Pluis of niet pluis: over huid en

Pluis of niet pluis ?
Dr. Katrien Nieuwinckel
Dr. Myriam Vaerenberg
Pediatrie Sint Jozefkliniek Bornem
Over huid en mondslijmvlies
bij pasgeborenen
Normale fysiologie
gezonde, à terme zuigeling
Afnavelen:
• 1 min na geboorte
• op hoogte perineum moeder
→ hypoxie
→ binnen 90 sec ademhaling
Kleur: Roos
- Normaal
- Plethorisch: polycythemie
- Bleek: anemie
Cyanose
- blauwe verkleuring van de huid en/of slijmvliezen
- absolute hoeveelheid gedesatureerd hemoglobine > 5 gr/100 ml
cave: bij ernstige anemie ! Baby blijft bleek !
- centraal: hart- of respiratoir probleem
- perifeer (acrocyanose): capillaire circulatie vertraagd
bv. shock, koude
O2 saturatiemeting
•
•
•
•
•
•
Steeds pre-ductaal ttz rechter handje
2 min: 60 %
3 min: 70 %
4 min: 80 %
5 min: 85 %
10 min 90 %
Blauw maskertje
– Lippen roos !
– Soort acrocyanose
– Meestal verdwenen dag 3
Gestuwd gelaat
Bij moeilijke uitdrijving
Evt. ook petechiën, conjunctivale bloeding
Meconiale verkleuring
Icterus
- 25-50 % pasgeborenen hebben fysiologische icterus
- oranje of geel
- piek dag 2-4, later bij prematuren
- oorzaak: afbraak fetale RBC en immature lever
- risicofactoren: prematuur, maternele diabetes, BV
polycythemie, medicatie/drugs,
traumatische bevalling met hematomen
- !!! Icterus dag 1 of na dag 4
Geboortevlekken
- > 50 % pasgeborenen heeft geboortevlek
- Roos, rood, blauw-grijs of bruin
Naevus simplex of naevus van Unna
- 40 % van de pasgeborenen
- Zalmkleurige vlek (salmon patch)
- aangeboren vaatverwijding,
- onschuldig
- Localisatie:
ooievaarsbeet
- hals achteraan: blijft 5-10%
- voorhoofd, oogjes en neus: verdwenen op 2 j
engelenkus
engelenkus
Naevus flammeus -Wijnvlek
• Zeldzaam, 0,3% van de pasgeborenen, capillaire malformatie
• Initieel: roos rood en vlak
• Evolutie:
diep rood tot paars
onregelmatig
dik en nodulair
• Groeien mee, altijd blijvend
• Therapie: laser
Naevus flammeus -Wijnvlek
Meestal geisoleerd
Zeldzaam:
• Sturge-Weber syndroom
– vaatafwijkingen schedel
– epilepsie, hemibeeld
– psychomotore achterstand
• Klippel-Trenaunay syndroom
– overgroei been of arm
Hemangioom
• goedaardige vasculaire tumoren
• frequent, 1-3% pasgeborenen
• meestal na enkele weken zichtbaar
Hemangioom
• Evolutie:
Groei
Plateaufase
Involutie
• 80-90% verdwenen op 3j
• resthuid rimpelig
Hemangioom
Behandeling als:
• oog: zicht !
• neus: ademhaling !
• zeer groot, infectie, ulceratie
Propanolol (Inderal®), corticoiden, chirurgie
!!! Verder nazicht bij sacrale hemangiomen
(of andere “rariteiten”)
Toegelaten sacrale “rariteiten”
Geen verder onderzoek nodig bij:
- salmon patch
- blinde dimple < 2,5 cm boven anus
- V vormige bilspleet
Andere sacrale afwijkingen
Verder onderzoek !
- Echo sacraal
- MRI lumbo-sacraal
Sacrale afwijkingen
• Spina bifida occulta – spinaal dysrafisme
• Tethered cord: ruggemerg “vastgekluisterd”
– Risico: sfincterstoornissen, gangproblemen
Mastocytoom
• 2-5 cm verheven vlekje, mastcellen
• Bruin, roos, oranje (appelsienschil)
• Bij wrijven blaarvorming
= Darier’s teken
• Meestal geisoleerd
• Bij multipele letsels:
systemische symptomen mogelijk:
flushing, kolieken, ..; tgv. vrijzetting histamine
Mongolenvlek
•
•
•
•
Goedaardige pigmentvlek
Blauwzwarte tot grijsgrauwe, onscherp begrensd, vlak
Voorkeursplaats: stuit, billen en rug
80-100% van Aziatische en negroide kinderen, 1-10%
bij blanken
• Verdwijnt spontaan tegen 10 j, 3-4 % persisteert
• Cave vergissing met hematomen:
- stollingsstoornissen
- kindermishandeling
Mongolenvlek
Donker pigment
Gepigmenteerde vlekken
Café au lait vlek
Meestal geisoleerd
!!! > 6 vlekken van > 0,5 cm
Mogelijk:
neurofibromatosis type 1
(ziekte v. Von Recklinghausen)
Gepigmenteerde naevus
- Kans op ontaarding
melanoom
-Behandeling:
- afschrapen < 2 w
- chirurgie op 3 – 6 m
Naevus sebaceous (naevus van Jadassohn)
• op aangezicht of schedelhuid
• overgroei van talgklieren
(staan onder invloed van hormonen)
• kan ontaarden
Epidermale naevus
• Lineair, meestal ledematen, hals
• Wordt wratachtig en bruiner
• Soms gecombineerd met afwijkingen ogen,
CZS, skelet
Vesico-pustulaire huidafwijkingen
• Vluchtige goedaardige:
–
–
–
–
–
Erythema toxicum
Zuigblaren
Neonatale pustulaire melanosis
Neonatale acne
Milia
• Infectieus:
– Bacterieel: impetigo bullosa
– Viraal: herpes simplex, varicella, (CMV)
– Schimmels en gisten
Erythema toxicum neonatorum
- 30-70 % van de pasgeborenen
- 1-2 d na geboorte
- rode vlek 1-3 cm met centrale papel
- vooral romp en gelaat
- oorzaak ?
- verdwijnt na 1-2 weken
- “toxicum” omdat begin 20ste E gedacht werd aan
enterotoxines als oorzaak
Zuigblaren
- aanwezig bij geboorte
-10 % pasgeborenen
- gevolg van excessief zuigen in utero
- meestal extremiteiten
- na enkele dagen verdwenen
Neonatale pustulaire melanosis
•
•
•
•
•
•
Goedaardig
Vooral bij donkere huid
Bij of vlak na geboorte
Geen inflammatie
Ruptuur spontaan na 1- 2 d
Gepigmenteerde vlekjes
(weg na paar weken)
Babyacne
• Frequent, 30-50 % neonaten
• Hyperplasie talgkliertjes
(tgv. androgenen mama)
• Wang, neus, voorhoofd
• Papels, pustels, comedonen
• Bacteriën en gisten
• Verdwijnt spontaan na 2 tot 3 m
Milia (gerstekorrels)
• 48 % neonaten
• epidermale inclusiecyste
• 1-2 mm, onschuldig
• wangen, voorhoofd, neus
• verdwijnen spontaan
Bacteriele infectie huid:
impetigo bullosa
• Meestal:
Staf. Aureus
GBS
Listeria
• Produceren toxines en celverband vd huid gaat
verloren roodheid en blaren
• Cave: sepsis !
• Behandeling:
– Antibiotica
lokaal, po of IV
Virale infectie huid: herpes simplex
• Besmetting:
< 5% prenataal
85% bij geboorte
< 15% postnataal (koortsblaas)
• Risico:
–
–
–
–
Primaire infectie tijdens zwangerschap
Geen antistoffen
> 6 h gebroken vliezen
Scalpelectrode
• Baby: huid, ogen, centraal
• Hoog sterftecijfer of sequellen
• Behandeling: acyclovir po of IV
Virale infectie huid: varicella
• Moeder windpokken:
– Zeldzaam peri- of postnataal
– Risico hoog:
5 d vóór of 2 d na de bevalling
( ! transmissie van virus en niet van AS)
• Behandeling: gammaglobulines en
acyclovir IV voor neonaat !
Schimmelinfecties van de huid
•
•
•
•
Meestal candida
Lokalisatie: vooral luiergebied
Rode plaques met satelietletsels
Behandeling:
– lokaal antimycotica
Opgezette borstjes
-Tegen einde 1ste week
- 60-70 % pasgeborenen
- Oorzaak:
- wegvallen van maternele oestrogenen
- stimulatie prolactine baby
- 5% galactorrhee = heksenmelk
-Verdwijnt spontaan
- Niet manipuleren !
Mastitis neonatorum
- Meestal a terme meisjes, 2de-3de week
- Roodheid, warmte, pijn
- Etterig verlies
- Koorts en bacteriëmie zeldzaam
- Stafylococcus Aureus, E. Coli of groep B streptococ
- Behandeling: antibiotica, chirurgie
- Gevolgen : evt beschadiging borstweefsel en littekens
Bloed uit tepel
- Zeldzaam
- Meestal op leeftijd enkele weken
- Op echo uitgezette kliergangetjes
- Goedaardig
- Verdwijnt spontaan
- Geen onderzoeken !
Huidaanhangsels
• Meestal:
oor of sternaal
• Behandeling:
afbinden of chirurgie
Navelgranuloom
•
•
•
•
Gevolg van milde navelinfectie
Zacht, roos, vasculair en nattig
Behandeling: aanstippen zilvernitraat
Cave: fistels chirurgie
Trauma
• Hoofd: tgv. elektrode, vacuumcup, forceps
Trauma
Cave:
• infectie
• bloedverlies
Trauma
!!! Subgaleale bloeding
Aplasia cutis congenita
•
•
•
•
Geen traumatisch letsel !
Congenitale afwezigheid van de huid
1/3000 pasgeborenen
Meestal:
• op kruin, rond
• geisoleerd of deel van syndroom (bv trisomie 13)
• Heelt spontaan
• Geen haar
Mond en mondslijmvlies
Inclusiecysten (milia)
• Ebstein’s parels: op middellijn verhemelte
• Bohn cysten: op tandvlees
• Verdwijnen spontaan
Natale en neonatale tanden
•
•
•
•
Nataal = bij geboorte aanwezig
Neonataal: verschijnen < 28 d
2 onderste snijtanden, soms los
Verwijderen ?
– Bij problemen borstvoeding
– Kans op aspiratie
Tongriempje
• Te kort:
aanhechting tot vooraan tong
hartvormig bij uitsteken, V-vorm bij optillen
• Problemen bij borstvoeding:
moeder: tepelpijn
baby: loslaten, klakken, …
Te kort tongriempje
• Behandeling:
– zelden nodig
– frenulotomie:
eerste dagen, weken
Gespleten verhemelte
Spruw
• Candida-infectie:
– Dikwijls combinatie met candida luieruitslag en
candida op tepels mama
– Behandeling:
• Nystatine suspensie (< 6 m)
• Daktarin orale gel (> 6 m)
• Ook evt stuit en mama
Verbranding mondslijmvlies
• Meestal tgv. van opwarming fles in microgolfoven
Fles is aan buitenkant minder warm dan inhoud !!!
• Steeds goede instructies aan ouders !
Dank u voor uw aandacht !