De Stad van Axen

De Stad van Axen:
Informatie vanuit het boek: De ronde stad. Communicatie in de stad
van axen. Lilian Coenen & Maartje ter Horst van Delden.
Communicatie
Volgens Paul Watzlawick kunnen we bij communicatie uitgaan van 5 stellingen:
1) Je kunt niet niet communiceren: je communiceert altijd en daardoor beïnvloedt je elkaar
altijd. Ook als je niets wilt zeggen of als je de ander negeert heeft dat betekenis
2) Iedere communicatie bezig een inhoud- en een relatieaspect: Naast de inhoud van een
interactie speelt ook altijd de relatie tussen de personen een rol in de communicatie. Beid
een goede relatie is er meer wederzijds begrip en dat heeft invloed op de inhoud en visa
versa.
3) Iedereen heeft zijn eigen referentiekader en neemt op verschillende manieren waar:
Iedereen reageert op elkaar. De zender en ontvanger vullen hun eigen communicatiegedrag
in als reactie op het gedrag van de ander. Wat voor jou realiteit is, hoeft dat niet te zijn
voor de ander. Je ontvangt vele duizenden prikkels per seconde, daarom filter je bewust of
onbewust datgene eruit, waarvan jij denkt dat het nuttig is. Dat filteren gebeurt op basis
van ervaring, kennis, normen en waarden. Jouw interpretatie van een situatie kan
verschillen van die van een ander.
4) Mensen communiceren met woorden, maar vooral zonder woorden: Dit noemt men ook
wel non-verbale communicatie: emoties worden vooral door het lichaam vertolkt. Een
uitnodigende open houding kan het gemakkelijk maken om een gesprek met iemand aan te
gaan. Iemand die van je afgewend staat, die geen oogcontact maakt is gevoelsmatig
moeilijker te benaderen. het non-verbale neem je als ontvanger bewust, maar nog meer
onbewust op. De boodschappen die verzonden worden, kun je indelen in drie componenten.
Allereerst de verbale communicatie (de woorden die gezegd worden, non-verbale
communicatie (de lichaamshouding en gezichtsexpressie) en de paralinguale communicatie
(de manier hoe iets gezegd wordt). De boodschap wordt duidelijker als de verbale
communicatie in overeenstemming is met de non-verbale - en paralinguale communicatie.
5) Elke communicatie verloopt ofwel symmetrisch (gelijk) ofwel complementair (elkaar
aanvullend), al naar gelang ze gebaseerd is op gelijkheid of verschil: Enerzijds proberen
we in communicatie onderlinge verschillen weg te nemen, om overeenstemming te
bereiken. Anderzijds wordt er juist nadruk gelegd op de verschillen, zodat je elkaar kunt
aanvullen of tot inzichten kunt laten komen. Beide vormen zijn nodig om communicatie
succesvol en effectief te laten zijn. Doordat je gewend bent vanuit je eigen referentiekader
te denken zoek je ook in de eerste plaats naar verschillen of overeenkomsten. Pas als je
openstaat voor de onderlinge verschillen of juist voor de overeenkomsten, wordt
communicatie succesvol.
(uit: de Ronde stad (2011) p. 13-15)
Communicatie in de Stad van Axen:
Communicatie in de stad van axen is net als communicatie in de echte wereld een simpel en
tegelijk ingewikkeld proces. We leren allemaal praten en uitdrukken wat we willen, denken of
voelen. maar we lopen ook allemaal tegen storingen in de communicatie op.
je kunt verschillende zaken uitwisselen met communicatie. We onderscheiden zes aspecten die
onderling uitgewisseld kunnen worden:
1)
2)
3)
4)
5)
6)
Informatie: uitleg, tips, argumenten, wetenswaardigheden
Richtlijnen: bevelen, raadgevingen, regels, procedures, wetten en normen
Goederen: materiële voorwerpen
Diensten: Helpen, bijstaan, hetgeen je doet voor een ander
Fysiek: je lichamelijke aanwezigheid, je persoonlijke ruimte
Persoon: je gedachten, meningen, gevoelens, waarden, kwaliteiten, valkuilen delen met de
ander.
Ook in de stad van Axen hebben we te maken met de zes aspecten, met ons eigen referentiekader,
met non-verbale, verbale en paralinguale communicatie. De eerste stap is bewustwording van al
deze factoren. daarna kun je vervolgstappen ondernemen om je communicatie effectiever te laten
verlopen. In de metafoor van de Stad van Axen leer je het plein kennen dat midden in de stad ligt.
In de metafoor kun je dit plein oversteken om ander communicatiegedrag neer te zetten. Je kunt
het plein pas oversteken als je weet dat het ene gedrag standaard het andere gedrag uitlokt. Om dit
uit te leggen pakken we de theorie van de Roos van Leary erbij, waar de Stad van Axen grotendeels
op gebaseerd is.
Volgens onder andere Leary hebben mensen behoefte aan een tweetal zaken:
1) Behoefte aan relaties, we willen graag met een ander in contact staan. Leary zet dit uit op
de horizontale as. het ene uiterste is dat je in de relatie meer tegenwerkt en aan het
andere uiterste veel samenwerkt
2) De andere behoefte wordt uitgezet op de verticale as. Dit is de behoefte aan invloed, ook
wel een bepaalde mate van macht genoemd. Leary noemt dit boven en onder gedrag. Een
toestand waar je in mindere of meerdere mate controle hebt of voelt over de situatie.
Boven
Tegen
Samen
Onder
De twee menselijke behoeftes aan invloed en relaties die we onder andere zien in de roos van Leary
komen ook terug in de Stad van Axen.
De behoefte aan relaties wordt in de Stad aangeduid in de samenwerkingszone, ook wel
harmonieuze zone genoemd. Dit si de zone waarin wordt samengewerkt. Bijvoorbeeld de leiding
nemen in een gesprek heeft als gevolg dat de ander naar je luistert en omgekeerd.
De behoefte aan invloed, macht, wordt aangeduid in de tegenwerkingszone die ook wel conflictzone
wordt genoemd. Hierin zit het mechanisme van aanvallen en verdedigen.
Anders dan de Roos van Leary kent de Stad van Axen nog een derde dimensie waarin niet per se
hoeft te worden gecommuniceerd. Dit is de afzonderingszone, ook wel uiteenzone genoemd. In deze
zone ben je niet zozeer met anderen aan het communiceren, maar ben je juist met je eigen
gevoelens aan de gang.
Afzonderingszone
Conflictzone
Harmoniezone
Tegen
Samen
Uiteen
In het boek van de Stad van Axen of het boek van de Ronde stad, staat een figuurlijke stad centraal,
waarbij behoeften en zones zich vertalen in wijken met elk hun eigen karakter. Elke wijk heeft zijn
eigen axendier met zijn eigen kracht en zwakte. In de tegenwerkingszone liggen de aanvalswijk van
de Havik en de wijk van het weerstaan van de steenbok. Aan de andere kant, in de
samenwerkingszone, vind je de ontvangstwijk van de hond en de aanbiedingswijk van de leeuw.
Boven in de stad, in de uiteenzone, vind je de wijk van het houden met als axendier de uil. En
onderin, in de uiteenzone bevindt zich de wijk van de schildpad, de wijk van het loslaten.
Zoals een echte middeleeuwse stad beschikt de Stad van Axen over een plein. Op het plein, dat in
het midden van de stad ligt, kun je niet wonen. Het plein gebruik je om over te steken naar de
verschillende wijken. Je kunt er ook even stil staan en nadenken wat te doen, welke kant op te
gaan. in het begin zal het lastig zijn om je eigen vaste patronen te doorbreken en voelt het raar om
ander gedrag neer te zetten. het plein lijkt dan groot en het voelt onwennig. Maar ben je bekender
met de Stad van Axen dan wordt het steeds makkelijker om het plein over te steken en je
communicatie aan te passen aan de situatie.
Om effectief te communiceren is het noodzakelijk dat je verschillende communicatiestijlen kunt
hanteren. Je kunt kiezen voor de stijl van communiceren die op dat moment in die situatie steeds
doeltreffend is. Er is geen goed of fout aan verbonden. De kwaliteiten vind je aan de kant van het
plein en de mindere kanten van het gedrag aan de walkanten van de stad. De Stad van Axen praat
niet over het karakter of de persoonlijkheid van mensen, iedereen kan elk gedrag ontwikkelen.
De stad in schematische vorm:
Houden
Uil
Aanvallen
Geven
Havik
Leeuw
Weerstaan
Aannemen
Steenbok
Hond
Loslaten
Schildpad
De kwaliteiten en valkuilen van de Axendieren:
Leeuw
Pleinkant - kwaliteiten
Raadgeven
Behulpzaam
Zichzelf uitspreken
Initiatief nemen
Richting geven
Informatie aanreiken
Veiligheid bieden
Voorstellen doen
Adviseren
Leiden
Belangstelling tonen
Verantwoordelijkheid nemen
Gul
Walkant - valkuilen
Bazig
Dominant
Drammerig
Nieuwsgierig
Dictatoriaal
Dwingend
Heerszuchtig
Betweterig
Opdringerig
Betuttelend
Bemoeizuchtig
Hond
Pleinkant - kwaliteiten
Luisteren
Aanvaarden
Dankbaar
Volgzaam
Leergierig
Zich schikken naar
Genieten
Aandacht geven
Ontvangen
Walkant - valkuilen
Dwepen
Overdreven beschermend
Goedgelovig
Hulp-eisend
Profiteren
Te afhankelijk
Met iedereen eens zijn
Iemand ‘ge(mis)bruiken’
Iemand ‘uitbuiten’
Steeds egoïstisch
Beïnvloedbaar
Slaafs
Onderdanig
Schildpad
Pleinkant - kwaliteiten
Emotie tonen
Kunnen loslaten
Ondergaan, doorleven
Iets langs je heen laten glijden
Berusten
Kunnen schuilen
Passief ondergaan
Toegeven aan onmacht
Bescheiden
Overdenken
Walkant - valkuilen
Zwaarmoedig
Neerslachtig
Depressief
Wikken en wegen
Teruggetrokken
Schuldgevoelens
Krachteloos
Zelfvertwijfeling
Kwetsbaar voelen
Geen controle voelen
Minderwaardig voelen
Masochistisch
Steenbok
Pleinkant - kwaliteiten
Waakzaam
Kritisch nadenken
Verdedigen
Sterke overtuigingen
Kan weerstaan
Rotsvast
Terrein afbakenen
Zelfstandig
Eigen weg volgen
Afstand houden
Grenzen aangeven
Walkant - valkuilen
Klagen
Weigerig
Star
Mopperen
Koppig
Niemand in de buurt toelaten
Ongeïnteresseerd zijn
Wantrouwend
Argwanend
Elke hulp afwijzen
Opstandigheid
Onverzettelijk
Havik
Pleinkant - kwaliteiten
Confronteren
Strijdlustig
Terechtwijzen
Tegenwicht durven geven
De vinger op de zere plek leggen
Scherpe blik tonen
Onrechtvaardigheden aanvechten
Kritisch luisteren en beoordelen
Leugens ontkrachten
Dingen ter discussie stellen
Kan voor zichzelf zorgen
Assertief
Open en direct
Walkant - valkuilen
Kwetsen
Vernederen
Agressief
Onverdraagzaam
Gezag ondermijnen
Sarcasme
Egoïstisch
Emoties niet kunnen beheersen
Pijnigen
Provoceren
Uil
Pleinkant - kwaliteiten
Kan dingen bewaren
Laat zich niet kennen
Gereserveerd
Geheimhouden
Verzamelen
Kan dingen voor zichzelf houden
Kan iets aan een ander overlaten
Terugtrekken
Spaarzaam
Zwijgen
Kan afstand nemen
Walkant - valkuilen
Geen verantwoordelijkheid nemen
Geheimzinnig doen
Isoleren
In zichzelf gekeerd
Afstandelijk
Informatie achterhoudend
Kluizenaar
Grote verlegenheid
Arrogant
Niet behulpzaam
Opportunisme
Hamsteren
Alles voor zichzelf houden
Totemdieren
Kenmerkenlijsten posities De ronde stad:
Vink aan welke kenmerken je bij jezelf herkent. Scoor ze daarna m.b.v. de lijst van kenmerken bij
de dieren en kleur vervolgens de cirkel in om te zien hoe de verdeling bij jou is.
Eigen weg volgen
Luisteren
Afstand houden
Bazig
Grenzen aangeven
Dominant
Klagen
Drammerig
Weigerig
Zelfstandig
Strijdlustig
Onrechtvaardigheid aanvechten
Nieuwsgierig
Kritisch luisteren en beoordelen
Dictatoriaal
Arrogant
Dwingend
Niet behulpzaam
Scherpe blik tonen
Opportunisme
Pijnigen
Assertief
Provoceren
Open en direct
Kan dingen bewaren
Kwetsen
Betuttelend
Vernederen
Bemoeizuchtig
Te afhankelijk
Argwanend
Voorstellen doen
Elke hulp afwijzen
Adviseren
Opstandigheid
Leiden
Onverzettelijk
Slaafs
Confronteren
Onderdanig
Berusten
Kunnen schuilen
Passief ondergaan
Met iedereen eens zijn
Verzamelen
Iemand ‘ge(mis)bruiken’
Kan dingen voor zichzelf houden
Star
Kan iets aan de ander overlaten
Sarcasme
Egoïstisch
Emoties niet kunnen beheersen
Aandacht geven
Ontvangen
Zwaarmoedig
Hulp-eisend
Neerslachtig
Profiteren
Depressief
Informatie achterhoudend
Overdreven beschermend
Goedgelovig
Kluizenaar
Grote verlegenheid
Mopperen
Beïnvloedbaar
Koppig
Wikken en wegen
Teruggetrokken
Schuldgevoelens
Heerszuchtig
Behulpzaam
Zichzelf uitspreken
Initiatief nemen
Leugens ontkrachten
Krachteloos
Dingen ter discussie stellen
Zelfvertwijfeling
Kan voor zichzelf zorgen
Kwetsbaar voelen
Iemand ‘uitbuiten’
Steeds egoïstisch
De vinger op de zere plek leggen
Richting geven
Informatie aanreiken
Veiligheid bieden
Kan weerstaan
Geheimzinnig doen
Rotsvast
Geen controle voelen
Terrein afbakenen
Minderwaardig voelen
Kan afstand nemen
Masochistisch
Geen verantwoordelijkheid nemen
Hamsteren
Spaarzaam
Belangstelling tonen
Zwijgen
Verantwoordelijkheid nemen
Terecht wijzen
Gul
Tegenwicht durven nemen
Terugtrekken
Wantrouwend
Waakzaam
Isoleren
Kritisch nadenken
In zichzelf gekeerd
Verdedigen
Afstandelijk
Sterke overtuigingen
Raad geven
Kunnen loslaten
Leergierig
Toegeven aan onmacht
Zich schikken naar
Bescheiden
Genieten
Overdenken
Niemand in de buurt toelaten
Alles voor zichzelf houden
Ongeïnteresseerd zijn
Dwepen
Betweterig
Opdringerig
Aanvaarden
Laat zich niet kennen
Dankbaar
Gereserveerd
Volgzaam
Geheimhouden
Ondergaan, doorleven
Iets langs je heen laten glijden
Agressief
Onverdraagzaam
Gezag ondermijnen
Emoties tonen
Houden
Uil
Aanvallen
Geven
Havik
Leeuw
Weerstaan
Aannemen
Steenbok
Hond
Loslaten
Schildpad