Juryrapport Numaga Geschiedenisprijs 2009 – 2010

Juryrapport Numaga Geschiedenisprijs 2010 – 2011
Nijmegen, 17 april 2011
inleiding
Dit is het juryrapport van de Numaga Geschiedenisprijs 2010 – 2011. Deze jaarlijkse prijs
werd op 10 oktober 2009 ingesteld door Numaga, de Vereniging tot beoefening van de
Geschiedenis van Nijmegen en Omgeving, met steun van Nijmeegse docenten en het
Regionaal Archief Nijmegen. De prijs werd in april 2010 voor het eerst uitgereikt.
De Numaga Geschiedenisprijs is bedoeld om leerlingen van Nijmeegse scholen voor
voortgezet onderwijs te stimuleren zich te verdiepen in de Nijmeegse geschiedenis. Het
motto van de prijs is dan ook: "Duik eens in de Nijmeegse Geschiedenis". Werkstukken van
leerlingen – in welke vorm dan ook – konden worden aangemeld om mee te dingen naar de
prijs. De enige belangrijke voorwaarde om mee te dingen was: alle inzendingen dienen de
geschiedenis van Nijmegen en directe omgeving als onderwerp te hebben.
De Numaga Geschiedenisprijs wordt uitgereikt op donderdag 21 april 2011 in het Huis van
de Nijmeegse geschiedenis.
werkwijze
Alle scholen voor voortgezet onderwijs in Nijmegen zijn uitgenodigd om werkstukken van
leerlingen te nomineren voor de Numaga Geschiedenisprijs 2010 - 2010. Dat konden
bijvoorbeeld profiel- of sectorwerkstukken zijn, maar ook andere producten kwamen in
aanmerking mits ze betrekking hadden op de Nijmeegse geschiedenis. De inzendingen
mochten alle mogelijke verschijningsvormen hebben: audiovisueel, driedimensionaal, een
scriptie, een website, enzovoorts. De werkstukken mochten vanuit elk vak geïnitieerd zijn en
gemaakt zijn door leerlingen van elk leerjaar.
jury
De genomineerde werkstukken werden beoordeeld door een jury, bestaande uit:
- Dolly Verhoeven, bijzonder hoogleraar Geschiedenis van Nijmegen; voorzitter
- Vincent Loth, docent geschiedenis aan het Canisius College te Nijmegen
- Hans Begheyn, penningmeester van Numaga
- Claartje van Well, hoofd publiekszaken van het Regionaal Archief Nijmegen
criteria
De jury hanteerde bij het beoordelen van de werkstukken de volgende criteria:
- relatie met de Nijmeegse geschiedenis
- originaliteit
- historische correctheid
- bronnengebruik
- structuur, onderzoeksvraag en conclusie
- vormgeving en taalgebruik
inzendingen
In totaal werden zeven werkstukken, afkomstig van twee verschillende scholen,
genomineerd voor de Numaga Geschiedenisprijs 2010 – 2011. In tegenstelling tot vorig jaar
werden geen theaterstukken of films ingezonden maar waren alle inzendingen scripties.
beoordeling
Omdat de werkstukken afkomstig waren van verschillende schooltypen heeft de jury, net als
vorig jaar, besloten twee categorieën in te stellen: één voor Havo en één voor Vwo. Nadat
gezamenlijk de definitieve beoordelingscriteria waren vastgesteld, hebben de juryleden de
afzonderlijke werkstukken per criterium gewaardeerd. Vervolgens zijn deze waarderingen
met elkaar vergeleken en besproken. Daarna stelde de jury een eindbeoordeling vast.
de genomineerden - Havo
Market-Garden ’44.
Charlotte Brinkmann en Bart de Boer (NSG Groenewoud)
Mocht u op een mooie septemberdag het plan hebben met de fiets historisch veldonderzoek
te gaan doen naar de bevrijdingsdagen van onze stad en streek, dan bent u met de inzending
Charlotte en Bart uitstekend geholpen. Zij maakten een studie van het gebied waar MarketGarden plaatsvond, en verwerkten de resultaten in een fietsroute die een gebruiksklare
handleiding is voor een historische sensatie op locatie. De jury is van oordeel dat iedere
bewoner van Nijmegen met belangstelling voor deze bewogen periode, hier zijn of haar
voordeel mee zou moeten doen!
Het alledaagse leven in Nijmegen van het jaar 1.
Amber-Roos der Linden en Anne Giesbers (Canisius College)
Met veel inlevingsvermogen beschrijven deze leerlingen het leven van onze stadgenoten van
twee millennia geleden. Op basis van archeologisch onderzoek komen huisvesting, voeding,
kleding, religie en stand van techniek in dit profielwerkstuk aan de orde, en uit het verslag
blijkt dat de kwaliteit van leven in Nijmegen (met dank aan de Romeinen) rond het begin van
onze jaartelling ver voor lag op de rest van Noordwest-Europa.
de genomineerden - Vwo
De laatste executie in Nijmegen.
Djafra en Layla Ifzaren (Canisius College):
Een rechtshistorisch en juridisch profielwerkstuk: de reconstructie van het onderzoek naar
een moordzaak in Winssen, de rechtszaak die daaruit volgde, het doodvonnis, en de executie
daarvan in 1843 op de Grote Markt in Nijmegen. De leerlingen vergeleken zorgvuldig de
afwikkeling van deze zaak met de huidige onderzoeks- en rechtspraktijk in Nederland. Een
originele en multidisciplinaire aanpak, met smeuïge details over deze moord en de laatste
executie in onze stad.
Kwade dampen, een verhaal over de pest.
Floor Hooge Venterink en Renee van der Gein (NSG Groenewoud)
Via de beschrijving van het ‘algemene’, namelijk de pest zelf, en de uitbraak van
verschillende pestepidemieën in Nederland en Europa door de eeuwen heen, komen Floor
en Renee tot een analyse van de gevolgen voor Nijmegen in het bijzonder. Ze laten zien wat
na de pestuitbraak van 1635 in onze stad gebeurde, en hoe de bewoners reageerden. Dit
toont een gevarieerd beeld van de slachtoffers, van de cultureel-mentale en religieuze
opvattingen die men toen had over de oorzaak van de pest, maar ook over de sociale
gevolgen, en zelfs van de bijzondere maatregelen die de stedelijke overheid nam. Een
boeiend en veelzijdig werkstuk.
Nijmegen en Europa.
Hanna Rullmann en Anniek Schrijen (NSG Groenewoud)
Nijmegen is niet alleen bekend als de poëtische ‘navel van het land’, maar was volgens deze
leerlingen in de jaren 1678 en ’79 zelfs de navel van Europa! De onderhandelingen over een
serie van vredesverdragen leidden tot een facelift voor de stad en een stimulans voor de
stedelijke economie, en beïnvloedde het leven van de bewoners ingrijpend. Zo’n invloed
heeft zelfs het huidige Europa niet meer gehad op het leven in Nijmegen.
Die kleijne arme verlaten weeskens.
Ellen Nieboer en Lidewij Nissen (Canisius College)
Hoe zag je leven er uit wanneer je als kind in de achttiende eeuw je ouders kwijt raakte?
Ellen en Lidewij schetsen een gedetailleerd beeld van de Nijmeegse weeshuizen, te beginnen
bij het testament van Stijn Buijs, en van het leven van de ‘arme weesjes’, die niet zo arm
bleken te zijn. Een lezenswaardig en goed gedocumenteerd verslag van uitgebreid en
gedegen archief- en literatuuronderzoek, waarbij ze niet schroomden om gezaghebbende
auteurs te benaderen en over hun onderwerp te interviewen.
Maarten Schenk, held of landverrader?
Esther Peters en Zlata Koleda (Canisius College)
Het verslag van een speurtocht naar een omstreden veldheer die geen partij kon kiezen,
maar uiteindelijk zijn rust vond in de Stevenskerk. Het onderzoek leidde Esther en Zlata niet
alleen naar bibliotheek en op het internet, maar ook via veldwerk in Nijmegen naar de
Schenkenschans zelf. Wie was deze man, en waarom kon hij niet kiezen? Dit werkstuk geeft
antwoord.
oordeel van de jury
De jury was enthousiast over de inhoudelijke kwaliteit en de goede verzorging van de
genomineerde werkstukken. Het bepalen van de winnaars was daardoor een aangename,
maar ook een moeilijke klus. Na zorgvuldige afweging heeft de jury echter een unanieme
keuze kunnen maken.
In de categorie Havo besloot de jury de Numaga Geschiedenisprijs 2010 – 2011 toe te
kennen aan Charlotte Brinkmann en Bart de Boer (NSG Groenewoud) voor de scriptie
Market-Garden ’44. De makers van dit werkstuk hebben zich niet alleen ingespannen om
een belangrijke episode uit de Nijmeegse geschiedenis aan de hand van literatuur te
documenteren en te beschrijven, zij zijn ook op zoek gegaan naar de plekken waar deze
geschiedenis zich afspeelde. Die verschillende elementen hebben zij samengesmeed tot een
informatieve en mooi uitgevoerde fietsroute. Daarmee hebben ze deze episode uit de
Nijmeegse geschiedenis op creatieve (en sportieve!) wijze voor anderen toegankelijk
gemaakt.
In de categorie Vwo kent de jury de Numaga Geschiedenisprijs 2010 – 2011 toe Ellen
Nieboer en Lidewij Nissen (Canisius College) voor hun werkstuk Die kleijne arme verlaten
weeskens over het leven in de Nijmeegse weeshuizen van de achttiende eeuw. De auteurs
hebben zeer gronding onderzoek gedaan in literatuur en archieven, aangevuld met een
interview met een deskundige. Hun bevindingen hebben zij verwerkt in een scriptie van zeer
hoog inhoudelijk niveau, die bovendien goed geschreven en mooi vormgegeven is. De jury is
van mening dat de beide auteurs met dit werkstuk echt een topprestatie hebben geleverd.
De jury heeft bovendien besloten dit jaar een aanmoedigingsprijs toe te kennen aan een
tweede Vwo-werkstuk, namelijk dat van Floor Hooge Venterink en Renee van der Gein (NSG
Groenewoud) voor hun scriptie Kwade dampen, een verhaal over de pest. Een mooi
werkstuk, waarin zowel naar de brede Europese context als naar de lokale situatie wordt
gekeken. Als extraatje laten de auteurs zien dat wij vandaag de dag nog sporen van de pest
in Nijmegen kunnen aantreffen.
Prijzen
De prijswinnende werkstukken in de categorie Havo en Vwo worden elk beloond met een
geldbedrag van € 150. De aanmoedigingsprijs bestaat uit een bedrag van € 50 per werkstuk.
Alle prijswinnaars ontvangen een bijbehorende oorkonde. Voor alle genomineerden is er als
troost een exemplaar van de Canon van Nijmegen.