Mentaliseren en verwante concepten - Margit Deben

Mentaliseren binnen de diversiteit van
begrippen, psychopathologie en
behandelingen
Workshop 94 Voorjaarscongres NVvP, 2 april 2009
Programma
8.30 – 9.00 uur
Mentaliseren en verwante concepten
Margit Deben-Mager
9.00 – 9.30 uur
Mentaliseren in het functioneren van de therapeut
Dorien Philipszoon
9.30 – 10.00 uur Mentaliseren op diverse terreinen van
psychopathologie: een verkenning
Chris Folkers
Wij bespreken geen commerciële producten; er is geen
sprake van belangenverstrengeling.
your name
Mentaliseren en
verwante concepten
Voorjaarscongres NVvP 2009
Margit Deben-Mager
your name
Inhoud
• Mentaliseren
• Mentaliseren en psychoanalytische
theorie
• Theory of Mind en Mindblindness
• Mindfulness en Mindlessness
• Andere verwante concepten
• Belang van mentaliseren
• Mentaliseren in psychotherapieën
your name
Mentaliseren en
Psychoanalytische Theorie
•
•
•
•
•
•
Bindung (S. Freud)
Depressieve Positie (M. Klein)
Alfa-funktie (Bion)
Potential Space ( Winnicott)
Analytical Space (Ogden)
Symboliseren
your name
Mentaliseren en Nederlandse
taal
•
•
•
•
•
•
•
Mental -iseren
Mentalisme
De Mentalist
Mentaliteit
Gemoedstoestand
Geestesgesteldheid
Mentale toestand
your name
Theory of Mind
Zien, horen, ruiken,
aanraken, voelen, e.d.
Geloven, verwachten,
betwijfelen, aannemen,
verdenken, e.d.
Waarneming
Geloof
Geluk, tevredenheid,
droefheid, verrassing,
schuldgevoel, e.d.
Actie
Basale Emoties
/Fysiologie
Liefde, haat, angst, honger,
dorst, spanning, e.d.
Verlangen
Reactie
Slaan, grijpen,
zoeken, bestuderen,
e.d.
Wensen, hopen,
verlangen, zou
moeten, e.d.
your name
Verwante concepten
• Theory of Mind en Mindblindness
• Mentaliseren en Reflectief
Functioneren
• Mindfulness en Mindlessness
your name
Verwante concepten (2)
•
•
•
•
•
•
Psychological Mindedness
Empathie
Affect bewustzijn en alexithymia
Inzicht
Metacognitie
Emotionele intelligentie
your name
Overlappende Concepten
Componenten
van
mentaliseren
Mindfulness
Psychol.
mindedness
Empathie
Affect
Bewustzijn
Inzicht
Metacognitie
Impliciet
Nee
Nee
Ja
Nee
Nee
Nee
Expliciet
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Zelf - gericht
Ja
Ja
Minder
Ja
Ja
Ja
Ander -gericht
Nee
Minder
Ja
Ja
Nee
Ja
Cognitieve versus
Affectieve
aspecten
Cognitief =
affectief
Cognitief =
affectief
Affectief >
cognitief
Affectief >
cognitief
Cognitief
>
affectief
Cognitief >>
affectief
Naar: Choi-Kahn, L.W. & J.G. Gunderson Am.J.Psychiatry 165: 1127-1135, sept. 2008
your name
Overlappende Concepten
Zelf
Ander
Nadruk op affectieve
aspecten
Affect Bewustzijn
Mindfulness
Mentaliseren
Empathie
Inzicht
Impliciet & expliciet
Cognitief en
affectief
Psychol. Mindedness
Expliciet
Naar: Choi-Kahn, L.W. & J.G. Gunderson Am.J.Psychiatry165: 1127-1135, sept. 2008
your name
Mentaliseren in psychotherapie
•
•
•
•
Cognitieve gedragstherapie (CGT)
Interpersoonlijke psychotherapie (IPT)
Cliëntgerichte therapie
Mindfulness Based Stress Reductie
(MBSR en MBCT)
• Mentalization Based Treatment (MBT)
your name
Belang van Mentaliseren
• Bevordert en onderhoudt veilige
gehechtheid
• Bevordert het onderscheid schijn –
werkelijkheid
• Bevordert communicatie
• Bevordert betekenisvolle verbanden
tussen de innerlijke en de uitwendige
wereld
• Maakt gedrag voorspelbaar
your name