- Scholieren.com

KA 18: ‘’Het veranderende mens- en
wereldbeeld van de renaissance en het
begin van een nieuwe wetenschappelijke
belangstelling’’
Checklist
(belangrijkste singaalwoorden)
1.
KA 18: ‘’Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van
een nieuwe wetenschappelijke belangstelling’’
2.
A) de singaalwoorden die erbij passen zijn:
Renaissance- de wedergeboorte van de klassieke oudheid
Renaissance (wedergeboorte) is het terugkijken naar de oudheid. Denk dan aan boeken,
kennis, wetenschap etc. dit gebeurde ongeveer in 1450/1500
Notities in schrift van vorig jaar:
Renaissance (wedergeboorte) is het terugkijken naar de oudheid. Denk dan aan boeken,
kennis, wetenschap etc. dit gebeurde ongeveer in 1450/1500
Wereldbeeld- het beeld van de mens naar de wereld.
Renaissance past bij het KA omdat de renaissance in die tijd ontstond en belangrijk was en
dus centraal stond
Wereldbeeld past bij het KA omdat de mensen in die tijd anders naar het wereldbeeld
gingen kijken. Dit was typisch iets van de renaissance
Humanisme- Humanisten vonden de middeleeuwen een hele slechte tijd zij gaven dan ook
de naam: MIDDELeeuwen. Ze vonden het bijvoorbeeld niet goed dat de mensen toen alleen
maar praatten over het leven NA de dood. Humanisten leefde nu. Humanisten vertaalde
boeken uit de oudheid zoals bijvoorbeeld:
-gedichten
-wetenschappelijke boeken
-filosofische boeken
-toneelstukken
Andere belangrijke woorden KA 1:
Renaissance- de wedergeboorte van de klassieke oudheid
Klassieke oudheid- de tijd voor de middeleeuwen waarin de Grieken en Romeinen leefde.
Deze tijd werd in de renaissance herleefd
Florence- een plaatsje in Italië waar de renaissance begon
Humanisme- een tijd waarin de humanisten leefde. Dat waren geleerde nuit de tijd van de
renaissance die boeken uit de oudheid bestudeerde en overschreven.
Wetenschap- het onderzoeken en het ontdekken in de filosofie, sterrenstelsel en
scheikunde.
Erasmus- Erasmus was een geleerde die zo'n 500 jaar geleden leefde. Hij was een
humanisten heeft veel boeken geschreven, waarvan zijn bekendste is: Lof der Zotheid
B)
Algemeen
De wereld in de renaissance was heel anders dan bij de middeleeuwen. Mensen gingen
anders naar zichzelf en naar de wereld kijken. Schilderijen die in de oudheid zijn gemaakt
werden bestudeerd en een soort van nagemaakt (schildertechnieken). Ook ging men
bouwen en schilderen zoals mensen in de oudheid. Er waren humanisten die helemaal tegen
de middeleeuwen waren en wilde het liefst dat alle mensen gingen leven zoals in de
oudheid. Het grotendeel van de bevolking deed dat dan ook. Natuurlijk waren er ook nog
mensen die leefde zoals in de middeleeuwen. Zij trokken zich niks aan van de renaissance.
De kerk veranderde ook. Soms werd de kerk boos op ontdekkers die iets anders beweerde
dan dat de kerk zei of dat in de Bijbel stond. Zo wist Copernicus dat de zon niet om de aarde
draait maar de aarde om de zon. De kerk had gedreigd hem uit de kerk te zetten omdat de
kerk iets anders zei.
Oorzaak - gevolg
In de renaissance is er een grote hervorming opgetreden wat betreft het denken van de
mens. Dit werd later het nieuwe denken genoemd. Bij het nieuwe denken gaat het er vooral
om dat het mens- en wereldbeeld erg veranderd is.
De Kerk (Rome) krijgt steeds minder invloed - het mens -en wereldbeeld veranderd
Mensen worden zelfbewuster - het mens -en wereldbeeld veranderd
De wetenschap komt tot bloei - het mens -en wereldbeeld veranderd
Vele ontdekkingsreizen zorgen voor meer kennis over ‘de wereld’ - het mens -en
wereldbeeld veranderd
Wanneer:
Ik heb niet echt jaartallen kunnen vinden maar wat ik wel heb gevonden is dat de
renaissance ongeveer van 1350 tot 1600 na Christus duurt. Dat is ca. 650 jaar. Daarnaast heb
ik nog wat leefjaren van verschillende filosofen gevonden. Zo leefde Erasmus van 1466 tot
1536 (70 jaar) en Leonardo da Vinci van 1452 tot 1519 (67 jaar).
Tijdbalk uit notities van vorig jaar:
Oudheid
Middeleeuwen
500
Renaissance
1500
Wat:
https://www.youtube.com/watch?v=ZhHNmAnl35w
Een filmpje over de renaissance
http://www.schooltv.nl/video/clipphanger-wie-was-leonardo-da-vinci/#q=leonardo%20da%20vinci
Een filmpje over Leonardo da Vinci
https://www.youtube.com/watch?v=mhJHbynQbj4
Een filmpje over de renaissance en het humanisme
https://www.youtube.com/watch?v=YirXxXf3urA
Een filmpje over Erasmus
Hoe en waarom
Politiek/sociaal
Er was eigenlijk geen echte leider maar Europa bestond uit verschillende volkeren die
onderling met elkaar vochten. Zo werd in 1453 Constantinopel door de Ottomaanse Turken
veroverd. Verassend was de opkomst van de Habsburgers. Zij veroverde het grootste deel
van het Bourgondische rijk, dat na 1477 uiteenviel. Italië werd een samenvoeging van de
staten in 1494 vielen de Fransen het binnen en daarna de Spanjaarden. In de rest van Europa
bijvoorbeeld in Duitsland waren verschillende volkeren aan de macht zoals Beieren, de Palts,
Saksen en Brandenburg. In 1440 werd Frederik van Oostenrijk tot keizer gekozen. Maar de
machtigste heerser van de renaissance was keizer Karel V, de opvolger en kleinzoon van
Maximiliaan van Oostenrijk. Hij was hij de eerste koning van Spanje. Hij regeerde over
Oostenrijk, de Nederlanden, Frankrijk, Spanje en nog veel meer landen en staten. In 1519
werd Karel V tot keizer gekozen.
Cultureel
In de renaissance waren er erg veel schilders, beeldhouwers, muzikanten, schrijvers etc. zij
zorgde voor een cultuur vol kunst. Door het veranderde mensbeeld gingen deze kunstenaars
anders schilderen en beeldhouwen. Zo werd alle kunst veel realistischer dan in de
middeleeuwen omdat zij een voorbeeld namen aan de oudheid. De meeste mensen in de
renaissance waren christen maar er waren ook een aantal moslim of hindoestaan
Kunst
Anders was dat de mensen niet meer uitkeken naar de tijd ná de dood maar vonden ’’bij
wijze van spreken’’ het leven op aarde ook een poging waard. Dat het mensbeeld
veranderde, is ook goed te zien in de kunst en verschillende boeken die zijn geschreven.
Daarnaast gingen kunstenaren een voorbeeld nemen aan de schilderijen uit de oudheid. De
schilderijen in de middeleeuwen waren waak zonder perspectief en niet heel uitgebreid. In
de renaissance veranderde dat. Kijk maar naar het plaatje hieronder.
Een schilderij uit de oudheid
Een schilderij uit de middeleeuwen
Een schilderij uit de renaissancetijd
Economie
Algemeen
Renaissance betekent "wedergeboorte". In de 15e en 16e eeuw
gingen mensen de Oudheid als een voorbeeld zien. Veel mensen zagen de Middeleeuwen als
een slechte periode. Daarom noemde ze het de MIDDELeeuwen (tussen 2 goede tijden in, de
oudheid en de renaissancetijd). Mensen gingen oude boeken van de oudheid opnieuw lezen
en ontdekte dat de mensen in de oudheid al heel “ver” in de wetenschap waren.
Renaissance staat dan ook voor de herleving van de dingen die de mensen in de oudheid
maakte. Ook de kerk bepaalde niet meer volledig het denken en doen.
Begin
De renaissance begon in het Italië. Om precies te zijn in het plaatsje Florence. Daar gaven
rijke mensen de opdracht aan kunstenaars en architecten om hun stad en hun huizen
mooier te maken. Leonardo da Vinci, Michelangelo en Rafael waren de welvarendste
kunstenaren van die tijd. Andere kunstenaars die al eerder (15 e eeuw) waren zijn bijv.
Ghiberti, Masaccio en Donatello. Na Italië verspreidden de renaissance zich ook over de rest
van Europa.
C)
Ontwikkeling: de renaissance. De renaissance zorgde ervoor dat het leven op aarde veel
positiever was dan in de middeleeuwen. Je kunt het vergelijken met een leerling in een
school.
De leerling maakt een toets en krijgt een 10 (de oudheid). De leerling is erg blij maar niet
meer gemotiveerd om verder te leren voor een volgend proefwerk. De leerling is dan te vol
van zichzelf. De leerling maakt het volgende toets slecht en is ontevreden (de
middeleeuwen). Hij/zij denkt terug aan het eerste proefwerk dat hij/zij heeft gemaakt en
raakt weer gemotiveerd om te leren. De leerling heeft dan ingezien hoeveel kennis hij/zij
had bij het 1e proefwerk en is trots. Hij/zij haalt op het eerstvolgende proefwerk weer een
10. (renaissance)
Met dat de renaissance kwam veranderde ook het mensbeeld. De mensen vonden het leven
op aarde ook een poging waard en gingen anders naar zichzelf kijken. Ook dit is een
ontwikkeling tegenover de middeleeuwen.
D) Er zijn niet echt zeer belangrijke jaartallen te vinden in deze paragraaf.
Door terug te kijken
naar de oudheid
ontstaat de
renaissance.
Door de renaissance
veranderd het mens
en wereldbeeld.
Door de renaissance gaan
wetenschappers zelf weer
dingen onderzoeken
Doordat wetenschappers zelf
weer dingen gingen
onderzoeken werd de kerk
boos omdat de
wetenschappers het beter wist
dan de kerk (op het gebied van
sterren bijv.)
E) Jeroen Bosch- Jeroen Bosch was een schilder die leefde ongeveer
van 1450 tot 1516. Hij stond bekend om zijn vreemde schilderijen. Hij schilderde dingen net
zoals in de oudheid. Hij had dezelfde schildertechnieken.
Erasmus- Erasmus was een geleerde die zo'n 500 jaar geleden leefde. Hij was een
humanisten heeft veel boeken geschreven, waarvan zijn bekendste is: Lof der Zotheid. Hij
was een humanist en bestudeerde dus boeken en geschriften uit de oudheid.
Michelangelo- Michelangelo was een Italiaans kunstschilder, beeldhouwer, architect en
dichter uit de Renaissance. Hij schilderde een positief mens- en wereldbeeld zoals in de
oudheid.
Leonardo da Vinci- Leonardo da Vinci was een bekende kunstenaar. Naast schilder,
beeldhouwer en architect was hij ook uitvinder, ingenieur en nog heel veel meer.
Copernicus- Copernicus was een Pruisische astronoom en wiskundige. Copernicus had de
bewering dat de zon niet rond de aarde draait maar de aarde rond de zon. Hij zorgde onder
andere voor het conflict met de kerk omdat hij zelf onderzocht dat de aarde om de zon
draait e hij wilde dat onderzoeken omdat de mensen in de oudheid ook al heel ver waren in
dit onderwerp.
Galileï- Galilei was onder andere een astronoom; naast zijn andere beroepen zoals
natuurkundige en filosoof.
Rafael- Rafaël was een bekende schilder in de renaissancetijd. Ook hij schilderde een positief
mens- en wereldbeeld met de schildertechnieken uit de oudheid.
F) Continuïteit of discontinuïteit
Discontinuïteit: De renaissance met het wereld- en mensbeeld, in de middeleeuwen was het
mens- en wereldbeeld heel anders dan in de renaissance. Mensen gingen anders en soms
wel positiever naar de wereld kijken. Ook de kunst veranderde. Men nam een voorbeeld aan
de oudheid en ging bijv. schilderijen veel realistischer schilderen. De mensen gingen dan ook
anders leven. Dit was een enorme verandering.
Continuïteit: Er waren ook mensen die zich nog steeds vast hielden aan de middeleeuwen.
Zij vonden renaissance onzin en geloofde nog steeds wat er in de middeleeuwen werd
gezegd, ook al was het tegendeel al bewezen.
Bronnen:
Sites:
http://static.digischool.nl/mu/leerlingen/geschiedenis/renaissance/algemeen.htm
http://wikikids.nl/Renaissance
https://www.youtube.com/watch?v=jZZVBmFt2VU
http://wikikids.nl/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Hoofdpagina
http://www.schooltv.nl/video/clipphanger-wie-was-leonardo-davinci/#q=leonardo%20da%20vinci
http://histoforum.net/tijdvakfilmpjes/tijdvak5.htm
Tijdschriften en boeken:
Procesboek geschiedenis 2 VWO
Handboek onvoorspelbaar verleden
Notities schrift van vorig jaar