Smetten of intertrigo

Hardnekkige gewoonten in de
behandeling van intertrigo.
Heidi Weedaege
WAT IS INTERTRIGO?
• Smetten of intertrigo zijn oppervlakkige huidletsels die
ontstaan op plaatsen waar de huid in plooien op elkaar ligt. De
meest voorkomende plaatsen zijn de borst-, buik- en liesplooien.
• Smetten ontstaan door huid-op-huid contact in de plooien,
de aanwezigheid van warmte en vocht en onvoldoende
luchtcirculatie. Hierdoor kan maceratie optreden. (Janniger et al.,
Eekhof & Neven, 2007; Selden, 2009; Draijer & Folmer,2009) Door het verlies van de
hoornlaag is de huid gevoeliger voor beschadiging en voor
bacteriële of schimmelinfecties. (Van Vloten et al., 2000)
Literatuur
Overdiagnostiek geïnfecteerde intertrigo /
smetten.
Er is te snel de aanname dat er andere
verwekkers aanwezig zijn bij intertrigo
(smetten). Hierdoor worden er te snel
antimycotische en antibacteriële middelen
ingezet.
Antimycotische / antibacteriële
middelen
• Bijv.
– Daktarin crème®: miconazolnitraat
– Daktozin®: miconazolnitraat - zinkoxide 15 % parfum
– Mycolog® (nu uit de handel): anti-mycotica – AB
(Neomycine) – cortisone
– Daktacort®: anti-mycotica – cortisone
Dergelijke associaties zijn af te raden: ze zijn nutteloos, ze
vermoeilijken de diagnose en kunnen verantwoordelijk zijn voor
allergische reacties.
STOP overdiagnostiek!
Niet PREVENTIEF gebruiken!!
Enkel waar het moet!
Literatuur
Overbehandeling met antimycotische
middelen.
Overbehandeling heeft als negatief resultaat dat
er een verstoorde flora van de huid optreedt.
Literatuur
Ongeduld geeft snel wisseling van materialen.
Middelen worden te kort toegepast waardoor de
werking van het middel geen kans krijgt.
HOE KUNNEN WE INTERTRIGO HERKENNEN?
3 VERSCHIJNINGSVORMEN
• gewone droge smetten kenmerken zich
door:
– een licht rode intacte huid tot een felrode, glanzende, intacte
huid,
– jeuk,
– branderig gevoel.
HOE KUNNEN WE INTERTRIGO HERKENEN?
3 VERSCHIJNINGSVORMEN
• smetten met een nattende huid
kenmerken zich door:
– een felrode, nattende en kapotte (erosieve) huid en
verweking (maceratie),
– jeuk,
– branderig gevoel,
– scherpe rode wondlijn (fissuur) op de breuklijn van de ene
helft van de huidplooi en de andere.
9
3 VERSCHIJNINGSVORMEN
• smetten met een geïnfecteerde huid
kenmerken zich zoals hiervoor beschreven met
een of meerdere van volgende klinische
verschijnselen:
–
–
–
–
–
–
–
pustels (puistjes),
geel/groen exsudaat,
randschilfering,
satelliet laesies ('eilandjes voor de kust),
felrode huid,
pus, korstvorming,
onaangename geur.
INTERTRIGO
• Een secundaire infectie kan intertrigo
verergeren en kan van tweeërlei aard zijn:
– Ofwel bacteriën: o.a. Staphylococcus aureus,
streptokokken en Corynebacterium minutissimum.
– Ofwel gisten. (schimmels)
• Differentiaal diagnose: Dr. Dermatoloog
raadplegen
DIFFERENTIAAL DIAGNOSE
DR. DERMATOLOOG RAADPLEGEN
•
Schimmelinfectie: is waarschijnlijker wanneer men een felrood,
scherp begrensd erytheem met randschilfering en satellietlaesies
vaststelt.
•
Stafylokokken- of streptokokkeninfectie: geeft een crusteuze,
etterende en soms riekende felrode laesie.
•
C. Minutissimum (=erythrasma): het erytheem kan bruin van kleur
zijn met een lichte diffuse schilfering.
•
Seborroïsch eczeem: roodheid met dikke, gele en vettige schilfering.
•
Psoriasis inversa: doorgaans is er in de huidplooien geen schilfering,
vaak is het geheel meer verheven en meestal zijn er elders ook erupties.
Stafylococcen infectie
erythrasma
Seborrïsch eczeem
Psoriasis inversa
schimmelinfecties
13
AANPAK VOLGENS DE CARE-CYCLE
Time (D) Disease & (H) Healing concept
Evaluatie
Wonddiagnose
patiënt
Is er
heling?
ja
WBP
Wond
etiologie
&
D
+ datum
ontstaan
wonde
H
Care
ja
preventie
T: Tissue
Wond
behandeling
Observatie
TIMEconcept
I: Infection
M: Moisture
E: Edge
Epithelisation
PREVENTIE
• Pas dagelijkse huidzorg toe door:
–
–
–
–
–
–
het dagelijks wassen en goed drogen van de huiplooien,
het gebruik van weinig of geen zeep (parfumvrij) en het goed afspoelen van zeepresten,
bij gebruik van zeep: kies een zeep met een gelijkaardige PH als de huid, (PH 5,4 - 5,9)
het dagelijks observeren van de huid en in de huidplooien,
bij incontinentie direct te verschonen, te wassen en te drogen.
Voorkom overmatig transpireren door: te zorgen voor een koele omgeving door het verlagen van de
omgevingstemperatuur, het dragen van katoenen of ademende kleding.
• Voorkom huid-op-huid contact door:
Het dragen van ondersteunende kleding:
– goedsluitend, niet knellend ondergoed (bijvoorbeeld met pijpjes) voor zowel mannen als vrouwen; bij
voorkeur geen string,
– een katoenen BH; eventueel eerst een katoenen hemd of T-shirt en daaroverheen de BH,
– katoenen pyamabroek in plaats van nachtjapon.
Het tussen de huidplooien aanbrengen van één van de volgende materialen:
– scheurlinnen,
– non-woven gaas.
Deze materialen worden vervangen als ze vochtig worden of in ieder geval minimaal tweemaal daags.
PREVENTIE
• Houd de huidplooien droog door middel van:
het gebruik van katoenen beddengoed,
het dragen van absorberende kleding,
het aanbrengen van één van de volgende materialen tussen de huidplooien:
– scheurlinnen,
– non-woven gaas.
De toepassing van één van de volgende lokale middelen:
– Zinkoxidesmeersel FNA, dun aanbrengen (huid moet zichtbaar blijven!)
– Een barrièreproduct (alcolholvrij)
NIETJES!
• Gebruik geen poeders vanwege de kans op klontering.
• Gebruik geen pasta's, omdat het moeilijk aan te brengen en te
verwijderen is, vanwege het aankoekende aspect en omdat de
huid slecht te observeren is onder een pasta.
• Gebruik geen zinkzalf vanwege de kans op het afsluiten van de
huid.
• Gebruik geen eosine®, de te observeren huid is op deze manier
gemaskeerd en de huid droogt te sterk uit.
Werkt noch preventief noch beschermend.
• Maak geen gebruik van apparatuur (zoals een föhn) om de
huid droog te blazen wegens de kans op verbranding en
uitdroging van de huid.
Zinkzalven / zinksmeersel
• Mitosyl®







• Inotyol®
Visleverolie (Vit A en D)
Zinkoxyde 27 %
Vaseline
Lanoline
Geraniumolie
Water
Methylsalicylaat







• Neo-Cutigenol®










Chloorhexidine
Vit A
Titaandioxide
Zinkoxyde
Levertraanolie
Bewaarmiddelen
Gele bijenwas
Vloeibare parafine
Lanoline
Zachte parafine
Ichtamol
Zinkoxide
Titaandioxide
Lanoline
Vaseline
Parafine
Lavendelolie
• Zincox 10 % - 30 %


Zinkoxide 10 %
Vaseline




Zinkoxide 30 %
Vaseline
Paraffine vloeibaar
rijst
Wolvet: Lanoline, lanoline zuur, lanoline alcohol, lanoline was, wolalcohol,
adeps lanae, adeps lanae anhydrous, alcohol lanae, Amerchol L-101,
Amerchol CAB, anhydrous lanolin, Aquaphor.
AANPAK VOLGENS DE CARE-CYCLE
Time (D) Disease & (H) Healing concept
Evaluatie
Wonddiagnose
patiënt
Is er
heling?
ja
WBP
Wond
etiologie
&
D
+ datum
ontstaan
wonde
H
Care
ja
preventie
T: Tissue
Wond
behandeling
Observatie
TIMEconcept
I: Infection
M: Moisture
E: Edge
Epithelisation
AANPAK VOLGENS DE CARE-CYCLE
• Behandeling van gewone droge smetten:
• Één of meerdere preventieve maatregelen, minimaal 2x daags,
• Bij een fel rode, glanzende huid
– minimaal 2x daags met Zinkoxidesmeersel dun aangebracht.
(oude zinkresten kan je verwijderen met amandelolie).
– of
– barrièreproduct bijv. Brava®, Cavilon®, Aldanex®,
Cicalfate®…
• Aandacht bestanddelen in het middel:
- aanwezigheid van propylparaben, methylparaben, fenoxyethanol kan
allergische reacties veroorzaken
- aanwezigheid van water, meer kans op contaminatie
AANPAK VOLGENS DE CARE-CYCLE
• Behandeling smetten met een nattende
huid:
–
–
intensivering van de preventieve maatregelen, minimaal 3 x daags,
de verpleegkundige behandeling volgt het TIME - principe vooraleer we een product keuze
maken.
Mogelijkheden afhankelijk van TIME - concept:
Verder werken met zinkoxidesmeersel FNA, dun aangebracht. (zo nodig eerst zinkresten van
een vorige behandeling verwijderen met amandelolie.)
of
reinig de smetten met fysiologisch en ontsmet met isobetadine dermicum®.
zorg voor een goed absorberend verband om het vocht op te vangen. bijv. Schuimverband.
Raadpleeg bij twijfel dr. Dermatoloog.
AANPAK VOLGENS DE CARE-CYCLE
• Behandel smetten met een geïnfecteerde
huid als volgt:
•
•
•
Consulteer een deskundige (dr. Dermatoloog)
Intensivering van de preventieve maatregelen, minimaal 3 x daags,
Indien nodig: smetten reinigen en wondcultuur nemen. (differentiaaldiagnoses)
Afhankelijk van de oorzaak mogelijke behandeling:
• bacteriële infectie:
– de verpleegkundige behandeling volgt het TIME - principe vooraleer we een
product keuze maken.
– Reinig de smetten met fysiologisch en ontsmet met isobetadine dermicum®.
– zorg voor een goed absorberend verband om het vocht op te vangen.
AANPAK VOLGENS DE CARE-CYCLE
schimmelinfectie:
• Een combinatiepreparaat van zinkoxidesmeersel FNA met een
antischimmelpreparaat uit de groep imidazolderivaten (bijv.
Miconazol-Zinkoxidesmeersel 2% FNA en ClotrimazolZinkoxidesmeersel 1% FNA)
• Gebruik (combinatiepreparaten met) corticosteroïden alleen in
opdracht van een arts.
• Raadpleeg de bijsluiter met betrekking tot de benodigde duur
van de behandeling met een antischimmelpreparaat.
AANPAK VOLGENS DE CARE-CYCLE
Time (D) Disease & (H) Healing concept
Evaluatie
Wonddiagnose
patiënt
Is er
heling?
ja
WBP
Wond
etiologie
&
D
+ datum
ontstaan
wonde
H
Care
ja
preventie
T: Tissue
Wond
behandeling
Observatie
TIMEconcept
I: Infection
M: Moisture
E: Edge
Epithelisation
Literatuur en behandeling
• Onderzoek uiterst beperkt!
De onderzochte antimycotica amphotericine,
nystatine, candidicin, pimaricin, ketoconazol,
miconazol, bifonazol, clotrimazol, econazol …
lijken effectiever te zijn bij de genezing van
geïnfecteerde smetten en werken mogelijk
beter dan een placebo.
Literatuur en behandeling
Smetten onder de borsten neemt substantieel af
na borstverkleinende chirurgie.
Literatuur en behandeling
Gezien het beperkte aantal vergelijkende
onderzoeken, beperkingen in de
methodologische kwaliteit en kleine
onderzoekspopulaties kunnen er geen
conclusies getrokken worden over de
werkzaamheid van corticosteroïden, antibiotica,
antiseptica, combinatiepreparaten en overige
behandelingen voor de behandeling van
intertrigo.
Bedankt voor
jullie
aandacht!