minder stenen, meer planten

E CP O
OM
O
E RNAT
I EI ES T E E N B R E E K
MINDER STENEN,
MEER PLANTEN
T E K S T YA D I D R A G T S M A B E E L D O P E R AT I E S T E E N B R E E K
Operatie Steenbreek wil
dit jaar verdubbelen
Amper een jaar geleden werd Operatie Steenbreek
officieel gelanceerd, een initiatief dat burgers
aanspoort hun tuin te vergroenen in plaats van te
bestraten. Verstening vermindert namelijk biodiversiteit
en werkt wateroverlast in de hand. Vitale Groene Stad
maakt met voorzitter Wout Veldstra de balans op van
een jaar actievoeren.
Operatie Steenbreek Leiden
Een van de gemeenten die is aangehaakt bij
Operatie Steenbreek is Leiden. Verantwoordelijk
ambtenaar Mirte van Daalen: ‘Wij zijn in Leiden
al meer dan tien jaar bezig met thema’s als groen
en biodiversiteit met bewoners. De beslissing om
mee te doen met Operatie Steenbreek is voor
ons vooral van symbolisch belang. Hiermee geven
we als gemeente Leiden aan dat we – zeker met
de klimaatverandering in gedachten – vergroening
en minder stenen belangrijk vinden. Daar komt bij
dat de raad in 2014 een motie aannam die opriep
om werk te maken van vergroening. Verstening
heeft niet alleen gevolgen voor de biodiversiteit
en wateroverlast, ook leidt het door overbelasting van het riool tot waterverontreiniging
vanwege frequentere overstorten. Wij zouden
daarom graag zien dat de landelijke overheid
meer aandacht vraagt voor de nadelen van een
betegelde tuin. Leiden heeft in het kader van de
Operatie Steenbreek diverse bewonersavonden
georganiseerd en adviezen gegeven voor geveltuinen en een groen tuinontwerp. Daarnaast is de
vergroening ook deel van de Duurzaamheidsagenda die in 2015 is vastgesteld, waar ook groene
daken deel van uitmaken.’
Op
PAGINA 16
‘Een jaar onderweg, maar het onderwerp speelt al langer’, zo
begint Veldstra zijn verhaal. ‘Een jaar of vier geleden hadden
we het er al over, toen ik nog stadsecoloog was bij de gemeente
Groningen. Onder biologen werd gesproken over de trend waarbij bloemen, planten en gras in particuliere tuinen steeds vaker
plaatsmaken voor betontegels of andere verharding. Erg onderhoudsarm, maar op lange termijn werk je een aantal negatieve
ontwikkelingen in de hand. In 2013 zijn we in drie Groningse
wijken gaan meten en de conclusies logen er niet om.’
Gevolgen
‘De temperatuur in de wijken was met een paar graden toegenomen in vergelijking met eerdere metingen. Niet gek, als je je
bedenkt dat steen en beton warmte vasthouden, ook als de zon al
weg is. Een paar graden lijkt niet veel, maar toch is er een duidelijke correlatie tussen die stijging en het aantal mensen – voornamelijk ouderen – dat als gevolg daarvan bezwijkt. Ook daalt
de biodiversiteit in steden als gevolg van bestrating van tuinen;
in feite sluit je de bodem af, waardoor dieren onder de grond niet
naar boven kunnen en vice versa. Vogels, maar ook egels zijn
voor hun voedsel af hankelijk van het bodemleven waar ze nu niet
meer bij kunnen.’
‘De meest zichtbare en wellicht meest urgente reden om de tuin
te ontdoen van tegels is het effect op de waterhuishouding’, vervolgt Veldstra. ‘Tuinen fungeren als natuurlijke buffer voor de
enorme hoeveel regenwater die tijdens een hoosbui naar beneden
komt. Als dat water niet weg kan via de grond komt alles meteen
in de riolering terecht, die niet berekend is op al dat extra water.
Gevolg: wateroverlast door ondergelopen straten en kelders. Als
de klimaatverandering doorzet, met meer extreme hoosbuien tot
gevolg, dien je als stad een buffer te hebben. Tuinen zijn daarbij
van groot belang.’
V I TA L E G R O E N E S TA D
|
JAARGANG
04 | NUMMER 01
Samenwerking met Groei & Bloei
Groei & Bloei is een actieve tuinvereniging met ruim 38.500 leden verdeeld over 140 afdelingen door heel het land. Naast talloze activiteiten op lokaal niveau organiseert ze jaarlijks de Groei & Bloei Nationale
Tuinweek, die dit jaar wordt gehouden van 11 tot 19 juni. Ad Maarsse,
landelijk bestuurder van Groei & Bloei, vertelt over de samenwerking
met Operatie Steenbreek. ‘Het onderwerp speelt natuurlijk enorm bij
onze leden. Elk jaar komen verstening en vergroening wel ergens aan de
orde en tijdens de afgelopen drie edities was “tegel eruit, plant erin”
het thema. Gedurende de Tuinweek kunnen onze leden bij Intratuin
terecht voor de speciale actie.’
Wie meer wil weten over Groei en Bloei of de Nationale Tuinweek kan
terecht op www.groei.nl/tuinweek. De actie ‘Tegel eruit, plant erin’
vindt plaats bij alle Intratuin-vestigingen in Nederland en België op 11
juni van 10.00-15.00 uur.
Ambitie
Tot zover de aanleiding. Is de operatie tot dusver succesvol? Veldstra: ‘Bij de start zijn tien
Nederlandse gemeenten aangehaakt. Zij gaan
hun burgers voorlichten en wij bieden hen de
tools in de vorm van een kennisbank, tweejaarlijks een bijeenkomst en een team van experts
die advies geven over tuininrichting en onderhoud. Momenteel gaat het om de gemeenten
Groningen, Leeuwarden, Den Haag, Amersfoort, Eindhoven, Maastricht, Leiden, Leiderdorp, Haarlem, Tilburg en Nijmegen. We zijn
inmiddels getransformeerd naar stichting en
benaderen regelmatig nieuwe gemeenten om
mee te doen. Het belangrijkste doel is bewustwording bij burgers, die we als belangrijkste
doelgroep zien.’
Veldstra wil dat in 2016 het aantal aangesloten
gemeenten minimaal verdubbeld is. ‘We merken dat er soms nog een drempel is, voornamelijk ingegeven door financiële overwegingen.
Gemeenten die meedoen met Operatie Steenbreek betalen een vast bedrag per jaar, waarmee wij de organisatie optuigen en nieuwe initiatieven ontplooien. Een van die initiatieven
betreft de samenwerking met Groei & Bloei, dat
verantwoordelijk is voor de organisatie van de
Nationale Tuinweek in juni. Onder het motto
“tegel eruit, plant erin” ruilen bezoekers bij
Intratuin hun stenen tegen een mooie plant en
vergroenen zo hun tuin.’
V I TA L E G R O E N E S TA D
|
JAARGANG
04 | NUMMER 01
PAGINA 17
Op