GOD IS LOVE - holyhome.nl

GOD IS LIEFDE
Wie in de liefde woont, woont in
God en God is met hem
(1 Jn 4:16).
ENCYCLIEK VAN
PAUS BENEDICTUS XVI
• Deel 1: Gods liefde wordt aan alle mensen
aangeboden,
en heeft iets te maken met menselijke liefde.
• Deel 2: Christenen hebben de roeping deze
liefde uit te dragen
naar mensen die dit op verschillende manieren
nodig hebben.
Deel 1:
Wie is God? Wie zijn wij?
• Soms wordt de Naam van God in verband
gebracht met haat en geweld.
Maar de Bijbel zegt dat God Liefde is en
dat Hij ons voor alles heeft
liefgehad (1Jn 4:16). Maar wat bedoelen
we als we zeggen “God is Liefde”?
Wat bedoelen we met het woord liefde?
( vgl . par )
Wat is “Liefde”?
• Wij gebruiken het woord
•
‘liefde’ in verschillende
betekenissen: we
hebben liefde voor onze
moeder en vader, onze
troeteldieren, ons
vaderland, ons werk.
Heel bijzonder is de
liefde tussen man en
vrouw (vgl. par.2).
Nu is de vraag!
• Zijn al deze verschillende vormen van
liefde fundamenteel het zelfde? Is ‘liefde’
in wezen het zelfde maar op verschillende
manieren uitgedrukt?
• Of…gebruiken we alleen maar hetzelfde
woord ‘liefde’ met totaal wezenlijk
verschillende inhoud? (vgl. par. 2.)
Het antwoord ?
• Al deze dimensies van
•
liefde zijn aspecten
van een en dezelfde
werkelijkheid of
kunnen dit
op zijn minst zijn.(vgl.
par. 8.)
Het hoe hiervan gaan
we nu bekijken…..
Eros en Agape
• Door de oude Grieken werd
de liefde tussen man en
vrouw met het woord ‘eros’
aangeduid. Ze
beschouwden eros als
zoiets overweldigends dat
de oorsprong er van bij de
goden moest liggen. Het
was een goddelijke
waanzin dat bij mensen
a.h.w. een soort
dronkenschap opwekte.
Men geloofde dan ook dat
een sterke eros mensen
dichter bij het goddelijke
bracht. (vgl. par. 3-4).
Vervolg van Eros en Agape
• Maar wat als eros uit de hand loopt? Als alleen
‘erotische’ liefde onze aandacht krijgt, en als het
alleen maar een “bedwelmende” liefde is dat
mensen onmenselijk maakt? M.a.w. als mensen
niet meer als personen worden behandeld maar
alleen maar als middel worden gebruikt, als sex –
object? Wat dan? Vanuit een christelijk oogpunt
zou dit ons van het goddelijke verwijderen en
zeker niet dichter bij brengen (vgl.. par 4-5).
Vervolg van Eros en Agape
• Wat kunnen wij hiermee? Eros is goed en kan ons tot
God brengen, maar alleen als het beheerst en gezuiverd
wordt en gekoppeld aan een andere dimensie van liefde:
agape ( vgl.. par 5; 6).
• Agape is een ander Grieks woord dat vele malen
gebruikt wordt in het Nieuwe Testament en verwijst
naar de liefde van de christenen onderling en de liefde
voor arme mensen en mensen in nood. Het is een
bijzonder soort ‘geestelijke ’liefde “door het geloof in
Jezus Christus gevormd”. Het is het soort liefde dat
Jezus heeft voor ons, en de liefde die ons toonde door
op het kruis voor ons te sterven.(Vgl. par 3;6;7).
Eros en Agape samen
• Eros, of ‘erotische’ liefde kan ons echt naar God
•
•
leiden als agape-liefde er bij betrokken wordt..
Dit betekent dat seksuele liefde tussen man en
vrouw ons geloof in Jezus tot uitdrukking kan
brengen.
Dit is nogal wat! Maar het vraagt dan ook
beheersing en groei (Vgl. par 5-7)…
De ontwikkeling van de liefde
• Het begin van romantische, erotische liefde van een
•
koppel is vol opwindende gevoelens maar erg onzeker.
Als de liefde rijpt wordt het minder zelfzuchtig, toont
meer zorg en belangstelling voor de ander. Het is bereid
offers te brengen voor het goed van de ander. Het is hier
dat twee mensen elkaar ontdekken (Vgl. Par 6).
De ontwikkeling van de liefde II
• Hoe rijper deze liefde wordt des te meer gaat
•
•
ze lijken op de agape. Ze wordt zekerder,
cijfert zichzelf meer weg en wijdt zich aan
slechts een persoon.
Ook draagt ze in zich de belofte van een
altijddurende verbintenis.
Het is een reis waarin wij ,door ons zelf te
geven, onszelf meer ontdekken, onze partner
en God. Dus agape en eros zijn niet met
elkaar in tegenspraak.
Samenvatting van deel I.
• Samenvattend zijn de menselijke liefde en
de liefde van God voor ons fundamenteel
met elkaar verbonden.
• Omdat God in Jezus Christus mens
geworden is en uit liefde zijn leven
opofferde, kunnen we leren hoe ook wij
menselijkerwijs kunnen liefhebben door
het brengen van offers.
Wat vertelt de bijbel over God
en zijn liefde voor ons?
• Het Oude Testament laat
ons zien dat er maar een
God is, en dat Hij de
bron is van heel de
schepping. Daar Hij
menselijke wezens heeft
geschapen houdt Hij ook
persoonlijk van deze
menselijke wezens
(Vgl. par 9).
Wat vertelt de bijbel over God
en zijn liefde voor ons?
• Enkele profeten van het Oude Testament
beschrijven God’s liefde voor zijn volk
Israël in sterk erotische beelden!
Bijvoorbeeld: God is de echtgenoot en
Israël de echtgenote: hun huwelijksleven
begon toen God het verbond sloot met
Israël (Vgl. par.9).
Wat vertelt de bijbel over God
en zijn liefde voor ons?
• God heeft Eros voor zijn volk, maar deze
liefde is ook agape (Vgl.par 9 10).
• God gaf zijn liefde vrijwillig aan zijn volk,
ze hadden het niet verdiend. En als Israëli
(de echtgenote) God (de echtgenoot)
bedroog door in andere goden te geloven,
vergaf God haar altijd weer.Dit is agape
(Vgl.par.10)
Wat zegt de bijbel ons over
mensen?
• God schiep man en vrouw op voet van
gelijkheid, Hij schiep ze voor elkaar. Van
nature worden zij naar de eros gevoerd. Dit
brengen zij tot uitdrukking in het
huwelijk.(Gn.2:23; Vgl. par.11)
• Menselijke wezens zijn op hoger plan
gebracht en gered door de dood en de
verrijzenis van Jezus. We gedenken de liefde
die Jezus voor ons heeft wanneer wij samen
de Eucharistie vieren(Vgl. par.12,13-14).
Door het schouwen
en overwegen van de
doorstoken zijde
Christus (Vgl. 19:37
kunnen wij het
uitgangspunt
begrijpen van deze
encycliek:
“God is liefde”. (1 Jn
4:8)
Liefde voor God en
liefde voor de naaste
• Liefde voor God en liefde voor de naaste
• God liefhebben met heel ons hart en de naaste als
•
•
onszelf- dit is het grote gebod dat Jezus gaf (Vgl.par 1)
In de parabel onderwees Hij ons de liefde voor onze
naaste, vooral in de parabel van de barmhartige
Samaritaan; onze naaste is niet alleen maar onze beste
vriend, broer of zus, maar is iedereen in nood.(Vgl. par.
15).
Gedurende zijn leven hier op aarde was Jezus zelf in
nood en vereenzelfdigde zich met de arme, de zieke de
hongerige en de dorstige mensen. Als wij zulke mensen
dienen, dienen we Hem,en als wij Hem dienen, dienen
we God Vgl. par.15).
Kan liefde bevolen worden?
• Wacht eens even- is liefde niet een gevoel ? Hoe
•
kan er een bevel uitgaan anderen lief te
hebben?Vgl. par. 16).
Liefde is niet wezenlijk een gevoel. Gevoelens
komen en gaan en de eerste ‘vonk’ van liefde
kan niet nog eens aangestoken worden. Liefde is
meer dan dat: liefde is besluit, constante groei
en brengt met zich mee ons verstand, onze
keuzes, en bovenal ons gunstig accepteren van
de ander. Vgl. (Par.17)
Aanvaarding
• Ons aanvaarden van Gods liefde is ons antwoord op
•
Gods liefde. Denk wel dat Hij ons het eerste heeft
bemind (I Jn. 4:16). Als wij zijn liefde ervaren, kan ook
in ons liefde tot bloei komen Vgl.Par 17).
Op die manier is liefde meer dan een gebod – ofschoon
het dat ook is- het is een weerwoord op Gods gave van
liefde jegens ons (Vgl.Par 1)
Deel twee: de manier waarop
de Kerk liefde in de wereld in
praktijk brengt.
• We hebben gezien hoe God van ons houdt en
•
•
vooral hoe Hij deze liefde voor ons toonde in
Jezus Christus.
Als we leven in een verhouding met Jezus, zijn
we geroepen te leven zoals Hij. Dit is de
verantwoordelijkheid van de Kerk (Vgl. par. 20).
Daarom ligt in de liefde de opdracht van de
Kerk, de liefde die zij uitdraagt naar mensen die
lijden en die in nood verkeren. We noemen dit
de dienst van de opofferende liefde,
liefdadigheid of caritas. (Vgl. par. 19).
Liefdadigheid in de Vroege Kerk
• De handelingen van de apostelen (2;44-5;
432-37)laat ons zien dat de christelijke
gemeente hun bezittingen deelden en
goederen onder de armen verdeelden(Vgl.
Par. 20).
• Toen de Kerk groeide kon deze radicale
vorm van materieel delen niet blijven
maar de kern van het delen bleef wel,
namelijk:de wil om niemand te weigeren
wat nodig is voor een waardig
bestaan(Par. 20)
Liefdadigheid als een wezenlijke
kant van kerkelijke
dienstbaarheid
• Terwijl de Kerk groeide en tot ontplooiing
kwam werd het uitoefenen van
naastenliefde een van de voornaamste
activiteiten (Vgl. Par 22).
• Andere voorname activiteiten waren het
toedienen van de sacramenten en de
verkondiging van het evangelie (Vgl. Par.
22)
Heilige Laurentius
• De H.Laurentius was
verantwoordelijk voor de
armenzorg in Rome in het jaar
258. Toen zijn vrienden die ook
diaken waren, gedurende de
kerkvervolging gevangen
waren genomen, kreeg
Laurentius even de tijd om aan
het burgerlijk gezag te laten
zien “de geestelijke rijkdom
van de Kerk” Hij liet hen de
arme en noodlijdende mens
zien (Vgl. par. 23).
Liefdadigheid is het wezenlijke
kenmerk van de Kerk
• Voor de Kerk is
liefdadigheid niet een
soort welfareactiviteit dat
net zo goed aan anderen
kan worden
toevertrouwd, het is een
deel van haar wezen,
waarin zij zichzelf
uitdrukt, zonder welke zij
niet kan
bestaan.(Par.25a)
Rechtvaardigheid en liefdadigheid
• Een belangrijke vraag ,vandaag aan de dag,
is:Hebben de armen liefdadigheid nodig of
rechtvaardigheid? Is het niet zo dat de rijken
hun geweten sussen met aalmoezen geven,
terwijl zij het moeilijk werk onrechtvaardige
sociale structuren te veranderen vermijden om
met deze onrechtvaardige structuren de armen
arm te houden en afhankelijk van liefdadigheid?
(Vgl. par 26)
De verhouding tussen
rechtvaardigheid en liefdadigheid
• Ofschoon er enige waarheid schuilt in de
laatste vraag, veel ervan is onjuist. (Vgl.
par.26)
• Het is niet de verantwoordelijkheid van de
Kerk de Samenleving te voorzien van een
rechtvaardig sociaal systeem als zodanig
zodat iedereen in de Maatschappij zijn of
haar deel krijgt van de
gemeenschapsgoederen. Zo’n systeem is
de verantwoordelijkheid van de Staat;
rechtvaardigheid is de maat en “doel van
alle politiek”. (Vgl. par.28a)
Rechtvaardigheid en liefdadigheid
• Nieuwe religieuze congregaties werden in
de 19de eeuw gesticht om aan de noden
van de armen zoals gezondheid en
onderwijs te voldoen.
• Verschillende pauselijke encyclieken
behandelden sinds 1891 zaken
betreffende sociale rechtvaardigheid.
• In de wereldeconomie van vandaag is de
sociale leer van de Kerk een fundamentele
richtlijn geworden als men daarbij de zich
voortzettende ontwikkeling in aanmerking
neemt(Par.27).
De rol van de Kerk
in de samenleving
• De Kerk is onafhankelijk van de Staat (Vgl.par 28a)
•
•
maar in zekere zin is ze wel op de Staat betrokken..
Hoe kunnen regeringen er zeker van zijn dat ze
rechtvaardig handelen?
Maken soms macht en speciale interesses hen niet
blind om precies te weten wat rechtvaardig is? Welnu,
geloof – als een ontmoeting met de levende God- helpt
bij het zuiveren van het verstand van ‘blinde vlekken’ en
hier is het dat de Kerk een rol speelt: zij kan zorgen
voor een goed verstaan van de eisen van
rechtvaardigheid en hoe aan deze eisen politiek te
voldoen.(vgl. Par.28a).
De rol van de Kerk in de
samenleving II
• Zonder zich met de rol van de Staat te
bemoeien, kan de Kerk haar bijdrage
leveren aan rechtvaardigheid zonder aan
de kant te blijven staan.
• Zij kan mensen weer bewust maken van
hun “geestelijke energie” om te tonen dat
rechtvaardigheid offers vraagt en
verruiming van de geest (par 28}.
Liefdadigheid
is van groot belang
• Rechtvaardige sociale structuren geven niet het hele
•
plaatje: ze kunnen het geven van aalmoezen niet
vervangen omdat liefdadigheid in essentie een
uitdrukking is van ’liefdevolle, persoonlijke belangstelling’
voor iedere mens die in nood verkeert. (Vgl. par.28b).
De liefdadigheid organisaties van de Kerk proberen
precies dit te doen.
De gelovige leken nemen deel aan het functioneren van
de sociale orde, in haar economie en cultuur, en helpen
zo mee correct vorm te geven aan het sociale leven. Het
is te wensen dat liefdadigheid het hele leven van de
leken bezielt en daarom ook hun politieke leven(Vgl.28b)
Staat en het Samenwerken van de Kerk
• De massamedia hebben onze planeet kleiner doen
•
•
worden. Wij komen bijna onmiddellijk te weten wat de
noden van anderen zijn overal ter wereld. We worden
uitgedaagd hen te hulp te komen en te delen in hun
moeilijkheden.
Vandaag de dag staan ons ontelbare middelen ter
beschikking om noodlijdenden humanitaire hulp te doen
toekomen.
Instanties van de staat een kerkelijke instanties zijn
begonnen samen te werken vanwege deze nieuw situatie
(Vgl. par 30).
Betrokkenheid van jonge mensen
• Jonge mensen van nu
zijn meer en meer
betrokken als vrijwilligers
bij
liefdadigheidsinstanties
of kerkelijke instanties.
Hieruit blijkt een liefde
die niet zichzelf zoekt en
een bereidheid zichzelf te
verliezen voor
anderen(Vgl. Lucas
17;33). Voor anderen
(Vgl.par 30).
Wat maakt Kerkelijke liefdadigheid
uniek?
• Christelijke liefdadigheid behoort onafhankelijk
•
•
te zijn van partijen en ideologieën. Charitatieve
activiteiten mogen niet terzijde geschoven
worden omdat ze niet op de agenda staan van “
het verbeteren van de wereld”.
Het is veel eerder zo dat we bijdragen aan het
verbeteren van de wereld door hier en nu,
persoonlijk, goed te doen bij elke gelegenheid
die ons geschonken wordt.
Het hart ziet waar liefde nodig is en zal daar op
inspelen (par.31).
Liefde is getuigen
• De in praktijk gebrachte naastenliefde mag
geen middel zijn voor opdringerige
bekeringsijver of proselitisme.
• Een zuivere en edelmoedige liefde is dikwijls
het beste getuigenis voor de God in Wie wij
geloven.
• Soms spreken wij over God, soms spreekt
alleen de liefde over God (Vgl. par.31.)
Wie brengt liefdadigheid ten uitvoer?
• De Kerk is de familie van God en moet een plaats
•
•
zijn van wederzijdse hulp, waar hulp gegeven en
ontvangen wordt.
Maar christenen moeten ook bereid zijn voor
behoeftige mensen die niet tot de Kerk behoren
(Vgl. par.32).
Mensen op alle niveaus van de Kerk zijn
verantwoordelijk voor charitatieve werken
(Vgl.par.32).
Gave van onszelf
• Van ons wordt verwacht dat onze liefde
altijd meer is dan alleen handelen: “Al
geef ik alles weg, .. maar als ik de liefde
niet heb , baat het mij niets”(1 Cor. 13:3)
• Het persoonlijke, innerlijke deelnemen aan
de nood en het lijden van de ander wordt
een gave van mijzelf aan hem, gevoed
door onze eigen ontmoeting met Christus.
(par. 34)
Gebed
• Wij komen met Gods liefde
in aanraking in het gebed,
Gebed is in werkelijkheid
de onuitputtelijke bron van
de liefdadigheid als we de
feitelijke werken van
naastenliefde naar de
hulpbehoevenden brengen.
Wie bidt verdoet zijn tijd
niet, zelf als de situatie
alleen tot handelen lijkt
aan te zetten (par. 36).
De grote heiligen
• De heilige.Martinus van Tours deelt zijn mantel
met een arme. De volgende nacht verschijnt
hem Jezus zelf, gekleed in die mantel. De zalige
Teresa van Calcutta, Camillus de Lellis,
Vincentius a Paulo en anderen zijn de ware
lichtdragers van de geschiedenis en beroemde
voorbeelden van sociale liefdadigheid.(Par.4)
Maria , Moeder van de Heer
• De heilige die boven alle anderen
•
uitsteekt is Maria. Ze bewees veel
liefdediensten aan anderen,
vooral aan haar bloedverwante
Elizabeth om haar in haar
zwangerschap bij te staan(Lukas
1:56)
Ze was werkelijk thuis in Gods
Woord en haar denken dacht
mee met Gods gedachten en
haar willen wilde mee met de wil
van God (Par.41)
Laatste terugblik
• “De liefde is mogelijk en wij kunnen die in
praktijk brengen omdat we naar Gods
beeld geschapen zijn. De liefde
verwezenlijken en daarmee het licht van
God in de wereld toelaten daartoe wil ik
met deze Encycliek uitnodigen” (Par.39)..