`De dokter kan niets vinden` SOLK: somatisch onverklaarde
advertisement
Als de dokter niets vinden kan … SOLK: somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten Anne-Marie Derksen Indeling Definitie Epidemiologie Pathofysiologie Prognose Diagnose Behandeling Preventie Symptomen Ziekte versus klachten Definitie SOLK “Lichamelijke klachten die langer dan enkele weken duren en waarbij, bij adequaat medisch onderzoek, geen somatische aandoening wordt gevonden die de klacht voldoende verklaart” Definitie somatoforme stoornis “Somatisch onverklaarde lichamelijke klachten die voldoen aan de criteria van de DSM-IV” ‘Patiënten met somatische klachten die niet vallen binnen de angst-, stemmings- of psychotische stoornissen’ Indeling psychiatrie-somatiek Psychiatrie: Somatoforme stoornis: Conversiestoornis Pijnstoornis Hypochondrie Stoornis in de lichaamsbeleving Somatisatiestoornis Ongedifferenteerde somatoforme stoornis Somatoforme stoornis nao Somatiek: Functionele syndromen: CVS IBS Fibromyalgie Atypische PODB Hyperventilatie syndroom Spierspanningshoofdpijn Epidemiologie Mensen met lich. klachten 80-90% (afgelopen 2 weken) Chronisch moe 30% HA vindt niets Specialist vindt niets 30-50% 40-60% Functioneel syndroom 20-30% Continuüm Ongecompliceerde kortdurende lich. klacht SOLK ± uitgesproken somatisatie SOLK syndromen Somatoforme stoornissen Somatisatie stoornis Biopsychosociale model Biologisch Psychologisch Sociaal Predisponerend genetica trauma, hechting, neiging tot neg emoties, perfectionisme omgang met ziekte in familie Uitlokkend vermoeidheid infectie ziekte stress life events Onderhoudend conditieverlies ongerustheid, vermijding, machteloosheid weinig sociale steun Pathofyiologische verklaringen 1. 2. 3. 4. 5. 6. Niet-herkende, somatische ziekte Psychologische verklaringen De hersenen als centrale regelkamer Autonoom ZS, stresshormonen Hyperventilatie Immuunsysteem Niet-herkende, somatische ziekte Psychologische verklaringen (1) Psychologische verklaringen (2) Pavlov Skinner Psychologische verklaringen (3) Verwachtingen De hersenen als centrale regelkamer Pijnmatrix fMRI Immuunsysteem Hyperventilatie Eerder: Gezien als het verklarend mechanisme bij medisch onverklaarde klachten Werkzaamheid van behandeling door nietspecifieke factoren Autonoom zenuwstelsel, stresshormonen Prognose SOLK Bij 50-75% van de mensen met SOLK in een eerstelijnspopulatie nemen de klachten af in de loop van het eerste jaar tot vijftien maanden. Bij 10-30% nemen de klachten echter toe in de tijd. Diagnostiek (1) Huisarts Somatisch specialist Psychiater Diagnostiek (2) Middelengebruik? Nagebootste stoornis, agravatie, simulatie? Psychiatrische stoornis? Somatoforme stoornis? Subklinische somatisatiestoornis, verstoorde lichaamsbeleving of hypochondrie? SOLK! Behandeling Stepped care met monitoring Consultation letter CGT Farmacologie Disease management Preventie Doel: Optimaliseren van hulpverlening op de specifieke problemen van ouderen met SOLK 1: Determinanten van SOLK en gerelateerde zorgbehoeftes 2: Ontwikkelen van interventies: Multidisciplinair: Consultation letter Eerstelijn: Coachingsgroep gericht op empowerment en versterking restcapaciteit Tweedelijn: Psychotherapie groep CGT en PMT Psychologische verklaringen (1) Psychologische verklaringen (2) Psychologische verklaringen (2) Epidemiologie (2) Prevalentie bij HA: Somatoforme stoornis NAO Hypochondrie Pijnstoornis Somatisatiestoornis Conversiestoornis Stoornis in de lichaamsbeleving 13% 1-5% 2% 0.5% 0.2% 0% Lumpers <-> Overlap Aan mode onderhevig Gemeenschappelijke kenmerken belangrijkst Epidemiologie vgl Behandeling vgl Prognose vgl Artsen perspectief Splitters Specifieke klachten Aansluiten bij pt Volgens biopsychosociale model Behandeling gericht op rehabilitatie Prognose varieert Patiënten perspectief