Een niet-gepigmenteerde naevus als ongewone

R.W. Wijs, M. Meleti, E. Bloemena, I. van der Waal
Casuïstiek
Een niet-gepigmenteerde naevus
als ongewone gingivazwelling
Een 67-jarige vrouw had een epulisachtige zwelling van de gingiva
in de regio van de gebitselementen 32 en 33. Bij histopathologisch
onderzoek bleek het te gaan om een in de mond zelden voorkomende intramucosale niet-gepigmenteerde naevus.
Wijs RW, Meleti M, Bloemena E, Waal I van der. Een niet-gepigmenteerde naevus
als ongewone gingivazwelling
Ned Tijdschr Tandheelkd 2012; 119: 283-284
doi: 10.5177/ntvt.2011.06.11291
Gegeven
Een 67-jarige vrouw werd door haar tandarts verwezen
naar de afdeling Mond-, Kaak- en Aangezichtschirurgie
van een universitair medisch centrum vanwege een nietpijnlijke iets verheven zwelling van de gingiva buccaal van
de gebitselementen 32 en 33.
Afb. 1. Klinisch aspect van de zwelling van de gingiva en de alveolaire mucosa.
Anamnese, onderzoek en behandeling
De patiënt vertelde dat de zwelling al ten minste enkele
jaren aanwezig was en haar nooit enig ongemak had
bezorgd. De medische anamnese bracht geen bijzonderheden aan het licht. Bij intraoraal onderzoek werd een vastelastische, enigszins gesteelde, epulisachtige zwelling van
de buccale gingiva en alveolaire mucosa bij de gebitselementen 32 en 33 geconstateerd. De afmeting bedroeg ongeveer 0,6 cm in doorsnede (afb. 1). Op een röntgenopname
van de gebitselementen werden geen afwijkingen gezien.
Elders in de mond werden geen afwijkingen aangetroffen.
Onder de werkdiagnose ‘fibroom’ werd een excisiebiopsie verricht. Verrassenderwijs maakte het histopathologisch
onderzoek duidelijk dat het ging om een niet-gepigmenteerde, intramucosale naevus (afb. 2). De genezing verliep
ongecompliceerd. Bij controle na 1 jaar werden geen tekenen van recidief gezien.
Afb. 2. Onder het oppervlakte-epitheel liggen groepen naevuscellen zonder vorming
van melaninepigment (oorspronkelijke vergroting x 100).
Met de term ‘naevus’ wordt over het algemeen een naevus
naevocellularis bedoeld. Het Latijnse woord naevus slaat op
een overmaat aan normale huidsamenstellende bestanddelen, zoals talgklieren (naevus sebaceus) of haren (naevus
pilosus).
De oorsprong van de naevuscellen is niet duidelijk.
Vermoedelijk zijn ze afkomstig van melanocyten die vanuit
het epitheel in het bindweefsel zijn gemigreerd. Een orale
naevus is, in tegenstelling tot naevi van de huid, tamelijk
zeldzaam. Voorkeurslokalisaties zijn het slijmvlies van het
palatum, het wangslijmvlies, de lippen en de gingiva. Het
gaat meestal om slechts enkele millimeters grote verheven
en meestal bruin-zwart of blauw gepigmenteerde afwijkingen maar soms zijn ze iets groter. Het is betrekkelijk zeld-
zaam om een niet-gepigmenteerde naevus in de mond aan
te treffen (Buchner et al, 2004). De geschatte incidentie
bedraagt ongeveer 5 per 10.000.000 personen per jaar.
Dat wil zeggen dat in Nederland jaarlijks minder dan
10 nieuwe patiënten met een orale naevus kunnen worden
gediagnosticeerd.
Op grond van histopathologische kenmerken kan de
naevus naevocellularis primair worden onderverdeeld in de
intramucosale naevus, de grensvlaknaevus en de samengestelde naevus. Bij een grensvlaknaevus bevinden de
naevuscellen zich op het grensvlak van het epitheel en het
bindweefsel. De samengestelde naevus is een combinatie
van een intramucosale en een grensvlaknaevus. Daarnaast
wordt nog een zogenoemde blauwe naevus onderscheiden.
Klinisch heeft deze onderverdeling geen consequenties.
In feite is histopathologisch onderzoek de enige mogelijkheid om de diagnose met zekerheid te kunnen stellen.
Bij patiënten met een orale naevus, die tussen 1980 en
2005 waren geregistreerd in het Pathologisch-Anatomisch
Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde
283
Beschouwing
119 | juni 2012
Wijs e.a.: Een ongewone gingivazwelling
Casuïstiek
Landelijk Geautomatiseerd Archief, is nagegaan of de naevus overging in een melanoom. Bij geen van hen is gedurende een gemiddelde controleperiode van ruim 8 jaar een
melanoom tot ontwikkeling gekomen (Meleti et al, 2007).
In de differentiële diagnose kan een groot aantal benigne aandoeningen van het mondslijmvlies en de gingiva
worden opgenomen en zelfs ook enkele maligne, zoals een
niet-gepigmenteerd, amelanotisch melanoom of een metastase van een elders in het lichaam gelegen primaire tumor.
Literatuur
Discussie
A non-pigmented naevus as an uncommon gingival swelling
Hoewel de beschreven gingivalaesie geen klachten veroorzaakte, is het terecht dat de patiënt door haar tandarts
werd verwezen voor nader diagnostisch onderzoek en
eventuele behandeling. Het zou immers niet goed te verantwoorden zijn een onbegrepen gingivazwelling ongediagnosticeerd te laten.
De enige manier om bij een onbekende gingivalaesie
tot een zekere diagnose te kunnen komen, is het verrichten
van een proefexcisie ter verkrijging van weefsel voor histopathologisch onderzoek. In de huidige casus is besloten
tot een excisiebiopsie. Ook een incisiebiopsie was verantwoord geweest. Aspiratie van vocht uit een wekedelenzwelling voor cytologisch onderzoek leidt zelden tot een
zekere diagnose en is hier derhalve achterwege gelaten.
A 67-year-old woman had an epulis-like swelling of the gingiva in the region
* Buchner A, Merrell PW, Carpenter WM. Relative frequency of solitary
melanocytic lesions of the oral mucosa. J Oral Pathol Med 2004;
33:550-557.
* Meleti M, Mooi WJ, Casparie MK, Waal I van der. Melanocytic nevi
of the oral mucosa - no evidence of increased risk for oral malignant
melanoma: an analysis of 119 cases. Oral Oncol 2007; 43: 976-981.
Summary
of teeth 32 and 33. On histopathologic examination, it became clear that it
was a non-pigmented intramucosal naevus which rarely occurs in the oral
cavity.
Bron
R.W. Wijs, M. Meleti, E. Bloemena, I. van der Waal
Uit de afdeling Mondziekten-, Kaak- en Aangezichtschirurgie van het
Vrije Universiteit Medisch Centrum/Academisch Centrum Tandheelkunde
Amsterdam
Datum van acceptatie: 12 januari 2012
Adres: prof. dr. I. van der Waal, VUmc, postbus 7057, 1007 MB Amsterdam
[email protected]
Leermoment
Bij een in eerste instantie onbekende epulisachtige
gingivazwelling dient een niet-gepigmenteerde
naevus in de differentiaaldiagnostiek te worden
opgenomen.
Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde
284
119 | juni 2012