Trematoden (Zuigwormen)

http://www.koieagle.nl/e107_plugins/content/content.php?content.691
Pagina 1/3
Trematoden (Zuigwormen)
Gerrit Arends, zondag 20 september 2009 - 08:21:29
Trematoden (Zuigwormen)
Uw browser kan dit bestand niet lezen!
Onderklasse:MONOGENE en Onderklasse: DIGENA
Indeling en classificatie:
» (Lees ook â ¬SDe zoologische systematiek en naamgevingâ ¬• om â ¬SIndeling en classificatieâ ¬• beter te
begrijpen.)
» Stam: Platworm (Plathelminthes)
» Klasse: Trematodes
» Onderklasse: Monogenea en Digenea.
» Klasse: Trematoden of zuigwormen of leverbotten.
Een gezonde vis kan leven met enkele wormen. Maar een massale infectie is fataal.
Deze wormen leven als parasieten, meestal op de kieuwen, en zijn gekenmerkt door hun hechtorgaan, de haken of zuignappen. Een
enkele parasiet op een gezonde vis is onschadelijk en de parasiet wordt in zijn ontwikkeling geremd.
Afzonderlijke soorten van een geslacht zijn specifiek, dit wil zeggen ze hebben een uitgesproken voorkeur voor een bepaalde soort
vis. Toch mag dit 'specifieke' ook weer niet overdreven worden.
Onderklasse: WAT ZIJN MONOGENE (Monogenea) ZUIGWORMEN?
De Monogene vormt een onderklasse van de Trematoda (zuigwormen).
Dit zijn platwormen die gewoonlijk als ectoparasieten voorkomen op waterdieren. Om zich aan de huid of aan de kieuwen van vissen
te kunnen vasthechten, bezitten deze dieren een zuignap met haken aan hun achterzijde. Deze Monogena hebben een eenvoudige,
directe levenscyclus waarin ze slechts één soort gastheer nodig hebben. Sommige soorten planten zien voort door eitjes,
andere zijn levendbarend.
Sommige Monogena zijn gewoonlijk enkele millimeters lang en dus net met het blote oog zichtbaar, andere enkel met de microscoop
omdat die dan ongeveer een millimeter groot zijn. Om ze echter goed te kunnen zien is een loep die 10x vergroot onmisbaar. Ze
voeden zich met epitheelcellen en bloed, maar meestal is er van echte schade alleen sprake als ze talrijk aanwezig zijn. Aantastingen
worden bestreden met formaline of een organofosfor verbindingen. Met beide middelen moet echter wel erg zorgvuldig worden
omgegaan.
Vaak worden Monogena samen met de Digena aangeduid als Trematoda of zuigwormen. Van de Trematoda bestaan ongeveer 2400
soorten.
http://www.koieagle.nl/e107_plugins/content/content.php?content.691
Pagina 2/3
De geïnfecteerde vissen door monogena-soorten vertonen bij een lichte infectie geen uitwendige verschijnselen. Bij een
gevorderde infectie gaan de vissen ademhalingsmoeilijkheden vertonen of een wit huidbeslag vormen.
De cercariën zijn kleine ronde of ovale bolletjes of onregelmatige knobbeltjes in of aan de huid, de vinnen of de kieuwen:
» de kleur van de bolletjes is afhankelijk van de soort en gaat van gebroken wit tot licht bruin en zwart.
» de grootte van de bolletjes gaat van een speldenknop tot enkele millimeter.
We vinden ze in de lederhuid en de spieren. De bolletjes zijn in feite blaasjes of cysten waarbinnen het ingekapseld stadium van de
worm zich bevindt. Dit noemen we de metacercaria, wat kerkos betekend in het Grieks staart.
Onderklasse: WAT ZIJN DIGENA?
De Digena vormt een onderklasse van de Trematoda (zuigwormen). De andere onderklasse Monogena, omvat soorten die op sterk op
Digena lijken maar geen ingewikkelde levenscyclus hebben. Volwassen parasieten zijn hermafrodiet, wat betekent dat elk individu
beschikt over mannelijke en een vrouwelijke geslachtsklier. De geslachtsrijpheid wordt bereikt in de darmen van de eindgastheer. De
ene soort is levendbarend en de andere soort is eierleggend.
Digena met twee zuignappen
» Tot de levenscyclus van Digena behoren als eindgast- en tussengastheren gewervelde dieren (vogels en vissen) en
ongewervelde dieren als weekdieren (Mollusca) en kreeftachtige (bv. roeipootkreeftjes). Digena zijn typische endoparasieten en leven
dus in het lichaam van de gastheer. Ze zijn plat met ongelede lichamen en voorzien van 1 of 2 zuignappen.
» De eitjes die geproduceerd worden verlaten met de uitwerpselen van de gastheer het lichaam. Er zijn dan één of meer
tussengastheren nodig om de levenscyclus te voltooien in de eindgastheer. Uit het ei komt een met trilharen larf die de slak binnen
dringt. Ze dring binnen in de darmwant en wordt daar sporocyste. Deze sporocyste wordt daar een rediën die op haar beurt
verandert in een dochter rediën. Uit deze dochter rediën komt dan een cercariën. Cercariën verlaten de ademholte
van waterslakken en zwemmen vrij rond op zoek naar een vis. Deze cercariën komen bij de vis voor in de ingewanden, het bloed
of de zwemblaas. Sommige soorten worden in dit stadium volwassen, maar meestal volgt inkapseling tot metacercariën. Deze zijn
ook aan te treffen in de ogen, de vinnen, de huid, enz.
De grootte van de parasieten kan variëren van enkele millimeters tot ongeveer 1 cm. Ze zijn dus gewoonlijk met het blote oog
waar te neem. De knobbeltjes zijn wit tot geel achting tot zelfs zwart. Dit komt door een overdreven pigment reactie van de vis elf. Bij
tien- tot honderdvoudige vergroting zijn de zuignappen bij de mond en aan de buik te zien.
Andere bekende soorten zijn de leverbot bij runderen en schapen (Fasciola hepatica of leverbot) en Schistosoma (veroorzaker van
bilharzia bij de mens). Bij vissen veroorzaakt Clinostomum cysten met gele larven, Posthodiplostomum zwarte stip en Diplostomum
cysten in de ogen. Het onderscheid met larven van lintwormen is de Y-vormige darm die duidelijk onder de microscoop kan zien. Tot
de soorten Digena die in de vis geslachtsrijp worden behoord de bloedworm (Sanguinicola).
Monogenea:
» Kieuwwormen of Dactylogyridia (Dactylogyrus).
» Huidwormen (Gyrodactylus).
» Diplozoon of dubbeldiertje
http://www.koieagle.nl/e107_plugins/content/content.php?content.691
Pagina 3/3
» Metacercariën of parasitaire wormlarven.
Digenea:
» Sanguinicola inermis of bloedworm.
» Wormstaar of Diplotomum.
Koieagle alle rechten voorbehouden
Koieagle is niet aansprakelijk voor behandelingen.