Tumor eruit, patiënt beter? Sieger Leenstra Neurochirurg Tumor eruit Ruime resectie in de neurochirurgie veelal niet mogelijk Dus: wanneer kunnen we spreken van geheel verwijderd Is dit altijd van belang? Patient beter? Wanneer ben je beter ‐als je levenslang onder controle moet blijven? ‐als je levenslang medicijnen moet blijven gebruiken? ¾ Neurochirurgie in het algemeen ¾ Meningeomen ¾ Oncologie ¾ Hypofysetumoren ¾ Metastasen (uitzaaiingen) ¾ Gliomen (primaire hersentumoren) MRI scan Planning of extended resections Planning of extended resections 9 functional MRI DTI: ‘fiber tracking’ real-time corticospinal tract Philips 3T scanner, St Elisabeth Ziekenhuis, Tilburg 6 Wakkere chirurgie Wakkere chirurgie 17 Endoscopische neurochirurgie ¾ Neurochirurgie in het algemeen ¾ Meningeomen ¾ Oncologie ¾ Hypofysetumoren ¾ Metastasen (uitzaaiingen) ¾ Gliomen (primaire hersentumoren) recidiefkans Multiple meningeomen bij Neurofibromatosis type II Radiochirurgie LINAC Gamma Knife Cyberknife Pre‐operatief 2004 Post‐operatief, pre‐radiochirurgie 2005 Controle 2010 Conclusies meningeomen Alles eruit is technisch niet altijd mogelijk Het is de vraag of dit altijd moeten worden nagestreefd Ook bij optimale resectie kan recidief optreden Er kan sprake zijn van een erfelijke aandoening met ontstaan van meningeomen op elke en vaak meerdere lokalisatie(s) in de hersenvliezen a‐typische en maligne meningeomen hebben een hoge recidiefkans Resttumoren kunnen worden behandeld met radiochirurgie of gewone radiotherapie ¾ Neurochirurgie in het algemeen ¾ Meningeomen ¾ Oncologie ¾ Hypofysetumoren ¾ Metastasen (uitzaaiingen) ¾ Gliomen (primaire hersentumoren) Schermopname gemaakt op: 28-10-2010; 11:57 ¾ Neurochirurgie in het algemeen ¾ Meningeomen ¾ Oncologie ¾ Hypofysetumoren ¾ Metastasen (uitzaaiingen) ¾ Gliomen (primaire hersentumoren) Conclusies hypofysetumoren Alles eruit is technisch vrijwel niet mogelijk Het is minder van belang omdat resttumoren jarenlang geen groei kunnen tonen De chirurgie van hypofysetumoren heeft zich ontwikkeld naar minimaal invasieve chirurgie De behandeling van patienten met een hypofystumor is teamwork van KNO‐arts, endocrinoloog, radiotherapeut en neuropatholoog Resttumoren kunnen worden behandeld met radiochirurgie of stereotactische radiotherapie ¾ Neurochirurgie in het algemeen ¾ Meningeomen ¾ Oncologie ¾ Hypofysetumoren ¾ Metastasen (uitzaaiingen) ¾ Gliomen (primaire hersentumoren) Secundaire hersentumoren: ca 10.000 patienten per jaar in Nederland Radiochirurgie LINAC Gamma Knife Tilburg Cyberknife Rotterdam Combineren van chirurgie en radiochirurgie Oktober 2007 September 2010 December 2008 Combineren van chirurgie en radiochirurgie Juni 2009 Sept 2010 Conclusies en aanvullingen metastasen Alles eruit is technisch vrijwel niet mogelijk Aanvullende behandeling is essentieel bestaande uit lokale radiotherapie en schedelbestraling of frequente MRI controles behandeling van patienten met hersenmetastasen moet multidisciplinair zijn samen met neuroloog, radiotherapeut en internist‐oncoloog succesvolle behandeling van hersenmetastasen lijkt sterk afhankelijk te zijn van het wel of niet onder controle zijn van de onderliggende primaire tumor ¾ Neurochirurgie in het algemeen ¾ Meningeomen ¾ Oncologie ¾ Hypofysetumoren ¾ Metastasen (uitzaaiingen) ¾ Gliomen (primaire hersentumoren) Ultrasonic aspirator Treatment progress in 30 years Tumor eruit Ruime resectie in de neurochirurgie veelal niet mogelijk Dus: wanneer kunnen we spreken van geheel verwijderd? Is dit altijd van belang? Patient beter? Wanneer ben je beter ‐als je levenslang onder controle moet blijven? ‐als je levenslang medicijnen moet blijven gebruiken? Tumor eruit Meningeomen: schedelbasis Meningeomen: neurofibromatosis Hypofysetumoren: tumorkapsel Metastasen: geïnvadeerde tumorcellen Gilomen: geïnvadeerde tumorcellen Ruime resectie in de neurochirurgie veelal niet mogelijk Dus: wanneer kunnen we spreken van geheel verwijderd Is dit altijd van belang? Tumor eruit Bij sommige meningeomen én enkele minder voorkomende hier niet genoemde tumoren Maar dan toch ook recidief mogelijk Ruime resectie in de neurochirurgie veelal niet mogelijk Dus: wanneer kunnen we spreken van geheel verwijderd Is dit altijd van belang? Tumor eruit Bij hypofysetumoren lijkt dit minder van belang Bij goedaardige meningeomen kan de resttumor goed worden behandeld Ruime resectie in de neurochirurgie veelal niet mogelijk Dus: wanneer kunnen we spreken van geheel verwijderd Is dit altijd van belang? Patient beter? Wanneer ben je beter ‐als je levenslang onder controle moet blijven? ‐als je levenslang medicijnen moet blijven gebruiken? samenvatting Behandeling van patienten met (hersen)tumoren is een multidisciplinaire aangelegenheid In meeste gevallen levenslange controles nodig Verder onderzoek naar beter behandeling van patienten met hersentumoren is hard nodig Patienten organisaties spelen hierin in toenemende mate een belangrijke rol