Agressie bij mens en dier

Lijn wetenschappelijke vorming
Kritische reflectie
Agressie bij mens en dier
• Hoe agressief is de mens als diersoort?
Prof dr Bert van Hemert
psychiater en epidemioloog
• Zijn psychiatrische patiënten agressiever
dan anderen?
juli ’14
1
Schietincident Alphen ad Rijn
2
juli ’14
Agressie
Agressie is gedrag met de bedoeling om een
ander emotioneel of fysiek te beschadigen
• Emotioneel
• Instrumenteel
3
juli ’14
Agressie - Emotioneel
4
juli ’14
Agressie - Emotioneel
Regulerend gedrag
Gradaties van agressie
• Dominantie/intimidatie
Signaalgedrag
• Doelfrustratie
• Verbaal
• Territoriumgedrag
• Non-verbaal
• Angst en verdediging
Fysiek
• Aanraken
• Binnen de soort
• Beschadiging
• Tussen soorten
• Moord
5
juli ’14
6
juli ’14
1
Agressie bij mens en dier
Agressie bij mens en dier
start
7
start
juli ’14
Agressie bij mens en dier
8
juli ’14
10
juli ’14
Agressie bij mens en dier
9
juli ’14
Hoe dodelijk agressief zijn mensen?
Niet natuurlijke dood 2010
Agressie bij mens en dier
53.000 toeschouwers
Aantal
/ 100.000
%
144
0,9
0,1 %
Moord en doodslag
Vervoersongevallen
710
4,3
0,5 %
Suïcide
1.600
9,6
1,2 %
Overige ongevallen
2.778
16,7
2,0 %
516
3,1
0,4 %
Niet natuurlijke dood
5.748
34,6
4,2 %
Oorlog en geweld
1.287
7,7
0,9 %
130.310
784,3
95,8 %
Overige niet natuurlijke dood
Natuurlijke dood
11
juli ’14
12
juli ’14
2
Hoe agressief zijn mensen?
Doden door oorlogsgeweld (jaar op jaar)
Zijn psychiatrische patiënten agressiever ?
• Hoe onderzoeken?
• Patiënten?
• Controles?
• Hoe definiëren?
http://users.erols.com/mwhite28/war-1900.htm
Copyright © 1999-2000 Matthew White
13
juli ’14
Zijn psychiatrische patiënten agressiever?
Agressie na ontslag uit ziekenhuis
Zijn psychiatrische patiënten agressiever?
Agressie bij schizofrenie
PLoS Medicine 2009; 6: e1000120
Arch Gen Psychiatry 1998; 55: 393-401
• 20 onderzoeken; 18.423 personen
• Geen middelen misbruik = geen verschil
• OR mannen: 1-7; OR vrouwen: 4-29
• Meer geweld bij middelenmisbruik, ongeacht opname
• Het risico werd grotendeels verklaard door co-morbide
middelenmisbruik
juli ’14
16
Schietincident Alphen ad Rijn
“Freak incidents” Nederland 1963 – 2012 (50 jaar)
• Schietincident Alphen
• Auto incident Apeldoorn
• Schietincident Delft
17
juli ’14
9 April 2011
30 April 2009
5 April 1983
18
juli ’14
3
Freak incidents 1963-2012 (50 jaar)
Freak incidents 1963-2012 (50 jaar)
̶ 3
Nederland
̶ 3
Nederland
• Inwoners
• 12.000.000
• Inwoners
• 12.000.000
• Persoonsjaren
• 600.000.000
• Persoonsjaren
• 600.000.000
• Incidentie
• 5,0 / 1 miljard pers.jrn
• Incidentie
• 5,0 / 1 miljard pers.jrn
̶ 112
Europa
• Inwoners
•
• Persoonsjaren
• Incidentie
̶ 1
Schizofrenie
• Patiënten
• 120.000
• 36.500.000.000
• Persoonsjaren
• 6.000.000
• 3,1 / 1 miljard pers.jrn
• Incidentie
• 500 / 1 miljard pers.jrn
730.000.000
19
juli ’14
Gewelddadig gedrag tegen psychiatrische patienten
20
juli ’14
Lijn wetenschappelijke vorming
Kritische reflectie
• Hoe agressief is de mens als diersoort?
Int J Law and Psychiatry 2001; 24: 559-572
• Signaalgedrag
• Fysieke beschadiging
Psychological Medicine 2009; 40: 811-893
• Zijn psychiatrische patiënten agressiever
dan anderen?
• Vaker slachtoffer dan dader?
21
juli ’14
22
juli ’14
Stigma
start
23
juli ’14
4