VOORWOORD

Om een mens zou men denkbeeldige cirkels kunnen trekken en iedere cirkel vormt de
grens van het gebied, het territorium, waarin we anderen in fysieke en/of emotionele zin
wel of niet toelaten. Ieder mens bewaakt die privé-ruimten om zich heen en gevoelens
van veiligheid, zelfvertrouwen en zelfverzekerdheid worden geschonden als anderen er
ongewenst en met geweld in binnendringen. Gevoelens van angst, paniek,
machteloosheid en hulpeloosheid, schuld en schaamte zijn het gevolg bij slachtoffers van
dat geweld.
Kinderen hebben meestal veel behoefte aan lichamelijk contact, aan contact dus binnen
een heel intiem territorium. Als ouders lichamelijk contact maken - door te knuffelen, te
stoeien en te kussen - maakt dat de kinderen duidelijk dat er door de belangrijkste
anderen om hen gegeven wordt. Om te kunnen ontwikkelen tot evenwichtige zelfbewuste
mensen met een gezond gevoel van eigenwaarde hebben kinderen dit soort intieme en
liefdevolle aanrakingen nodig. Het is vanzelfsprekend dat voor een kind lichamelijk
contact alleen dàn prettig is als het kind dat zelf wil en volwassenen behoren zich te
realiseren waar knuffelen eindigt en seksualiteit begint.
Bij seksueel geweld gaat het om seksuele contacten die een kind niet wil en meestal zijn
het bekenden die kinderen daartoe dwingen en ze zo slachtofferen voor eigen ongezonde,
misdadige behoeftebevrediging. Onderzoek heeft aangetoond dat één op de drie meisjes
vóór haar zestiende jaar seksueel wordt misbruikt en daarvan overkomt het één op de
zeven door iemand anders die in een vertrouwensrelatie tot het kind staat. Meestal zijn
kinderen afhankelijk van de dader of hebben er als vanzelfsprekend veel vertrouwen in:
een vader, een broer, een oom, een tante, een leraar, een huisvriend, een stief- of
pleegvader. De mate van intimiteit van de relatie staat borg voor groter overwicht van de
dader op een kind en kan een kind emotioneel tot het uiterste onder druk zetten. Niet
gering is overigens het aantal kinderen dat niet door één dader, maar door meerdere tegelijk of na elkaar - seksueel wordt mishandeld.
Hoe het misbruik, de mishandeling, ook begint - meteen bedreigend en gewelddadig of
geleidelijk en subtiel - het contact tussen dader en kind krijgt altijd een gedwongen,
chanterend, medeplichtig en geheim karakter. De druk die door dat karakter ontstaat,
veroorzaakt ook dat de kans zeer groot is dat het kind uit zichzelf niet praat over
misbruik. Al deze resultaten van onderzoek maken begrijpelijk reacties los die variëren
van schrik tot verbijstering en ongeloof: het is onaanvaardbaar dat zoveel kinderen
seksueel worden mishandeld!
Kinderen die slachtoffer zijn van seksueel misbruik zijn in hun innerlijk functioneren
beschadigd en zijn vaak als gevolg daarvan onder andere hun vertrouwen in mensen
verloren, hebben vaak moeite met intimiteit en lichamelijkheid en een gebrek aan gevoel
van eigenwaarde. Afhankelijk van de ernst en tijdsduur van seksuele mishandeling kost
de verwerking het slachtoffer veel tijd en pijn en energie, vaak veel meer dan het
slachtoffer verwacht en hoopt.
Verwerken betekent niet dat herinneringen worden uitgewist, herinneringen zijn niet uit
te wissen. Wel kan men door een goede verwerking er beter mee leren omgaan. Een
slachtoffer zal daardoor in het dagelijks functioneren minder of niet meer door
schokkende herinneringen worden belemmerd en zo kan worden voorkomen dat het idee
zal postvatten dat het verleden in de toekomst allesbepalend is. Het idee dat
gebeurtenissen die vroeger een enorme invloed op iemand hebben uitgeoefend blijvend
en doorslaggevend huidige gevoelens en gedragingen zullen beïnvloeden. Wie flexibel
blijft denken, blijft zoeken naar een betere omgang dan die welke sinds jaren voor de
hand lijkt te liggen, zal merken dat er alternatieve oplossingen zijn om met een probleem
- hoe groot en ingrijpend ook - om te gaan. Van belang is om te leren accepteren dat het
verleden in bepaalde opzichten veel invloed heeft gehad en dat niemand van de ene op
de andere dag een ander mens van zichzelf maakt. Maar vroeger is niet nú en het heden
is het verleden van morgen. Morgen is een andere dag en elke dag biedt een begin voor
de rest van het leven.
VOOR J.
Jouw gedichten zijn een weergave van de zwarte bladzijden van jouw levensverhaal
waarin seksueel geweld en misbruik, ernstig en langdurig geschonden vertrouwen door
ouders, angst en pijn, machteloosheid en hulpeloosheid, schaamte en schuld de trieste
en pijnlijke boventoon voeren. Maar de gedichten op zich zijn het bewijs van jouw
overwinning op jezelf. Ze zijn het bewijs van je veerkracht, je gevoel voor humor, je
gezonde trots en moed waarmee je de confrontatie met de vreselijke ervaringen van
vroeger bent aangegaan in plaats van ze nog langer te verstoppen. Door de confrontatie
ben je de gebeurtenissen van vroeger gaan hanteren, ben je ermee omgegaan in plaats
van dat de gebeurtenissen nog langer jou hanteerden, ze met jou omgingen. Met dank
voor het vertrouwen dat je in mij hebt gesteld tijdens de moeilijke weg die je moest gaan
om geen prooi van je herinneringen meer te zijn.