goede voeding, gezond leven, sneller genezen informatie voor

GOEDE VOEDING, GEZOND LEVEN, SNELLER
GENEZEN
INFORMATIE VOOR PATIËNTEN DIE EEN
OPERATIE ONDERGAAN
FRANCISCUS VLIETLAND
Inleiding
Voeding doet meer dan u denkt! Goede voeding is van
levensbelang om gezond te blijven of om sneller gezond te
worden. In deze folder geven wij u informatie over het belang
van een goede, gezonde voeding.
Voeding doet meer dan u denkt. Via uw voedsel krijgt u energie
en allerlei belangrijke voedingsstoffen binnen, zoals eiwitten,
vitamines, mineralen en spoorelementen. Deze stoffen zijn
goed voor uw lichamelijke conditie en uw weerstand. Hoe beter
uw conditie is, des te meer weerstand u hebt. U kunt dan ook
sneller na een ziekte genezen en/of herstellen van een
operatie.
Algemeen advies over een gezonde voeding.





Eet gevarieerd.
Eet volop groente en fruit.
Eet ruimschoots brood, aardappelen of rijst.
Eet genoeg melkproducten, vlees of vleesvervangers.
Drink voldoende (1,5 à 2 liter per dag).
Ontstaan voedingstekort
We spreken van een voedingstekort als uw lichaam meer
voedingsstoffen nodig heeft dan u per maaltijd binnen krijgt.
Dit is niet goed voor uw lichamelijke conditie en uw weerstand.
Een voedingstekort kan ontstaan doordat u (tijdelijk) minder
goed eet. Maar het kan ook zijn dat uw lichaam door pijn,
koorts of door een operatie meer voedingsstoffen verbruikt.
Gezond gewicht
Hoe fitter u bent, des te makkelijker u kunt herstellen van de
operatie.
Uw gewicht geeft vaak een goede aanwijzing over uw
voedingstoestand en uw conditie. Zomaar afvallen, zonder dat
u hier bewust iets voor doet, is geen goed teken. Indien door
gewichtsverlies veel risico ontstaat op vermindering van uw
weerstand, spreekt men van ‘ongewenst gewichtsverlies’. Weeg
uzelf daarom regelmatig als u ziek bent of een operatie moet
ondergaan. Dan valt het gewichtsverlies tijdig op. Dus:
Let op uw gewicht.
Voorbereiding op een operatie
Het is van belang dat uw conditie voor de operatie zo goed
mogelijk is. Hieraan kunt u zelf meewerken, al (ver) voordat u
naar het ziekenhuis gaat. U kunt uw conditie verbeteren door
zo gezond mogelijk te eten en – als het even kan – voldoende
te bewegen. Bent u al in het ziekenhuis, ook dan is het
belangrijk op uw voeding te letten. Wanneer u voldoende eet,
bouwt u extra reserves op. Hiermee helpt u uw lichaam er weer
zo snel mogelijk bovenop te komen. Het is daarom belangrijk
dat u per dag gehoor geeft aan uw extra voedingsbehoefte. Dit
betekent ook dat tussendoortjes (koekje, snack, fruit etc.)
soms noodzakelijk zijn om deze extra reserves op te kunnen
bouwen. Dus: Let op uw voeding!
Pre-oparatieve scan (pos) en voeding
Ondervoeding
In de periode voor de operatie bezoekt u in het ziekenhuis de
polikliniek Pre-Operatieve Screening (POS). Tijdens dit bezoek
spreekt u naast de anesthesioloog ook met een
verpleegkundige. Deze verpleegkundige kijkt onder meer naar
uw voedingstoestand. Er wordt bijvoorbeeld gekeken of u
onbedoeld bent afgevallen. Wanneer blijkt dat er bij u sprake is
van ondervoeding, krijgt u twee flesjes eiwitrijke drinkvoeding
mee naar huis. Deze drinkvoeding bevat onder meer vitamines,
mineralen en eiwitten die helpen het gewichtsverlies tegen te
gaan. U krijgt daarbij een formulier waarmee u flesjes
drinkvoeding kunt ophalen bij de apotheek, zodat u deze tot
aan de operatie en in de periode daarna kunt blijven gebruiken.
Twee flesjes per dag zorgen ervoor dat u in de periode rond de
operatie uw goede voedingstoestand behoud. Dit heeft een
positief effect op bijvoorbeeld uw herstel.
Wanneer het nodig is, kan de verpleegkundige u doorverwijzen
naar een diëtist buiten het ziekenhuis. De diëtist helpt u dan
verder om in een betere voedingstoestand te komen.
Wat u zelf kunt doen
Wanneer er bij u sprake is van ondervoeding, kunt u het
volgende doen om in een betere voedingtoestand te komen:
 Kies voor volle producten; zoals volle melk, volle yoghurt en
volle kwark in plaats van magere varianten.
 Gebruik een extra klontje boter of scheutje olie bij de
bereiding van uw maaltijd.
 Besmeer uw brood met margarine, niet met halvarine.
 Kies voor energierijke (gezonde) tussendoortjes; zoals
noten, olijven of vis op toast.
 Gebruik twee keer per dag een flesje drinkvoeding. (Heeft u
diabetes mellitus en spuit u insuline: overleg dan met uw
diabetesverpleegkundige of behandelend arts over het
gebruik van de drinkvoeding).
In het ziekenhuis krijgen patiënten die ondervoed zijn, twee
maal per dag een tussendoortje of snack aangeboden.
Nuchter blijven voor de operatie
Tijdens de POS bespreekt de anesthesioloog, de specialist
verdoving en pijnbestrijding, hoe lang u voor de operatie
nuchter moet zijn, dat wil zeggen dat u niets meer mag eten of
drinken. Nuchter zijn is belangrijk, omdat uw maag leeg moet
zijn wanneer u onder narcose gaat. De narcose verdooft ook uw
maag, waardoor deze stopt met werken. Dit vormt een risico op
het teruglopen van voeding uit de maag. De kans bestaat dat
voeding dan via de slokdarm in de longen loopt. Dit moet
vanzelfsprekend te allen tijde worden voorkomen.
Soms duurt deze ‘nuchtere periode’ onbedoeld langer. Lang
nuchter zijn wordt vaak als onaangenaam ervaren en kan een
honger- en dorstgevoel, hoofdpijn, angst en agressie
veroorzaken. Speciaal voor deze nuchtere periode voor de
operatie en om genoemde klachten te beperken, is door
Nutricia ‘PreOp’ ontwikkeld.
Nutricia preOp is een koolhydraatrijke drank die geen invloed
heeft op het nuchter zijn. Dit komt, omdat het de maag zeer
snel verlaat net als water. Nutricia preOp kunt u drinken tot
drie uur voor de narcose. U voelt zich hiermee rustiger en het
vermindert uw honger- en dorstgevoel, waardoor u zich een
stuk prettiger zult voelen.
De anesthesioloog bepaalt op of u PreOp moet gaan gebruiken.
U krijgt dan een aantal pakjes mee naar huis met instructie hoe
deze te gebruiken.
Nuchter zijn betekent ook, dat u tot drie uur voor de ingreep,
heldere dranken, zoals water, thee en zwarte koffie met of
zonder suiker, heldere vruchtensappen, heldere limonade of
gezeefde (drink)bouillon mag drinken.
Tot zes uur voor de geplande operatietijd, mag u nog een lichte
maaltijd gebruiken. Deze maaltijd bestaat uit twee beschuiten
of witte boterhammen met jam of suiker en dun margarine of
halvarine. Daarbij zijn de volgende dranken toegestaan: een
glas melk, koffie met melk en suiker en de heldere dranken die
hierboven genoemd zijn.
Eten na de operatie
Na de operatie kan uw eetlust minder zijn, bijvoorbeeld doordat
u misselijk bent. U kunt daar onzeker van worden en minder
gaan eten. Toch is het van belang dat u zo snel mogelijk weer
gezond gaat eten en drinken, zodra uw maag de voeding
accepteert. Vraag aan de afdelingsverpleegkundige, wanneer u
misselijk bent van de narcose om medicatie tegen de
misselijkheid.
Hoe snel u na de operatie mag eten, is afhankelijk van de
operatie en de narcose. Bespreek daarom al vóór de operatie
met de specialist of afdelingsverpleegkundige hoe snel u na de
operatie weer mag eten, en wat u mag eten. Let er ook op dat
u 1,5 tot 2 liter per dag drinkt.
Bij opname, en minimaal een maal per week, wordt op de
afdeling uw gewicht gemeten. Hierdoor houden wij het
gewichtsverloop nauwlettend in de gaten. Is er sprake van
ongewenst gewichtsverlies, dan kunnen wij zo snel mogelijk
maatregelen nemen. Dit doen wij bijvoorbeeld door de diëtist in
te schakelen, bijvoeding te geven of op een andere manier
voeding toe te dienen.
Voedingsteam
In Franciscus Vlietland is een voedingsteam aanwezig. De
voedingsverpleegkundige bespreekt samen met een specialist
en een diëtist de voedingstoestand van alle patiënten met
ondervoeding. Er wordt vervolgens een behandelplan
afgesproken. Hierdoor wordt het ongewenste gewichtsverlies
snel bekend en verdere achteruitgang van lichamelijke en
geestelijk welbevinden beperkt.
Extra tussendoortje
Is er sprake van ondervoeding dan krijgt u in de periode dat u
bent opgenomen, twee tot drie keer per dag een extra
tussendoortje aangeboden door de voedingsassistent of de
verpleging. In de keuze van de tussendoortjes hebben we
rekening gehouden met de samenstelling, smaak en variatie.
Elk tussendoortje bevat een ruime hoeveelheid calorieën en
eiwit.
Goede voeding helpt uw voedingstoestand op peil te houden en
het herstel te bevorderen. Ook verhoogt het uw weerstand en
lichamelijke conditie waardoor de kans op infecties en
complicaties verminderen.
Vragen
Hebt u nog vragen, stel ze dan gerust aan de verpleegkundige
of de voedingsassistent van de afdeling waar u bent
opgenomen.
April 2011
6050222