PowerPoint-presentatie

Context 1
Materie, energie en leven
Hoofdstuk 3
Moleculen in levende materie
I. Te dik, te dun …
boek p. 35-36
risico’s van ondergewicht en overgewicht
BMI
= quetelet-index
Quetelet (1796-1874)
‘de gemiddelde mens’ versus ‘vrije wil’
II. Voedingsstoffen
boek p. 36-37
1. suikers (gluciden)
2. vetten (lipiden)
3. eiwitten (protëinen)
4. mineralen en vitaminen
functies: energie, opbouw, hulpstoffen (enzymen)
III. Gluciden
boek p. 38-42
= suikers = koolhydraten
3.1 Monosachariden
1) Glucose = druivensuiker
• zesring
• ‘bloedsuiker’:
0,080 tot 0,120 %
Diabetes
pancreas = alvleesklier
Type 1 Diabetes = jeugddiabetes (autoimmuunziekte)
0,5%
Type 2 Diabetes =ouderdomsdiabetes (insulineresistentie)
4% (> 50j: 10%)
Type 3 Diabetes = zwangerschapsdiabetes
3%
3.1 Monosachariden
2) Fructose = vruchtensuiker
• zesring
• in fruit, in honing
3.2 Disachariden
condensatiereactie: twee moleculen worden gebonden en
een watermolecule wordt afgesplitst
1) Maltose (= suiker in het bier)
• 2 glucosemoleculen
• in kiemende gerst
bereiding van bier
+
+
+
=
3.2 Disachariden
2) Lactose (= melksuiker)
• in dunne darm:
lactase splitst melksuiker
• daarna opgenomen in bloed
• lactasedeficiëntie
3.2 Disachariden
3) Sacharose = sucrose (suiker in de keuken)
• glucose + fructose
• bietsuiker, rietsuiker
3.3 Polysachariden
macromoleculen of natuurlijke polymeren
ontstaan door condensatiereactie tussen glucosemoleculen
(honderden tot miljoenen)
1) Cellulose
• stevigheid van celwand planten
• niet afbreekbaar door mensen, wel door sommige dieren
• toepassing in de industrie: katoen, textiel, papier, watten
3.3 Polysachariden
2) Zetmeel
in de keuken:
• in de voeding, als energiebron
• als bindmiddel in soepen, sauzen, … (maïzena)
• wel afbreekbaar
in de industrie:
• als stijfsel (kleefmiddel)
3.3 Polysachariden
3) Glycogeen
• reservestof (energiebron)
• in spieren en lever
• houdt bloedsuikerspiergel
op peil
3.4 Vertering van suikers
• di- en polysachariden afgebroken tot monosachariden
• door hydrolysereacties: water wordt opgenomen
• kauwen (enzyme amylase), maagzuur (HCl)