De mens is de maat van alle dingen: de klassieke vormentaal van

De mens is de maat van alle dingen: de klassieke
vormentaal van de Griekse cultuur
Rijksmuseum van Oudheden
Ruurd Halbertsma
29 september 2014
Oostelijk Middellandse Zeegebied, 7e eeuw v.Chr.
Corinthisch aardewerk, 7e eeuw v.Chr.: oriëntaliserende stijl
‘Grieksheid’ vs. Barbarij
- Eigen identiteit: nationaal epos ‘Ilias’ en ‘Odyssee’ (8e eeuw v.Chr.)
- Ontstaan ‘nationale sportwedstrijden’ – Olympische Spelen, 776 v.Chr.
- Ontstaan Griekse filosofie – Ionische natuurfilosofen, 6e eeuw v.Chr. (Thales,
Anaximander)
- Perzische oorlogen, 490-479 v.Chr.
- Hegemonie Athene, Delisch-Attische Zeebond
- ‘Klassieke Periode’, 5e-4e eeuw v.Chr.
- Uniformiteit bouwstijlen: Dorisch, Ionisch, Corinthisch, (Aeolisch)
Cycladische idolen uit de bronstijd: ca. 3200 – 2000 BCE
Compositie: ca. 2700 BCE (overgang Grotta Pelos – Keros Syros)
Harpist, ca. 2700 BCE (overgang Grotta Pelos – Keros Syros)
De klassieke periode:
ca. 480-400 v.C.
-experimenten beweging
-ritme en evenwicht
-gouden eeuw: klassiek
wordt de norm
Pythagoras: harmonie der sferen
harmonie, samenhang, evenwicht,
rust, beweging…
Solusque hominum artem ipsam fecisse artis opere
iudicatur...
De ‘Centauromachie’ – verstoring van de openbare orde…
De ‘Amazonomachie’: verstoring van het gewenste
evenwicht…
Attisch geometrisch, ca. 900-700 BCE
Ca. 760-750 BCE
Oriëntaliserende periode, ca. 7e eeuw BCE
Corinthe, ca. 640-625 BCE
‘Achilleus’ ‘Van Patroklos de spelen’ ‘Sophilos heeft mij geschilderd’
Fragment van kratèr, ca. 580-570 BCE
Vuistregel: tussen 530 en 500 BCE experimenten roodfigurige techniek, ook
‘bilingue’ vazen – Andokides Painter, 525-520 BCE
Vuistregel: vanaf 500 BCE Roodfigurige techniek : veel meer mogelijkheden
Euthymides: ‘Nooit heeft
Euphronios er zó een gemaakt’
510-500 BCE
Attisch aardewerk, 6e – 5e eeuw BCE
Thema’s
- Mythologie (merendeel)
- Dagelijks leven
- Symposium, wijngenot
Gebruik
- Wijnservies
- (Votief-)geschenk
- Export-artikel (met name Etrurië)
Bij de smid: vuurwerkers onder elkaar…
Bij de smid: assemblage van standbeelden…
Op de markt: olie te koop…
“Kynagèmi”
Vergelijk: kynègos, ‘aanvoerder
van honden’ = jager
(wegjager?)
Het symposium: mannen onder elkaar…
Het spel ‘Kottabos’ : wijn vliegt door de lucht…
Op weg naar huis: de ‘komos’ – All is well, that ends well…
A thing of beauty is a joy for ever…