Regeling Regeling door hormonen Biologie F. van Wielink M. Ummels M. Jansen H. Wolter 2007-2008 1/13 Regeling Uit de gedragsleer: INPUT Black box OUTPUT Input: signaal uit de omgeving Black box: verwerking in het organisme Output: reactie Klassieke gedragsleer bekijkt alleen prikkels en gedragingen, niet de verwerking van prikkels in het lichaam 2/13 Regeling In de black box receptor conductor effector Receptor =ontvanger zintuig ontvangt de input (hst 17) 3/13 Regeling In de black box receptor conductor effector Effector =uitvoerder spier of klier zorgt voor de output (hst 26) 4/13 Regeling In de black box receptor conductor conductor effector Conductor =geleider geeft het signaal door en verwerkt het 5/13 Regeling In de black box receptor conductor conductor effector Hormoonstelsel (hst 18) Zenuwstelsel Combinatie van beide 6/13 Regeling Hormoonstelsel Signaalmolecuul = hormoon Hormoon wordt afgegeven aan en vervoerd via het bloed Hormoon bindt aan een receptoreiwit 7/13 Centrale concepten in de biologie Evolutie Homeostase Gedrag Metabolisme Ecologie Erfelijkheid 8/13 Homeostase: het verschijnsel dat een variabele binnen de grenzen van een levend systeem, ondanks storende invloeden (uit het interne of externe milieu), op of dichtbij een normwaarde wordt gehandhaafd. Homeostase= interne balans, norm 9/13 Voorbeelden van homeostase [Organische moleculen] (glucose, aminozuren, vetzuren, cholesterol) pH Osmolariteit Lichaamsvochtvolume Concentraties ionen (K+, Na+, Ca2+, PO43-, Mg2+) gasspanningen (O2, CO2) hormoonconcentraties (thyroxine, cortisol, geslachtshormonen) [cellen] in het bloed [stollingsfactoren] in het bloed [antilichamen] gewicht vetweefsel temperatuur bloeddruk etc etc 10/13 Organisatieniveaus √ √ √ Biosfeer Bioom Ecosysteem Populatie Organisme Orgaanstelsel Orgaan Weefsel Cel Organel Molecuul Groter: sterrenkunde Nu: Effecten op organisme-niveau van processen op cel- en molecuulniveau Kleiner: scheikunde en natuurkunde 11/13 Deze periode Keuzevrijheid Bronnenonderzoek In groepjes van 3/4 Presenteren aan elkaar Systematisch denken! 12/13 Onderwerpen: √ Struma Diabetes (suikerziekte) EPO (doping) Vrouwenanticonceptie Obesitas (vetzucht) Botontkalking vanwege boerka’s Stress en Spanning Kater 13/13