DOC - Europa.eu

IP/02/813
Brussel, 5 juni 2002
De Commissie stimuleert de kandidaat-lidstaten om
hun bestuurlijke capaciteit verder te ontwikkelen
De onderhandelingen over de uitbreiding van de EU vorderen in een
bevredigend tempo en de kandidaat-lidstaten voldoen tot dusver over het
algemeen aan de verplichtingen die zij tijdens die onderhandelingen
aangaan en houden zich aan de afgesproken tijdschema's. In de tussentijd
moeten de kandidaat-lidstaten hun bestuurlijke en gerechtelijke capaciteit
verder ontwikkelen om op de juiste wijze de regels en normen van de
Europese Unie bij toetreding te kunnen overnemen en handhaven. Om dit te
bereiken heeft de Commissie met iedere kandidaat-lidstaat individuele
actieplannen opgesteld, die nu uitgevoerd worden. Op initiatief van de
commissaris voor uitbreiding, Günter Verheugen, heeft de Europese
Commissie vandaag een verslag goedgekeurd waarin een gedetailleerd
overzicht wordt gegeven van de punten die in de actieplannen aan de orde
komen en de Commissie is ervan overtuigd dat de kandidaat-lidstaten de
komende maanden de nodige vorderingen zullen maken. Het is van groot
belang dat de kandidaat-lidstaten ten volle gebruik maken van de
mogelijkheden die de actieplannen bieden, en hun inspanningen langs deze
lijnen intensiveren.
Aan de meeste verplichtingen wordt voldaan
De Europese Raad heeft benadrukt dat vooruitgang bij de onderhandelingen
gepaard dient te gaan met opneming van de bestaande EU-wetten - het “acquis
communautaire” - in de nationale wetgeving en feitelijke tenuitvoerlegging en
handhaving ervan. De voorlopige sluiting van een onderhandelingshoofdstuk is in de
meeste gevallen gebaseerd op toezeggingen van het betrokken land. De Commissie
acht het van essentieel belang dat deze toezeggingen feitelijk worden
geïmplementeerd en volgt de vorderingen in dit verband nauwgezet. Aangezien de
landen waarmee momenteel onderhandelingen gaande zijn, zich regelmatig
verbinden specifieke maatregelen vóór de toetreding af te ronden, voorziet de
Commissie in permanent toezicht en informeert de lidstaten regelmatig over de
ontwikkelingen op dit terrein. Op een aantal terreinen, waaronder bijvoorbeeld
voedselzekerheid, beheer van EU-fondsen, milieu, douane, nucleaire veiligheid en
productveiligheid, wordt dit regelmatige toezicht aangevuld met intercollegiale
toetsing en vergelijkbare monitoringacties. Door middel van intercollegiale toetsingen
kunnen kandidaat-lidstaten deskundigen uit de lidstaten en van de Commissie
betrekken bij de evaluatie van de bestuurlijke capaciteit.
Het vandaag goedgekeurde verslag toont aan dat de meeste toezeggingen van
de kandidaat-lidstaten gerealiseerd worden volgens de afgesproken
tijdschema’s, al zijn op enkele gebieden verdere inspanningen nodig.
Daarnaast zet de Commissie het monitoringproces voort totdat de nieuwe lidstaten
daadwerkelijk toetreden.
Actieplannen ter vergroting van de bestuurlijke capaciteit
Een kernelement van de voorbereidingen op toetreding van de kandidaat-lidstaten,
en een cruciale factor voor het succes van het uitbreidingsproces, is de ontwikkeling
van adequate bestuurlijke en gerechtelijke capaciteit voor de tenuitvoerlegging en
handhaving van het acquis vanaf de datum van toetreding. De Commissie acht het
van groot belang te waarborgen dat de kandidaat-lidstaten over voldoende capaciteit
op dat terrein beschikken tegen de tijd dat zij toetreden. Ter ondersteuning van de
inspanningen van de kandidaat-lidstaten zijn institutionele opbouw en daarmee
verband houdende investeringen al sinds begin jaren negentig een van de
doelstellingen van EU-bijstand in het kader van Phare en vormen zij tweederde van
de nationale Phareprogramma's.
In 2001 besloot de Commissie dat krachtiger actie nodig was en lanceerde begin
2002 voor elk van de kandidaat-lidstaten een actieplan ter versterking van de
bestuurlijke en gerechtelijke capaciteit. Het actieplan gaat vergezeld van speciale
financiële bijstand voor een bedrag van maximaal € 250 miljoen in 2002. Hiermee
komt de totale bijdrage van de EU op dit terrein op ongeveer € 1 miljard in 2002.
In de actieplannen worden voor ieder land de volgende stappen vastgesteld die
nodig zijn om een adequaat niveau van bestuurlijke en gerechtelijke capaciteit te
bereiken.
De plannen zijn overeengekomen met de landen waarmee onderhandelingen
gevoerd worden en de tenuitvoerlegging is van start gegaan. Een gedetailleerd
overzicht van de voornaamste maatregelen in dit verband is in dit verslag
opgenomen. De Commissie is ervan overtuigd dat de landen waarmee
onderhandelingen gaande zijn, op die basis, en op voorwaarde dat elk land
zijn inspanningen voortzet en intensiveert, de komende maanden de nodige
vorderingen zullen maken. De Commissie zet zich ervoor in dat deze aanpak
vruchten zal afwerpen.
Een gedetailleerde beoordeling van de daadwerkelijke vooruitgang met betrekking
tot het voldoen aan alle criteria voor toetreding zal plaatsvinden in de periodieke
verslagen over 2002, die naar verwachting op 16 oktober 2002 goedgekeurd zullen
worden met het oog op de Europese Raad in Brussel. De Commissie zou op basis
van de periodieke verslagen over 2002 aanbevelingen moeten kunnen doen aan de
kandidaat-lidstaten die klaar zijn voor toetreding.
Van alle lidstaten wordt verwacht dat zij hun bestuurlijke capaciteit regelmatig
aanpassen aan het zich ontwikkelende acquis. Het opbouwen van adequate
bestuurlijke capaciteit is een proces dat niet stopt bij toetreding, maar ook daarna
moet worden voortgezet. Dit illustreert het belang van het voorstel van de Commissie
om de nieuwe lidstaten na de toetreding via een speciale overgangsfaciliteit ter
waarde van € 380 miljoen verdere steun te verlenen.
In de tussentijd moeten de Unie en de kandidaat-lidstaten zich “mentaal” blijven
voorbereiden op de uitbreiding. Nu de eerste toetredingen dichterbij komen, mag de
publieke dialoog over de uitbreiding niet stilvallen, maar moet deze juist worden
geïntensiveerd. Dit is nodig om de risico's en voordelen ervan uit te leggen,
misvattingen aan te pakken en de burgers te laten weten dat hun bezorgdheid
serieus wordt genomen. De communicatiestrategie van de Commissie voor de
uitbreiding, waarover in een apart verslag wordt bericht, is een belangrijk instrument
in dit verband. De uitbreiding kan alleen slagen als er democratisch draagvlak voor
bestaat.
2