Heupprothese/coxartrose: rol van m. gluteus medius

Heupprothese/coxartrose: rol van m.
gluteus medius
Dr. Kristof Elsen
Heupsymposium 15/3/2014
Mariaziekenhuis Overpelt
mariaziekenhuis.be
Mensen zorgen…
voor mensen
“de rotator cuff van de heup”
stabilisatie
bursitis
labrum
calcificatie
tendinopathie
2
Evaluatie van gluteus medius?
•
Anatomie -> functie!
•
Oppervlakte EMG metingen
•
Klinisch onderzoek
•
Krachtmetingen (dynamometer)
•
Ganganalyse
•
…….
3
Anatomie (1)
Beeldvorming- kaderstudies- in vivo tijdens heelkunde
Documentatie anatomische parameters
- Insertie en oorsprong
-
spierarchitectuur: fascicels/afzonderlijke anatomische bundels (vezelrichting)
- Peesarchitectuur: afzonderlijke bundels
- Spiervolume en fysiologische cross sectionele oppervlakte
- innervatie
Extrapolaratie naar functie?
- musculaire compartimenten
verschillende functionele entiteiten?
“subdevies met aparte innervatie en zichtbare anatomische verschillen (vezelrichting/insertie/fascia’s/…)
A review of the anatomy of the hip adbuctor muscles, gluteus medius, gluteus minimus, and tensor fascia lata. Natascha Ammy may Spraks flacj, Helen D.
Nicholson et Al 2012 Wiley online Library
4
Anatomie (2)
•
Oorsprong/insertie
•
Spiervolume
Statistisch significante correlatie!
abductiekracht
Fysiologische / anatomische
crosssectionele area
heuppathologie
Kracht gemeten met dynamometer in liggende positie
5
Anatomie (3)
• Innervatie: n. gluteus superior (consensus)
Eindtakken: 3 vs 2 ?
Craniale tak (L4-S1) : posterieure G. Medius
G. mimimus
Caudale tak (S1-S2): anterieure G. medius
TFL
•
Vezelrichting
Bepaalt anantomisch 3 gebieden: anterieur, midden, posterieur
Anterieur: abductie, interne rotatie, heupflexie
Posterieur: abductie, externe rotatie, heupextensie
Musculaire compartimenten: verschillende functionele entiteiten
Pathologiespecifieke betrokkenbeid van regio’s -> specifieke MTT bij revalidatie
6
Klinisch onderzoek pré heelkunde
A) coxartrose
Anamnese en passieve heupmobiliteit -> pijn?
Trendelenburg?
Sensitiviteit 55%
Specificiteit 70%
Usefulness of the trendelenburg test for identification of patients with hip joint osteoarhtitis J. Youdas, TJ Madson et all. Physiotherapy ande practice 26(3):184-194, 2010
Clinical guidelines Hip Pain and Mobility Deficits-Hip Osteoarthritis: MT Cibulka, DM White et al.: J Orthoped sports Phys Ther. 2009:39
7
Antalgische march
Verminderde steunfase
Coxartrose
Antalgische march
abductorinsufficiëntie
Deconditionering, vermijding
Secundaire problematiek
Liespijn/bovenbeen -> knie
GTPS - SIG – facettaire problematiek
Discrepantie met beeldvorming?
Diagnostische intra-articulaire infiltratie!
8
Trendelenburg
9
Biomechanisch
1)
Grondreactiekracht : mediaal van re heupgewricht
2) Zwaartekracht re pelvis
extern adductiemoment
compensatie met intern abductiemoment
10
Klinisch onderzoek postheelkunde (2)
liespijn
Pt met pijnkachten bij march?
Glutale pijn
Trendelenburg +
overige
pijnlijk
Niet-pijnlijk
Tendineuze Scheur gluteus medius
Musculaire Abductor insufficientie
Abductorkracht non weight baring?
n. Gluteus superior lijden
Onset post of préheelkunde?
Zwakte?
Aanspanpijn?
Toegansweg?
Liespijn vs gluteale pijn ?
protheseprobleem
GTPS –SIG- Facettair problematiek
Usefulness of the trendelenburg test for identification of patients with hip joint osteoarhtitis J. Youdas, TJ Madson et all. Physiotherapy ande practice
26(3):184-194, 2010
11
Oppervlakte EMG
•
Isolatie GM uit gehele abductorengroep
•
Ontladingspatroon van motoreenheden -> geen omzetting naar krachteenheid
•
Accuraatheid?
* interferentie: anterieur TFL en posterieur G. max.
* SENIAM Project (surface eleltromyografie for the non invasive assesment of muscles)
27 muscles, 4 levels -> GM: Weak
* UZA (2013) meer posterieure elektrodeplaatsing
A literature review of studie evaluating gluteus maximus en medius activation during rehabilitation exercises: M. Reiman, LA Bolga et al : Psysiotherapy Theory and practie , 28(4) 257-268, 2012
How accuratei s surface elektromyography elektrode placement. W. Van Leemput, G. Stassijns, W. De Hertogh et al : The journal of rehabilitation research and development
12
A literature review of studie evaluating gluteus maximus en medius activation during rehabilitation exercises: M. Reiman, LA
Bolga et al : Psysiotherapy Theory and practie , 28(4) 257-268, 2012
13
MTT gluteus medius
•
Weightbaring activiteiten over algemeen meer contractie dan non weightbaring
Secundaire klachten van GTPS -> nonweightbaring of ondersteuning !
•
Beenlengteverschil: grotere kracht voor zelfde momentum!
•
Pijnloze Trendelenburg postheelkunde: tonificatie! -> geen verbetering: n. gluteus sup lijden/ Gm scheur?
•
Bij posterieure approach intact blijven van gluteus medius + peroperatieve evaluatie
•
Revaprotocols te personaliseren (comorbiditeit, fractuur,/electief/ approach,…)
•
Extrapolatie van verscheidene studies niet steeds mogelijk:
-
Approach
-
Type prothese
-
Fractuur (weinig disuse, meer complicaties) versus electief
-
…..
14
•
Nul hypothese :
“1 jaar post heelkunde zijn er geen analytische verschillen in march “
•
20 pte, postheelkunde THP met posterolaterale approach
•
Statistical gait analysis:
* gangsnelheid
* gewrichtskinematica (actieve ROM)
* tijdsduur van verscheiden delen van gangcyclus
* aantal atypische gancycli
* oppervlakte EMG monitoring
•
Follow up:
3, 6, 12 maand postop
Gait parameters and muscle acivation patterns at 3, 6 and 12 months after Total hup arthroplasty . V; Agostini, D. Ganio et al. J Arthroplasty (2014)
15
3 maand
12 maand
Knie
heup
THP zijde
Contraleraal
Gait parameters and muscle acivation patterns at 3, 6 and 12 months after Total hup arthroplasty . V; Agostini, D. Ganio et al. J Arthroplasty (2014)
16
THP zijde
Contraleraal
Limitations
- Geen vergelijk groep heelkunde pré en post
-
Geen controlegroep met coxartrose zonder heelkunde maar met revalidatie
17
18