Slide 1 - Zingen leer je wel

De ouder wordende stem/ 12 september 2015/ Joyce Uiterwijk Winkel
De ouder wordende stem
Presbyfonie
Vox Senium
De ouder wordende stem | Joyce Uiterwijk Winkel | 12 september 2015
Registers
• Definitie: groep van tonen met dezelfde trillingswijze
en biodynamische eigenschappen
• Terminologie
-borst/kop/fluitregister
-vol/rand/fluitregister
-modaal/fluitregister
2
De ouder wordende stem | Joyce Uiterwijk Winkel | 12 september 2015
3
Fysiologische ontwikkeling
stemopbouw
risico
0–6
stemontwikkeling
groeispurts
6 – 12
stabiele kinderstem
stemgebruik
12 – 18
mutatie
mutatiespurt
18 – 24
fijn differentiëring
beroep
24 – 30
rijping
overbelasting
30 – 50
stabiele fase
> 50/60
oudere stem
presbyfonie
De ouder wordende stem | Joyce Uiterwijk Winkel | 12 september 2015
Veroudering: verandering in functie
• Daling longfunctie
-verkorte ademboog,daling fonatieduur
-invloed op snelheid
-problemen met zacht zingen
• Pharynxmusculatuur zwakker
-effect op vocal tract;verandering resonansinstelling
-daling draagkracht
4
De ouder wordende stem | Joyce Uiterwijk Winkel | 12 september 2015
Veroudering: verandering in functie
•
Stemverandering
-hees(fijne ruis),ruw(grove ruis),kraak
-sneller vermoeid(minder belastbaar)
-daling snelheid toonopvolging en coloraturen
-detoneren
-te groot vibrato(5-7 Hz) met tendens te tremoleren
(tremolo 8-12Hz)
-geringere frekwentie- en dynamiekomvang
(verandering zangklassificatie soms noodzakelijk)
- opvallende registerovergangen
5
De ouder wordende stem | Joyce Uiterwijk Winkel | 12 september 2015
Veroudering: laryngeale veranderingen
Kraakbeen
calcificatie
Gewrichten
stijf
Spieren
hypotonie, atrofie
Mucosa
droog, atrofie
Epitheel
dikker, minder soepel
Zenuwen
vertraging conductie
verstoring sensibiliteit en
coordinatie
Bloedvaten
stolling, bloedingen
Endocrinologie
oestrogenen, testosteron
6
De ouder wordende stem | Joyce Uiterwijk Winkel | 12 september 2015
Veroudering: beinvloedende factoren
• Vermindering gehoorsfunctie
• Nevenwerkingen medicatie
• Cerebrovasculaire ziekten(centrale stemstoornissen)
• Psycho-emotionele factoren
• Arousal autonoom zenuwstelsel(vagale reacties)
• Disbalans stembelasting en -belastbaarheid
7
De ouder wordende stem | Joyce Uiterwijk Winkel | 12 september 2015
Stemverbetering
• Diagnostiek (presbyfonie)
-Laryngologisch onderzoek
(trilling, sluiting, morfologie van stemplooien)
Jan Wouter Brunings
KNO-arts / Foniater /
Laryngoloog/Zanger
8
De ouder wordende stem | Joyce Uiterwijk Winkel | 12 september 2015
Stemverbetering
• Diagnostiek
-Logopedie/economische basisstem
 Ademsupport
 Spierspanning strottenhoofd en achterkeelwand
 Registerinstelling spreekstem/belten of voix mixte
 Klankprojectie
 Articulatie
 Stemkwaliteit
 Metingen bv fonetografie
9
De ouder wordende stem | Joyce Uiterwijk Winkel | 12 september 2015
10
Stemverbetering
• Therapie Laryngologie
-refluxmedicatie
-verwijzing andere disciplines(endocrinoloog,mdl etc)
-fonochirurgie bij bowing stemplooien
augmentatie stemplooien met eigen buikvet of
hyaloronzuur Voice-lifting
De ouder wordende stem | Joyce Uiterwijk Winkel | 12 september 2015
Stemverbetering
• Logopedische therapie o.a
-Facilitatie larynxmusculatuur volgens Liebermann
-Ademstemkoppeling
-Nasaleren volgens Pahn
-Laxvoxtherapie
-Lichaamsbewustzijn en stem
-Lichtenbergermethode
-Articulatietraining
-Coaching spreeksituaties en overgang zangstem
11
De ouder wordende stem | Joyce Uiterwijk Winkel | 12 september 2015
Stemverbetering
• Zangles
Klassieke zangmethoden
Lichte muziek: Lichtenberger(klankgeorienteerd)
Complete vocal technique
12
De ouder wordende stem | Joyce Uiterwijk Winkel | 12 september 2015
Voice Welness (vox senium)
Vocht huishouding
Lichaamsbeweging en mentale training
Goede voeding/Alcohol met mate
Voldoende slaap
Controle cardiopulmonale functies
Controle gehoor
Aanpassingen luchtklimaat
Oefeningen voor lichaamsbewustzijn
13
Dit is de titel van deze presentatie | Naam Auteur | 20 juni 2009
Voice Welness (vox senium)
Economisch spreekstemgedrag
Warming up (fysiek, liptrillen op oe, laxvox, glissandi)
Inhalatietherapie/salie bij droge slijmvliezen mond
Veranderen stemvak (klassificatie)
Individuele zangpauzes (belasting/belastbaarheid)
Economisch zangstemgedrag
Mondmotoriektraining(articulatiegedrag)
Koorzang/expressie
14
Dit is de titel van deze presentatie | Naam Auteur | 20 juni 2009
PR
• Laryngologie spreekuur MUMC poli KNO
(tel: 043-3875400)
• Poli logopedie aanvullend stemonderzoek
(telefoon 043-3877138/3875138)
• Stemcentrum Maastricht
stemcoaching en koorscholing
[email protected]
[email protected]
15