CML en stoppen moleculaire diagnostiek Moderator Dr. P. Kuiper-Kramer 1st author / speaker Dr. Bert A. van der Reijden [email protected] Dept of Laboratory Medicine, Laboratory of Hematology Radboud Institute for Molecular Life Sciences, Radboudumc Conflict of Interest Disclosure Form In accordance with the rules of the Health Care Inspectorate (IGZ) Name: Bert van der Reijden Affiliation: Radboudumc ☐ I have no potential conflict of interest to report I have the following potential conflict(s) of interest to report Type of affiliation / financial interest Name of commercial company Receipt of grants/research supports: Receipt of honoraria or consultation fees: Participation in a company sponsored speaker’s bureau: Stock shareholder: Other support (please specify): Scientific advisory board CML advisory board Novartis BCR-ABL: ABL is tyrosine constitutieve kinasefosforylering ABL is cytoplasmatisch eiwit Groeifactoren: activatie ABL Fosforylatie bindingspartners Celdeling , apoptose ABL ATP p Signaal tr eiwit BCRABL ATP Fosforylatie zonder groeifactor p Signaal tr eiwit Toename celdeling Apoptose remming Therapie gericht op BCR-ABL Imatinib lijkt op ATP, bindt ABL beter dan ATP p BCRABL Imatinib Signaal tr eiwit Celdeling Apoptose 10 jrs overleving van <50% naar ~90% Tumorgrootte en reductie bij BCR-ABL positieve CML Aantal cellen Therapie (mnd) 1012 Diagnose 1011 3 1010 6 109 3*107 12 >12 Fusiegendetectie met PCR op cDNA (RNA) niveau BCR ABL genomisch DNA transcriptie en RNA splicing fusie mRNA reverse transcriptie fusie cDNA: RT-PCR Primers Polymerase, dNTPs, MgCl2 Genomisch DNA: breukpunten in grote intronen maar 1 kopie per cel RNA/cDNA: RNA splicing: breukpunten bij elkaar meerdere kopieen per cel Kwantificeren BCRABL leukemiecellen met qPCR BCR ABL cDNA 1 cyclus 2 2 cycli 4 3 cycli 8 UV Q 4 cycli 16 n cycli 2n R Fluorescente DNA probe R = reporter Q = quencher licht wordt geabsorbeerd Degradatie fluorescente probe tijdens amplificatie Q R exonuclease activiteit polymerase: destructie probe Q R Geen absorptie licht Gemeten tijdens PCR (real time) Signaal = hoeveelheid PCR product Kwantificeren BCRABL leukemiecellen met qPCR BCR ABL cDNA 1 cyclus 2 2 cycli 4 3 cycli 8 4 cycli 16 n cycli 2n Exponentiële toename Signaal evenredig starthoeveelheid qPCR amplificatieplot: toename signaal per cyclus Fluorescent signaal exponentiële fase Drempelwaarde 0 PCR cycli 43 Signaal exponentiële fase correleert met oorspronkelijke cDNA concentratie Kwantificering gebaseerd op calibratiereeks Verdunningsreeks 0.01% 0.1% 1% 10% cycli 100% Bijv K562 cellijn BCRABL sample Vergelijk aantal cycli met calibrator cycli qPCR normalisatie en voldoende input: referentiegen Referentiegenen PBGD, GUS, ABL Verdunningsreeks: normalisatie Vaste cDNA input: gedefinieerd aantal cycli 1 cyclus meer: Q maal 2 1 cyclus minder: Q delen 2 Gevoeligheid: 1 op 100.000 gehaald? BCRABL internationale schaal (%) Major molecular repons (MMR), MR4 en MR4,5 bij CML 100 Maximale waarden na Imatinib 10 3 mnd 1 6 mnd 0.1 12 mnd MMR MMar3 0.01 MR4 MR4,5 Zwak positief Detectie limiet 100% IS: mediaan 3x30 BCRABL/BCR waarden 0.1% = major moleculaire respons Tijd Relatieve hoeveelheid samples Uitstekende relatieve BCRABL kwantiteiten 0,1 0,09 n = 21 labs Maximaal 4x hoger tov ref Minimaal 4x lager tov ref 0,08 0,07 0,06 0,05 0,04 0,03 0,02 0,01 0 REF 10000-voudige verdunning tov 100-voudige BCRABL verdunning Gemiddeld ref = 0,025 (40-voudige verdunning) BCRABL niveau Kinetiek zeer goed, absolute waarden sterk verschillend Oorzaken Referentiegen Berekening 1 ipv 100 Correctie gewenst BCRABL verdunning Bepalen conversiefactor (CF) Laboratorium A (centraal lab) Laboratorium B (deelnemend lab) 30 patiëntensamples Lab B naar Lab A Vergelijk data: conversiefactor BCR-ABL lokaal * CF = BCR-ABL IS Iedere 2 jaar herhalen Absolute waarden zeer vergelijkbaar naar conversie BCR-ABL qPCR bewerkelijk, hoog afbreukgehalte Poolen 3 buizen bloed Leukocyten- en RNA isolatie cDNA synthese BCR-ABL qPCR sample BCR-ABL qPCR calibratiereeks qPCR normalisatiegen Interpretatie resultaten BCR-ABL qPCR in een cartridge (Cepheid technologie) 200 ul bloed Lysis stap (10 min) Pipetteer in cartridge 11 kamertjes RNA isolatie cDNA synthese BCRABL qPCR Normalisatie qPCR Resultaat na 2,5 uur Op Internationale Schaal Sensitiviteit indien negatief Efficiency Genexpert Cepheid vs BCRABL qPCR Reductie “hands on” tijd (3:19 hrs vs 0:28 hrs) Spaghetti diagram Conv qPCR Courtesy Nancy Boeckx, Leuven University Spaghetti diagram Cepheid Conclusies BCRABL chronische myeloide leukemie Monitoren therapierespons: BCRABL qPCR BCRABL waarden op Internationale schaal 3 maanden na TKI: < 10% 6 maanden na TKI < 1% 12 maanden na TKI <0.1% Cepheid technologie: Geen conversiefactor nodig Resultaat < 24 uur Additionele ABL puntmutaties in BCRABL: resistentie 10% van patiënten resistentie Vaak mutatie ATP-bindend domein BCRABL Imatinib bindt niet meer, ATP wel: recidief BCRp ABL Imatinib ATP Bewijs werking middel p Signaal tr eiwit Detectie ABL mutaties in BCRABL BCR ABL cDNA Amplificatie BCR-ABL: >10-3 Amplificatie tyrosinekinasedomein Sanger sequencen Resistent? Puntmutatie Imatinib Nilotinib Dasatinib Ponatinib L248V Q252H E255V T315I Ja Ja Ja Ja Nee Nee Ja Ja Nee Ja Nee Ja Nee Nee Nee Nee Resistentie: verlies Imatinib respons na initiële daling BCRABL internationale schaal (%) 100 10 1 Puntmutaties meetbaar boven MMR 0.1 0.01 Zwak positief Detectie limiet Time