Basis-BINAS INHOUD: 1. LICHT- EN GELUIDSNELHEID, VALVERSNELLING 1 2a. GEGEVENS VAN VASTE STOFFEN 1 2b. GEGEVENS VAN VLOEISTOFFEN 2 2c. GEGEVENS VAN GASSEN 2 3. GEGEVENS VAN ISOTOPEN 2 4. FORMULES 3 1. LICHT- EN GELUIDSNELHEID, VALVERSNELLING Lichtsnelheid in lucht of vacuüm 300.000.000 m/s Geluidsnelheid in lucht (bij 20°C) 343 m/s Valversnelling (in Nederland) 9,81 m/s2 2a. GEGEVENS VAN VASTE STOFFEN stof dichtheid smeltpunt 3 K g/cm Aluminium 2,70 933 Beton 2,3 Brons 8,9 1280 Chroom 7,19 2120 Constantaan 8,9 1540 Diamant 3,52 >3800 Glas 8,9 1280 Goud 2,6 Grafiet 2,70 933 Graniet 2,3 Hout (balsa-) 0,15 Hout (ebben-) 1,26 Hout (eiken-) 0,78 Hout (vuren-) 0,58 Keukenzout 2,17 1081 Koper 8,98 1356 Kurk 0,25 Lood 11,35 601 Magnesium 1,74 922 Marmer 2,7 Messing 8,5 1170 Nikkel 8,90 1726 Paraffine 0,85 325 Platina 21,5 2045 Perspex 1,2 Porselein 2,4 1900 Rubber 1,2 Staal 7,8 1780 Steen (bak-) 1,8 Suiker 1,58 458 Tin 7,28 505 Wolfraam 19,3 3680 IJs 0,92 (bij 277K) 273 IJzer 7,87 1808 Zand 1,6 Zilver 10,5 1234 Zink 7,13 693 kookpunt K soortelijke warmte J/gK 0,88 0,99 0,38 0,45 0,51 0,49 0,38 0,84 0,88 0,99 0,88 0,387 19 0,128 1,026 0,88 0,38 0,469 2,98 0,1333 1,5 0,8 1,5 0,46 0,75 1,2 0,22 0,135 2,2 0,46 0,89 0,24 0,386 1 Basis-BINAS 2b. GEGEVENS VAN VLOEISTOFFEN stof dichtheid smeltpunt g/cm3 K Alcohol 0,80 159 Benzine 0,72 123 Ether 0,71 157 Kwik 13,5 234 Olie 0,90 Petroleum 0,79 203 Water 1,00 (bij 277K) 273 Zeewater 1,02 270 Zwavelzuur 1,84 284 2c. GEGEVENS VAN GASSEN stof dichtheid 3 g/cm Aardgas 0,00083 Chloor 0.00321 Helium 0,00018 Koolstofdioxide 0,00199 Lucht 0,00129 Stikstof 0,00125 Waterstof 0,00009 Zuurstof 0,00143 3. GEGEVENS VAN ISOTOPEN atoom- stof symbool nummer 1 waterstof H 2 6 helium koolstof He C 7 stikstof N 8 11 zuurstof natrium O Na 12 13 magnesium aluminium Mg Al 16 17 zwavel chloor S Cl 24 26 chroom ijzer Cr Fe 28 29 nikkel koper Ni Cu kookpunt K 351 308 630 270 423 373 603 smeltpunt K kookpunt K 172 1 195 60 63 14 54 239 4,3 massagetal 1 2 3 4 12 14 13 14 16 22 23 24 27 28 32 35 37 52 56 59 58 63 64 80 77 20 90 halfwaardetijd 12,3 j 5730 j 9,97 min 2,6 j 2,4 min 45 d 12,7 u soortelijke warmte J/gK 2,43 2,10 2,30 0,138 1,65 2,14 4,18 3,93 1,38 soortelijke warmte J/gK 1,9 0,49 5,1 0,82 1,00 1,04 14,3 0,92 straling βββ+ β+, γ ββ,γ β -, β + 2 Basis-BINAS atoomnummer 30 36 47 stof symbool zink Krypton zilver Zn Kr Ag 50 tin Sn 53 jood I 74 79 80 82 wolfraam goud kwik lood W Au Hg Pb 92 uranium U 94 plutonium Pu massagetal 64 84 107 110 120 121 127 131 184 197 202 208 209 235 238 239 241 halfwaardetijd 24 s 22,7 u 8,0 d 3,3 u 7,04⋅108 j 4,47⋅109 j 2,4.104 j 14 j straling ββ β -, γ βα α, γ α, γ α, β- 4. FORMULES 4.1 RECHTLIJNIGE BEWEGING verplaatsing bij willekeurige beweging: s( t ) = v.t s( t ) = v gem .t gemiddelde snelheid: v gem = gemiddelde versnelling: a= Verplaatsing bij eenparige beweging: versnelde beweging zonder beginsnelheid: ∆s ∆t ∆v ∆t 1 s( t ) = at 2 2 4.2 CIRKELBEWEGING baansnelheid v = 2πr T 4.3 KRACHT Zwaartekracht Fres = ma Fz = mg Krachtmoment Hefboomwet M = F.r M1 + M2 = 0 of ΣM = 0 Tweede wet van Newton 4.4 TRILLINGEN Frequentie f = 1 T 3 Basis-BINAS 4.5 OPTICA Terugkaatsingwet Lenzenformule Lenssterkte Vergroting Li = Lt 1 1 1 = + f b v 1 S= f b N= v 4.6 ALGEMEEN m V Dichtheid ρ = absolute temperatuur (in Kelvin) T = t + 273 t in °C 4.7 STROMENDE ELEKTRICITEIT Ohm U = IR vermogen elektrische stroom P = UI = I2R energie elektrische stroom E = Pt stroomsterkte bij: serieschakeling: parallelschakeling Itot = I1 = I2 = ... Itot = I1 + I2 + ... spanning bij: serieschakeling: parallelschakeling Utot = U1 + U2 + ... Utot = U1 = U2 = ... vervangingsweerstand bij: serieschakeling parallelschakeling Rtot = R1 + R2 + ... 1 1 1 = + ... + R tot R1 R 2 4.8 Transformator Transformator vermogen bij ideale transformator Up Us = Np Ns Pp = Ps 4