Vitrectomie

Vitrectomie
Glasvocht operatie
mca.nl
Inhoudsopgave
Wat is glasvocht?
Wanneer een vitrectomie?
Uw voorbereiding
Opname
Hoe wordt de vitrectomie verricht?
Welke complicaties kunnen optreden?
Na de behandeling
Bij welke klachten waarschuwt u het ziekenhuis of uw huisarts?
Uw vragen
Notities
3
3
4
7
7
10
11
13
14
14
Deze brochure is in een groter lettertype opgemaakt, zodat ook
slechtzienden de tekst goed kunnen lezen.
Colofon
Redactie: Vormgeving: Oplage: Druk: Artikelnummer: polikliniek oogheelkunde
afdeling marketing & communicatie
Beeldgroep MCA
250 / 2e druk
Ricoh
111685 / 2012.07
Op alle behandelingen in MCA zijn de algemene voorwaarden van het MCA van
toepassing, zie www.mca.nl of vraag bij de balie van patiëntenvoorlichting.
2
Deze brochure geeft algemene informatie over een
vitrectomie (glasvocht operatie) en wat u van deze operatie
kunt verwachten. Deze informatie onder­steunt de gesprekken
die artsen en verpleegkundigen met u over de operatie zullen
hebben. Niet alles in deze brochure hoeft op u van toepassing
te zijn.
Wat is glasvocht?
Het glasvocht (ook wel
glasachtig lichaam genoemd)
iseen gelei die het grootste
deel van het oog opvult.
Het bevindt zich achter de
ooglens. Normaal glasvocht
laat lichtstralen ongehinderd
door naar het netvlies.
Wanneer een vitrectomie?
Deze operatie wordt verricht
wanneer zich in het glasvocht
troebelingen bevinden of
wanneer er op het netvlies
littekenweefsel is gevormd,
of gaten in het netvlies zijn
ontstaan. Troebelingen
houden lichtstralen tegen.
Littekenweefsel kan het
netvlies van zijn plaats trekken,
zodat het niet goed kan
functioneren.
Troebelingen en litteken­
vorming kunnen vele
oorzaken hebben. Wanneer
in de loop van het leven
het glasachtig lichaam gaat
krimpen, dan kunnen op de
plekken van de aanhechting in
het netvlies gaatjes ontstaan.
Verder kunnen suikerziekte,
afwijkingen van bloedvaten
in het oog, een ongeval, of
bepaalde veranderingen
in het oog door ouderdom
troebelingen en litteken­
3
Vitrectomie
vorming en/of gaten in het
netvlies tot gevolg hebben.
Deze kunnen leiden tot een
netvliesloslating (zie folder
netvliesloslating).
1 dag voor de ingreep het te
behandelen oog druppelen
volgens schema:
• 13.00 uur 1 druppel
• 18.00 uur 1 druppel
• 22.00 uur 1 druppel
Uw voorbereiding
Op de foto’s hieronder kunt u
goed zien hoe u uw oog moet
druppelen.
Oogdruppelen
Eén dag voor de operatie
start u met het druppelen
van het te opereren oog. Een
recept voor deze oogdruppel
heeft u gekregen. Heeft u het
recept niet ontvangen? Laat
het ons weten. Dan sturen
we het recept alsnog naar u
toe of we faxen het naar uw
apotheek.
Druppeltechniek 1
zelf druppelen.
4
Hulp nodig bij het
druppelen?
Omdat u voor én na de
operatie uw ogen moet
druppelen, is het fijn als u dat
zelf kunt doen. Lukt het u niet
uw ogen te druppelen, dan
kan een oog­druppel­hulpstuk
uitkomst bieden.
Druppeltechniek 1
zijaanzicht.
Druppeltechniek 2.
De keuze van het hulpstuk
is afhankelijk van wat uw
apotheek levert. Laat u zich
over het gebruik van het
hulpstuk adviseren door
uw apotheek. Houdt u er
rekening mee dat de prijs per
apotheek verschilt.
Mocht het zelf druppelen ook
met behulp van een hulpstuk
niet lukken, dan kunt u of
uw familie contact opnemen
met een thuis­zorg­organisatie
en hulp aanvragen
voor het druppelen. De
thuiszorgorganisatie vraagt
zelf bij het CIZ (Centrum
Indicatiestelling Zorg) een
indicatie aan. Een indicatie
heeft u voor uw zorg­
verzekering nodig. Meestal
moet hiervoor een eigen
bijdrage worden betaald.
Een eigen bijdrage wordt
altijd gevraagd aan de hand
van het inkomen van de
patiënt.
Oogdruppelhulpstuk
Goede hygiëne bij
het druppelen is erg
belangrijk!
• Was uw handen goed
met water en zeep.
• Haal daarna de dop van
het flesje en leg deze
- om verontreiniging
te voorkomen - op de
zijkant.
• Zorg ervoor dat de
opening van het flesje
nooit uw oog, wimpers of
wenkbrauw raakt.
De oogdruppels kunnen
daardoor verontreinigd
raken.
5
Vitrectomie
U vindt de volgende thuis­
zorginstellingen in de regio:
• Evean, www.evean.nl
• Actie Zorg, www.actiezorg.nl
• Zorgbedrijf,
www.zorgbedrijf.nl
• Viva zorggroep,
www.vivazorggroep.nl
• De Omring, www.omring.nl
Anesthesie
Afhankelijk van de ernst van
de afwijking kan de operatie
één tot enkele uren duren.
Of de operatie onder narcose
of onder lokale verdoving
plaatsvindt, hangt af van
vele factoren. De oogarts
bespreekt dit vooraf met u.
U kunt kiezen uit nog meer
thuiszorginstellingen.
Raadpleeg voor meer infor­
matie het internet of informeer
bij de verpleeg­kundige van
het transferpunt van MCA.
Het transferpunt is bereikbaar
op werkdagen van 8.30 tot
16.30 uur op telefoonnummer
(072) 548 25 11.
Voorafgaand aan de ingreep
brengt u een bezoek aan
het inloopspreekuur van de
polikliniek anesthesiologie.
Hier heeft u een gesprek
gevoerd met de
anesthesioloog.
De volgende onderwerpen
zijn hierbij met u besproken:
• uw gezondheidstoestand
• welke anesthesie bij u
wordt toegepast
• het eventueel aanpassen
van uw medicijnen rond de
operatie
• informatie over niet eten en
drinken (nuchter zijn).
Medicijnen
Wilt u uw dagelijkse medicij­
nen meenemen op de dag
van opname? Heeft u diabetes
mellitus (suikerziekte)?
Vergeet dan niet uw insuline
mee te nemen.
6
Meer informatie vindt u in de
brochure ‘Goed voorbereid
op uw operatie’. Deze heeft
u van de medewerker van de
polikliniek anesthesiologie
meegekregen.
Opname
Meestal worden de patiënten
de dag van de operatie
opgenomen en mogen zij de
volgende dag weer naar huis.
Hoe wordt de vitrectomie
verricht?
Bij een vitrectomie worden
drie kleine openingen in de
harde oogrok vlak naast het
hoornvlies gemaakt. Soms
wordt het bindvlies rond het
oog apart geopend.
Bij de operatie wordt zoveel
mogelijk glasvocht en
littekenweefsel verwijderd.
Overzicht van de vitrectomie met drie
werkopeningen.
Het glasvocht wordt meestal
vervangen door een speciale
vloeistof, zonodig aangevuld
met gas of olie.
Het kan nodig zijn tijdens de
operatie een kunststof bandje
(cerclage-bandje) rond het
oog aan te brengen om het
netvlies extra steun te geven.
Dit bandje is van buitenaf
niet zichtbaar en hoeft niet
te worden verwijderd.Soms
moet de ooglens verwijderd
worden. In een aantal
gevallen kan de verwijderde
7
Vitrectomie
Cerclageband rond het oog.
ooglens door een kunstlens
worden vervangen. Meestal
zal het aanbrengen van
een cerclage-bandje en het
verwijderen of vervangen
van de ooglens tevoren met
u worden besproken. Bij
onvoorziene omstandigheden
zal de arts tijdens de operatie
de beslissing moeten nemen.
Speciale vloeistof, gas of olie
Bij een vitrectomie wordt het
glasvocht vervangen door
een speciale vloeistof (een
zoutoplossing), zonodig
8
aangevuld met gas of olie.
Gas of olie wordt gebruikt
om het netvlies na de
operatie enige steun te
geven. De ernst en aard van
de oogafwijking bepalen de
keuze tussen vloeistof, gas of
olie. De keuze wordt voor de
operatie met u besproken.
Soms zal de arts tijdens de
operatie moeten besluiten
van deze keuze af te wijken.
De speciale vloeistof wordt
snel vervangen door vocht
dat het oog zelf maakt. Ook
gas wordt door eigen vocht
vervangen, maar blijft langer
in het oog. Zolang er een
grote gasbel in het oog
zit, kunt u weinig zien. Na
verloop van tijd merkt u dat
u over de gasbel heen kunt
kijken en de bel langzaam uit
uw oog verdwijnt. Bij gebruik
van gas is het meestal
nodig dat u gedurende een
aantal dagen na de operatie
een bepaalde houding
aanneemt, bijvoorbeeld: de
zogenaamde treurhouding.
Hieronder ziet u een
afbeelding van een stoel met
een steun waar uw hoofd op
kan rusten. Deze steun kan u
helpen de voorgeschreven
houding zo aangenaam
mogelijk te maken. Tenzij de
arts het anders voor­schrijft,
kunt u zolang de gasbel groot
is niet langdurig plat op uw
rug liggen. De gasbel zou
zich dan naar het voorste
deel van het oog kunnen
verplaatsen.
Olie verdwijnt niet vanzelf,
maar kan met een tweede
operatie verwijderd worden.
Deze operatie zal meestal
enkele maanden na de
eerste operatie plaatsvinden.
Het gebruik van olie heeft
voor u als voordeel dat u
er enigszins doorheen kunt
kijken.
Resultaat
Het uiteindelijke resultaat van
de operatie hangt af van de
onderliggende oorzaak. De
verwachtingen zullen voor de
operatie zo goed mogelijk
met u worden besproken.
Na de operatie zal het zien
in de loop van enkele weken
tot maanden geleidelijk
verbeteren.
Soms zijn meerdere
glasvochtoperaties nodig
om het doel te bereiken. Als
de ooglens bij de operatie
verwijderd is en er geen
9
Vitrectomie
kunstlens is ingebracht,
zal later een contactlens
gedragen moeten worden,
of alsnog, met een extra
operatie,een kunstlens in het
oog aangebracht moeten
worden.
Welke complicaties kunnen
optreden?
Zoals bij iedere operatie
kan ook na een vitrectomie
een nabloeding of infectie
optreden. Bij een bloeding
wordt het hele beeld
plotseling wazig. Een
bloeding verdwijnt meestal
binnen enkele weken vanzelf.
Een infectie komt zelden
voor,maar kan ernstige
gevolgen hebben voor het
zien. Een infectie kenmerkt
zich door toenemende
hevige pijn in het oog,
roodheid en achteruitgang
10
van het gezichtsvermogen.
Bij dergelijke klachten moet u
direct contact opnemen met
de polikliniek oogheelkunde.
Bij patiënten op hogere
leeftijd, die nog niet aan
staar (troebele ooglens)
zijn geopereerd, zal zich
binnen enkele weken tot
twee jaar na de vitrectomie
staar ontwikkelen.Bij jongere
patiënten kan dit veel langer
duren. Het ontstaan van
staar merkt u op door een
langzame achteruitgang van
de gezichtsscherpte. Een
staaroperatie zal dan nodig
zijn.
Soms is na de operatie de
oogdruk tijdelijk te hoog.
De oogdrukverhoging
kan worden behandeld
met oogdruppels of
oogdrukverlagende
medicatie.
Soms treedt na de
operatie (opnieuw) een
netvliesloslating op. Bij
netvliesloslating valt een deel
van het gezichtsveld weg en/
of treden er lichtflitsen op.
De kans op netvlieslos-lating
is het grootst in de eerste
maanden na de vitrectomie.
Na de behandeling
Het is verstandig in deze
periode het gezichtsveld af
en toe zelf te controleren.
Dit kunt u doen door uw
hand in het gezichtsveld
te bewegen, terwijl u recht
vooruit blijft kijken en het
niet geopereerde oog dicht
houdt. Uw hand moet dan
rondom overal evengoed
zichtbaar zijn. Bij een
netvliesloslating is meestal
een nieuwe operatie nodig.
Leefregels voor de eerste zes
weken na de ingreep
• Volg het houdingsvoor­
schrift van de oogarts op.
• Doet u thuis nog rustig aan
en doe geen zwaar werk.
• U mag niet zwaar tillen
(maximaal vijf kilo).
• U slaapt met een oogkapje
op.
• U mag niet zwemmen of
naar de sauna.
• Inspannende sporten
mogen niet.
• Zorg ervoor dat u geen
zeep in uw ogen krijgt.
• Het kan zijn dat er tijdens
de operatie intra-oculair
Voor goed herstel is het
belangrijk dat u thuis een
aantal leefregels in acht
neemt. Hier vindt u uitleg
over deze leefregels en bij
welke klachten u uw huisarts
of het ziekenhuis waarschuwt.
11
Vitrectomie
gas is gebruikt. U heeft
dan een polsbandje
gekregen. U mag in dat
geval niet vliegen of een
bergreis maken. Ook is
het belangrijk dat u dit
doorgeeft als u eventueel
geopereerd moet worden
en daarvoor narcose
krijgt. Waarschuw dan de
anesthesioloog en laat het
polsbandje zien.
• Na overleg met uw oogarts
en zo nodig uw bedrijfsarts
mag u uw werk weer
hervatten.
Oogdruppels
U gebruikt tot enkele weken
na de ingreep oogdruppels.
Bij uw ontslag heeft u
daarvoor het volgende
meegekregen:
• een flesje Tobradex
(oogdruppels);
• zo nodig een
herhalingsrecept voor de
oogdruppels;
12
• een oogdop voor ’s nachts;
• een rolletje leukopor
pleisters.
U druppelt vier keer per
dag om 8.00 uur, 12.00 uur,
18.00 uur en om 22.00 uur.
Alleen als de oogarts
iets anders met u heeft
afgesproken, volgt u een
ander schema.
Mogelijke klachten na de
ingreep
Het kan zijn dat u na de
ingreep last krijgt van:
• irritatie door de hechtingen
(vooral de eerste week),
deze hechtingen lossen
vanzelf op;
• een gevoelig, rood en
gezwollen oog: dit kan
enkele weken duren.
Waarschijnlijk kunt u door
deze klachten niet goed
tegen fel licht. Het kan
daarom plezierig zijn om een
zonnebril te dragen.
Wanneer een cerclagebandje is aangebracht,
wordt uw brilsterkte na
drie maanden aangepast.
De brilsterkte verandert
ongeveer een of twee
eenheden, omdat uw oog
door het bandje iets van vorm
is veranderd.
Controle
U krijgt bij uw ontslag een
aantal controleafspraken mee.
Uw gezichtsvermogen zal in
de loop van enkele weken
tot maanden geleidelijk
verbeteren.
Soms zijn meerdere
glasvochtoperaties nodig.
Uw oogarts bespreekt dit dan
met u. Uw brilsterkte wordt na
drie maanden aangepast.
Bij welke klachten
waarschuwt u het ziekenhuis
of uw huisarts?
Neem bij de volgende
klachten contact op met de
polikliniek oogheelkunde of
met uw huisarts:
• bij toenemende pijn en
roodheid van uw oog;
• als u steeds meer last krijgt
van licht.
‘s Avonds, ‘s nachts en in het
weekend kunt u telefonisch
contact opnemen met de
afdeling spoedeisende hulp
(072) 548 24 88.
U kunt natuurlijk ook eerst
overleggen met uw huisarts.
De polikliniek oogheelkunde
is op werkdagen bereikbaar
van 8.30 tot 16.00 uur,
telefoon (072) 548 32 00.
13
Vitrectomie
Uw vragen
Met vragen of voor
meer informatie kunt u
contact opnemen met de
polikliniek oogheelkunde.
Dat kan op werkdagen
van 8.30 tot 16.00 uur
via telefoonnummer
(072) 548 32 00.
Notities
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
14
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................................................
15
Medisch Centrum Alkmaar
Wilhelminalaan 12
1815 JD Alkmaar
T (072) 548 44 44
mca.nl/oogheelkunde
mca.nl
1