand neerkomt op wat uitgewerkt neerkomt op e 20,68 6 N per meter lengte van de cilinder. Hiertegenover staat de normaalstress op de wanden van de cilinder. Doordat gesteld dat en kan worden en dus gelijk is aan 7,6 millimeter. Voor de wanden aan beide uiteindes zijn twee mogelijkheden, gebaseerd op respectievelijk de schuifspanning en de normaalspanning. Met de schuifspanning kan dezelfde techniek worden toegepast die gebruikt werd voor het berekenen van in dit geval millimeter. Dit is dunner dan de wand in het midden, maar om zeker te zijn wordt dezelfde plaatdikte aangehouden als die in het midden. 27 6.5 Conclusie hydrauliek De dimensies van het hydraulische systeem zijn bekend en verwerkt in het 3D ontwerp. Het wordt gemaakt van de Aluminium-Koper legering 2024-T351 (Fokkercode 5.312). De dimensies zijn als volgt: d1 = dikte schacht richting roer = 14.8 mm d2 = diameter hydraulische cilinder = 58.2 mm d3 = dikte kop = 3.5 mm d4 = dikte cilinderwand (uniform) = 7.6 mm d5 = totale lengte hydraulische cilinder = 76.7 mm 28 Conclusie In dit hoofdstuk van het rapport zijn de resultaten die behaald zijn door het maken van dit rapport nog een keer gegeven. In opdracht van de Inholland Aircraft Factory heeft de AeroTech groep een hoogteroer ontwikkeld voor het Vandervoort73 passagiersvliegtuig. Er is aan de hand van de eisen een literatuuronderzoek gedaan waarbij naar voren kwam dat het systeem het beste gebaseerd kon worden op dat van het Fokker F28 passagierstoestel. De volgende resultaten zijn behaald. Er is een werkend systeem ontworpen. Dit systeem voldoet aan de eisen die door zowel de EASA als de Inholland Aircraft Factory gesteld zijn. De krachten die op de componenten werken zijn berekend zodat deze componenten zijn ontworpen met voldoende sterkte. De krachten op de componenten zijn opgemaakt uit de gegeven twee loadcases (Zie appendix VIII). Met deze kracht uit de loadcases kunnen de componenten zo ontworpen worden dat ze bij de gegeven krachten het niet zullen begeven. Uit de berekening blijkt dat de walking beam een benodigde dikte heeft van 16.86205mm inclusief een safety factor van 1.7. Uit de berekening volgt een diameter van ongeveer 4mm voor de kabels tussen de kwadranten. De diameter van de bouten die de walking beam moeten verbinden met de pushrod, het hoogteroer en de actuator zijn berekend. Om het systeem te laten werken is een werkend hydraulisch systeem ontworpen. Het systeem werkt op een maximale druk van 3000 PSI. Dit systeem zorgt er voor dat het systeem makkelijker kan werken met behulp van de HPU (hydraulica power unit). Bij het toepassen van de HPU in het systeem is ook gekeken naar het onderhoud. De HPU zou nu makkelijk onderhouden moeten worden. Dit is gedaan door onderhoudsgevoelige componenten zo laag mogelijk in het vliegtuig te plaatsen, zodat alleen een trap nodig is om bij het component te kunnen. Ook is er berekend wat de dikte moet zijn voor de as die in de HPU zit. Deze heeft een benodigde dikte van 14.8mm. Ook hebben de wanden van de actuator een dikte van 7.6 mm. De diameter van de cilinder is ook berekend. Deze heeft een diameter van 58.2mm om de benodigde kracht op te wekken die nodig is om de walking beam in beweging te brengen. 29 Appendix I: load case 1 Appendix II: Load case 2 31 Appendix III: uitslag 32 Appendix IV: Hydraulic stand-by Appendix V: Hydraulic pitch neerwaarts 34 Appendix VI: Hydraulic pitch opwaarts 35 Appendix VII: hydraulics defect 36 Appendix VIII: Load case scenario’s