Beweging als reactie op prikkels

Spierwerking als reactie
op prikkels
Spierwerking in samenwerking met het skelet: SKELETSPIEREN
Wat zijn skeletspieren?
Skeletspieren
Bouw skeletspier
Bouw spiervezel
Bouw spierfibril
Skeletspier = spieren die met pezen vastzitten aan de
beenderen van het skelet.
→ Samentrekking spieren doet beenderen bewegen.
Peesontsteking = reactie van het
lichaam op beschadigd peesweefsel.
→ Oorzaak: overbelasting, eenzijdige
beweging, koude.
→ Behandeling: rusten, afkoelen met
ijs.
→ Tenniselleboog: ontsteking van de
pezen van de onderarmspieren aan
het ellebooggewricht.
→ Achillespeesontsteking: ontsteking
van de achillespees aan het
enkelgewricht.
Skeletspieren
Hoe is een skeletspier opgebouwd?
Skeletspier: spierbuik (centraal) + pezen (uiteinden).
Skeletspieren
Spierbuik
Bouw skeletspier
Bouw spiervezel
Pees
Bouw spierfibril
Dwarsdoorsnede
skeletspier
Skeletspieren arm
Spierbundel
Spiertonus
Hoe is een spiervezel opgebouwd?
Skeletspieren
Bouw skeletspier
Spiervezel = versmelting verschillende spiercellen:
verschillende celkernen + sarcoplasma +
sarcolemma
Bouw spiervezel
Sarcolemma
Bouw spierfibril
Sarcoplasma
Spierbundel
Spiervezel
Celkern
Hoe is een spierfibril gebouwd?
Skeletspieren
Spierfibril: opgebouwd uit draadvormige filamenten
(actine en myosine).
Bouw skeletspier
Bouw spiervezel
Bouw spierfibril
Myosinefilament
Spiervezel
Spierfibril
Actinefilament
Actine en myosine zijn eiwitten.
Kringspieren
Lengtespieren
Beurtelingse samentrekking
van lengte- en kringspieren
 verplaatsen van het voedsel in
het darmkanaal.
Lengte- en kringspieren in de darmwand
• Buigers: spieren die ledematen
buigen;
• Strekkers: spieren die ledematen
strekken.
 Bij een beweging is er altijd een
buiger en een strekker.
Darmbeenlendenspier
Grote bilspier
Quadriceps
Dijbiceps
Tweelingkuitspier
Voorste
scheenbeenspier
Voorbeelden van antagonisten in de benen
Ellebooggewricht
Biceps
Triceps
• Skeletspieren werken in paren:
als de ene spier samentrekt,
ontspant de andere
(= antagonisten)  beenderen
bewegen ten opzichte van elkaar
in gewrichten.
• Bv. biceps en triceps
Skeletspieren arm
Spierschede
Spierbundel met
bundelschede
Pees
Dwarsdoorsnede skeletspier
Bundelschede
Bloedvat
Spiervezel
Spierbundel met spiervezels
Spierfibril
Bloedvat
Sarcolemma
(celmembraan)
Sarcoplasma
(cytoplasma)
Spierfibril
Celkern
Spiervezel met spierfibrillen
Zenuwvezel
Myosinefilament
Actinefilament
Lichte band
Spierfibril
Donkere band
Z-plaat
Z-plaat
Sarcomeer (segment)
Actine- en myosinefilamenten
Ellebooggewricht
Enkelgewricht
Skeletspieren hangen vast aan de uiteinden van de beenderen.
Ingedommelde man: lage spiertonus
Marcherende soldaten: hoge spiertonus
Spiertonus: spieren bevinden zich in een lichte, voortdurende contractietoestand.
 Spieren bepalen de lichaamshouding + stand van de lichaamsdelen