GO WITH THE FLOW 2012 VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 -1- VA-meters Verschildruk debietsmeters Vortex debietsmeters VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 -2- 1 VA-meters VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 -3- Agenda Nomenclatuur Meetprincipe Toepassingsgebied Uitvoeringen Nauwkeurigheid Voordelen en beperkingen Speciale uitvoeringen Installatievoorschriften VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 -4Page 4 2 Nomenclatuur VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 -5- Nomenclatuur Variabele doorlaat-meter – Vado-meter of VA-meter Vlotterdebiet-meter Zweeftol-debietmeter Rotameter Peil-meter …. VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 -6- 3 Meetprincipe VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 -7- Meetprincipe VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 -8- 4 Meetprincipe Meetprincipe: zwaartekracht Conische geslepen buis met vlotter Druk van het fluïdum = gewicht van de vlotter => Vlotter blijft hangen Hoogte van vlotter is evenredig met de stroomsnelheid van gas of vloeistof (debiet) Schaalverdeling VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 -9- Toepassingsgebied en voorwaarden VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 10 - 5 Toepassingsgebieden en voorwaarden Dichteid moet constant zijn Vaste deeltjes in het medium zijn niet toegestaan – aantasting vlotter, meetfouten, blokking Viscositeit: max. 100 mPa.s Druk: tot en met 700 bar Temperatuur: – RVS : -200 tot + 450°C – PTFE: -80 tot +130°C VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 11 - Toepassingsgebieden en voorwaarden – Low-range limiet 10 : 1 – High-range limiet: • • – – – – – water: 130 m³/h lucht: 1400 m³/h Repeatability: 0,1% van full scale Installatie: vertikaal Meestal voor lokale indicatie Drukval over vlotter: constant Meet-karakteristieken: lineair VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 12 - 6 Uitvoeringen VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 13 - Uitvoeringen in verschillende materialen Metalen Glas Plastic VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 14 - 7 Nauwkeurigheden VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 15 - Nauwkeurigheid bij Rotameters Bestaande systeem voor classificatie van de nauwkeurigheid is recent herzien om de begrijpbaarheid ervan te vergroten naar klanten toe. De voormalige specificaties (gecreëerd in december 1978) maakten gebruik van onderstaande formule ter berekening van de fout voor de gemeten waarden Formule: M E K F = (¾ M = = = + ¼ E)*K/100 gemeten waarde van de flow met flow-eenheid full scale waarde van de flow met flow-eenheid waarde van de nauwkeurigheidsklasse => Nieuw systeem is eenvoudiger en transparant -> praat niet meer over nauwkeurigheidsklassen -> bepaalt het maximum toegelaten percentage van afwijking van de gemeten waarde VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 16 - 8 Nauwkeurigheid bij Rotameters De nieuwe specificaties worden gesplit in 2 ranges: – Lineaire Range van qG tot Qmax (main working range) – Niet-lineaire Range van Qmin tot qG (low flow range) De nauwkeurigheidsklasse wordt vervangen door 2 nieuwe parameters: – Maximum permissible error “G” – Threshold value “qG” Vroegere specificatie Nieuwe specificatie Accuracy class 1.6 G=1.6 qG = 50 % Accuracy class 2.5 G=2.5 qG = 50 % G=4 qG = 50 % Accuracy class 4 VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 17 - Nauwkeurigheid bij Rotameters Former specification: accuracy class 1.6 New specification: qG = 50%, G=1.6 New specification less strict Deviation / % of measured value more strict than former specification Now 8% Before 5.2% Threshold value « qG » is defined by each manufacturer qG Range qG to Qmax with constant error value Measuring range / % Qmax VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 18 - 9 Voordelen en beperkingen VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 19 - Voordelen Lage kostprijs Geen voeding nodig voor lokale indicatie Geschikt voor gas, vloeistoffen en stoom Metalen versie – CIP – Steriliseerbaar – PTFE-lining Verschillende vormen van vlotters beschikbaar Constante drukval onafhankelijk van het debiet VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 20 - 10 Beperking Vertikale installatie is verplicht Invloed van wijzigingen in temperatuur en densiteit Schade aan vlotter door aanwezigheid van vaste deeltjes – Kan tegengegaan worden door bv. Magneetfilters Invloed van pulsatie en vibratie Nood aan exotische materialen (monel, Hastelloy, …) VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 21 - Beperkingen Start, zero en maximum Zonder flow: vlotter ligt op onderste stopper (rustpunt) Meting start wanneer de drukval hoog genoeg is om de vlotter te liften (5 – 8% van de max. flow) Rotameter heeft dus geen afgelijnd zero-punt Maximum overrange die kan aangeduid worden vooraleer de bovenste stopper wordt bereikt is tussen 105 – 110% van de schaal Float reaches the upper stopper at 105% of max. flow. Indication Measuring Range of a Rotameter Float lifts at 5 to 8% of max. flow. VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 22 - 11 Speciale uitvoeringen VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 23 - Float blocking detection De Zero-fluctuaties worden geregistreerd onder No-flow condition wanneer de vlotter zich op het rustpunt bevindt. Er wordt een grens vastgelegd voor het minimum aan fluctuaties met inbegrip van een safety factor. VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 24 - 12 ATEX: EExd Rota meter • Met EExd approval (12 mm glass moulded, EEX d wartels M20*1,5) • Met dust EEx approval (12 mm glass moulded) • Standaard IP 67 VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 25 - VA-meters SIL Safety Integrity Level – Norm: IEC 61508 en IEC 61511 – SIL 1 : Ondergeschikte (onroerende) goederen- en productiebescherming. – SIL 2 : Belangrijke (onroerende) goederen- en productiebescherming. Mogelijke kans op verwonding van werknemers. – SIL 3 : Werknemers- en gemeenschap-bescherming. – SIL 4 : Katastrofale impact op de gemeenschap. VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 26 - 13 Installatievoorschriften VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 27 - Installatie-voorschriften De VA-meter dient verticaal gemonteerd te worden met flow-richting opwaarts Grotere leiding-diameters vragen een rechte lengte van 5D voor en na voor een ideaal flow-profiel Vermijd corrosieve omgevingen Geen blootstelling aan omgeving met sterke vibraties Om interferentie te vermijden is de minimale afstand tussen twee flowmeters best > 300mm Het meetgedeelte is gevoelig aan externe niethomogene magnetische velden (bv. Solenoid valves) Asymmetrische magnetische vormen kunnen een invloed hebben op de werking van de vlotter VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 28 - 14 Installatie Hints voor Metalen Rotameters Min. 300 mm Grotere nominale diameters (DN80/DN100), vragen ten minste 5D voor en na de Rotameter VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 29 VA-meters Verschildruk debietsmeters VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 30 - 15 Volumetrisch debiet Upstream Initial Head Maximum Pressure Change Permanent Pressure Loss Wet van Bernoulli Wet van behoud van energie: drukenergie + statische energie + kinetische energie = constant Final Head After Pressure Recovery Flow A1 A0 Streamlin e (Typical) ε= ρ K ⋅µ 1 − µ 2 ⋅ m2 A0 d 0 = A1 d1 A µ= 2 A0 2 m= Secondary Element DP Transmitter VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 2 ⋅ ∆p Gas expansion factor (for liquids =1) C = discharge coefficient = Low Pressure Connection Primary Element Concentric Orifice Plate High Pressure Connection Π ⋅d 2 ⋅ 4 QV = C ⋅ ε ⋅ m ⋅ A2 density = ρ Diameter pipe = D A0=surface orifice hole A1=surface pipe A2=surface after orifice hole - 31 - Massadebiet Upstream Initial Head Maximum Pressure Change Permanent Pressure Loss Final Head After Pressure Recovery Flow A1 A0 High Pressure Connection A2 Streamlin e (Typical) Wet van Bernoulli Wet van behoud van energie: drukenergie + statische energie + kinetische energie = constant Relatie tussen dp en Qm: Qm = 1 1− β 4 Low Pressure Connection Primary Element Concentric Orifice Plate C 1− β 4 ⋅ε ⋅ Π 2 ⋅ d ⋅ 2.∆p.ρ 4 = velocity of approach factor C = discharge coefficient ε = Gas expansion factor (for liquids = 1) d= Bore Diameter primary element D= Pipe Diameter Secondary Element DP Transmitter β = BetaRatio = d D ∆p = Differential pressure VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 ρ = density at flowing conditions - 32 - 16 De berekeningen: de makkelijke manier Qm = π ⋅d 2 C 1− β 4 4 ε 2 ⋅ ρ ⋅ ∆P K-factor Qm = k ⋅ ∆ P Is dit correct? VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 33 - Binnenin de leiding T stijging D en d wijziging Snelheid omhoog (V ⇑ ) Punt met laagste druk (vena contracta) verschuift Snelheid omhoog (V ⇑ ) Druk daalt (P ⇓ ) Dichtheid daalt (ρ ρ⇓) VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 34 - 17 Wat is de β−ratio Beta Ratio (β β) – Definitie: – De verhouding van de orifice bore diameter (d) en de interne buis diameter (D). β = d/D d D Smaller beta Larger beta – Definieert hoeveel restrictie (drukval) je in de leiding/orifice kan hebben. – Hoe kleiner Beta, hoe groter de restrictie. VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 35 - Discharge coefficiënt (C) Empirisch bepaalde factor voor een DP flow element C= VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 Actual Flow Theoretica l Flow - 36 - 18 Discharge coëfficient: orifice en averaging pitot Averaging pitot Orifice VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 37 - Discharge coëfficiënt varieert met debiet Vena Contracta High side Low side Het punt met de laagste druk noemen we de ‘Vena Contracta’. De exacte positie van de Vena Contracta wijzigt als de flow verandert. Dit effect heeft impact op de Discharge coëfficiënt. VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 38 - 19 Dichtheid ρ is afhankelijk van druk en temperatuur Bij eenzelfde volume neemt de dichtheid toe als de druk toeneemt Bij eenzelfde volume neemt de dichtheid toe als de temperatuur toeneemt P = 4 bar, abs P = 8 bar, abs Same volume 2x the gas or steam! VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 39 - Fouten bij primaire elementen: dichtheidswijziging Het medium moet door een vernauwing: Snelheid omhoog (Statische) druk daalt Dichtheid daalt We moeten een correctiefactor invoeren om de dichtheidswijziging op te vangen Primary element Flow Velocity increase (V ⇑ ) Pressure decrease (P ⇓ ) Density decrease (ρ ρ⇓) High side VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 Low side - 40 - 20 Velocity of approach-factor Primary element Flow High side Low side Door temperatuurswijzigingen, wijzigen ook afmetingen van het primair element 1 = velocity of approach factor 1− β 4 VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 41 - Primair element bore (d) wordt beïnvloed door de T° De diameter van de buis (D) en van het primair element (d) verandert door de T. Oorzaak is de thermische expansie van metalen. T = 30 degC T = 200 degC d = 10 mm d = 10.03 mm Dit is typisch een redelijk kleine fout, maar in applicaties waar de T nogal varieert, kan dit belangrijk zijn: Typische Fouten door T-veranderingen: Gassen & Stoom: 0.05 - 0.5% Vloeistoffen: 0.05 - 0.5% VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 Steel Stainless (304): 17.3 x 10-6 mm/K Steel Stainless (316) 16.0 x 10-6 mm/K - 42 - 21 Wat is de impact van de proceswijzigingen? Qm = C ⋅ ε ⋅ Π 1 ⋅ ⋅ d 2 ⋅ 2.∆p.ρ 4 1− β 4 Varieert door debietwijziging 1. C = Discharge Coefficient 2. ε = Gas Expansion Factor Varieert door druk en T 5. Density Compensation 6. Compressibility Factor Varieert door temperatuurswijziging 3. Velocity of Approach = 1/(1-β β 4)1/2 2 4. d = Diameter van primary element Massadebiet wordt bepaald door continue herberekening van deze parameters VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 43 - ISO 5167 formule C =f ( Re D No ) Re D No =f ( Q m , µ , D ) µ =f ( T ) d =f ( d 0 , α 2 , T ) D =f ( D 0 , α 1 , T ) Qm = πd 2 ε 1− β 4 4 C 2∆Pρ1 Qm C β d D ε ρ 1 =f ( SP , T ) ∆P ρ ε = f ( SP , ∆ P ) Re D No SP T β =f ( D , d ) <VIK – Go with the flow> Copyright © Yokogawa Electric Corporation <October 2012> µ α Mass flow rate Discharge coefficient Beta Ratio d/D Bore of Diffrential Producer Pipe inner diameter Gas expansion factor Differential pressure Density Reynolds number Static pressure Temperature Viscosity Thermal expansion - 44 - 22 Nauwkeurigheid binnen de ISO formule Nauwkeurigheid: – ISO5167-2 2003 – Primary device: Orifice; medium: gas δq m qm 0.928 2 2 2 2 2 2 2 δd 1 δC δε 2β4 δD = + + + + 4 4 ε 1-β 1-β C D d 4 0.563 0.072 0.137 0.086 2 δp 1 δρ + p 4 ρ 0.0004 0.0025 (δC / C)2 C (δε / ε)2 ε ((2β4)/(1-β4))2(δD / D)2 D DP (2/(1-β4))2(δd / d)2 d ρ 1/4(δ∆P/∆P)2 P 1/4(δρ /ρ)2 ρ C ε D d VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 2 - 45 - De berekeningen: de makkelijke manier Qm = π ⋅d 2 C 1− β 4 4 ε 2 ⋅ ρ ⋅ ∆P K-factor Qm = k ⋅ ∆ P Is dit correct? Ja, als er geen externe factoren wijzigen VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 46 - 23 Single variable flow Qm = k ⋅ ∆ P Vaste compensatie-factor (k) Opletten bij gebruik in dynamische condities Low flow VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 47 - Wat is een multivariable transmitter? Druktransmitter met zowel verschildruk, statische druk, temperatuurmeting én flow computer Four in one = Cost saving Dynamic flow measurement: Improves flow accuracy Flow computer Temp. transmitter + Temp. sensor Gauge pressure transmitter Differential pressure transmitter EJX /MV Mass flow output Multi-sensing (DP,SP, temp, density) VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 Temp. sensor - 48 - 24 Voorbeeld van de intelligentie binnenin een multivariabele druktransmitter RTD Orifice Plate Orifice plate data Fluid databank 126 most common fluids SIGNAL OUTPUT Pulse ・ Volume/mass Analog ・Difference pressure ・Static pressure absolute pressure/(gage pressure) ・Temperature(density) INPUT SIGNAL Differential pressure Resonant sensor Static pressure (High accuracy) ) Computation BUS OUTPUT ● Flow calculation Re No compensation ● Density compensation Temperature HART F-Fieldbus RTD VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 Flow ・ rate Volume/mass ・Difference pressure ・Static pressure absolute pressure/(gage pressure) ・Temperature(density) - 49 - Dichtheidsberekeningen in een flow computer Hou rekening met de mogelijkheden! – Gebruikmakend van een database (bvb. DIPPR) (AIChE) • Eigenschappen van 126 verschillende vloeistoffen en gassen – AGA 8 of ISO12213 aardgas vergelijkingen • Simplified of full molecular weight composition – IAPWS-IF97 formules voor water en stoom – Eigen compensatie-tabel (dichtheid en viscositeit moet gekend zijn bij verschillende condities) VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 50 Page 50 25 Voorbeeld van de DIPPR database No. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 Fluid name Acetic Acid Acetone Acetonitrile Acetylene Acrylonitrile Air Allyl Alcohol Ammonia Argon Benzaldehyde Benzene Benzoic Acid Benz Alcohol Biphenyl Bromine Carbon Dioxide Carbon Monoxide Carbon Tetrachloride Chlorine Chlorodifluoromethane Chloroprene Chlorotrifluoroethylene Citric Acid Cycloheptane Cyclohexane Cyclopentane Cyclopentene Cyclopropane Dichlorodifluoromethane Divinyl Ether Ethane Ethanol No. 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 Fluid name Ethylamine Ethylbenzene Ethylene Ethylene Glycol Ethylene Oxide Fluorene Furan Helium-4 Hydrazine Hydrogen Hydrogen Chloride Hydrogen Cyanide Hydrogen Peroxide Hydrogen Sulfide Isobutane Isobutene Isobutylbenzene Isopentane Isoprene Isopropanol m-chloronitrobenzene m-dichlorobenzene Methane Methanol Methyl Acrylate Methyl Ethyl Ketone Methyl Vinyl ether Monochlorobenzene n-Butane n-Butanol n-Butylaldehyde n-Butyronitrile VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 No. 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 Fluid name n-Decane n-Dodecane n-Heptadecane n-Heptane n-Hexane n-nonane n-Octane n-Pentane Neon Neopentane Nitric Acid Nitric Oxide Nitrobenzene Nitroethane Nitrogen Nitromethane Nitrous Oxide Oxygen Pentafluoroethane Phenol Phosphoric Acid Propadiene Propane Propylene Pyrene Styrene Sulfur Dioxide Toluene Trichloroethylene Trichlorofluoromethane Vinyl Acetate Vinyl Chloride No. 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 Fluid name Vinyl Cyclohexene Water 1-Butene 1-Decene 1-Decanal 1-Decanol 1-Dodecene 1-Dodecanol 1-Heptanol 1-Heptene 1-Hexene 1-Hexadecanol 1-Octanol 1-Octene 1-Nonanal 1-Nonanol 1-Pentadecanol 1-Pentanol 1-Pentene 1-Undecanol 1,1,2,2-Tetrafluoroethane 1,1,2-Trichloroethane 1,2,4-Trichlorobenzene 1,2-Butadiene 1,3-Butadiene 1,3,5-Trichlorobenzene 1,4-Dioxane 1,4-Hexadiene 2-Methyl-1-Pentene 2,2-Dimethylbutane - 51 Page 51 Primaire elementen <VIK – Go with the flow> Copyright © Yokogawa Electric Corporation <October 2012> - 52 - 26 Overzicht Orifice plate Elbow Flow Nozzle Pitot Tube VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 Venturi Tube Wedge Flow Element - 53 - Pitot tube Wat is het? – Een L-vormige buis met een opening in de stroomrichting (dynamische drukmeting) met daarin een tweede buis met een opening loodrecht op de stroomrichting (meet de statische druk). Het debiet is rechtevenredig met het verschil tussen de dynamische en de statische drukmeting Nauwkeurigheid – Van 0.5% to 4% Voordelen – Klein – Draagbare oplossingen Beperkingen – Blokkage van de drukopeningen – De positie(s) van de statische drukopeningen kunnen de meting beinvloeden VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 54 - 27 De “averaging” pitot tube Wat? – Een pitot tube met meerdere dynamische en statische drukopeningen. De verschildruktransmitter berekent het debiet door het gemiddelde te nemen van de drukopeningen. Nauwkeurigheid – 1% Voordelen – Lage drukval – Bi-directionele oplossingen mogelijk – Mogelijkheid tot geïntegreerde temperatuursmeting voor massadebietsmeting Beperkingen – Geen berekeningen volgens een standaard VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 55 - Averaging pitot tube: info Lage installatiekost in vergelijking met andere primaire elementen Drill Weld Insert 2) Bi-directionele metingen mogelijk bij sommige vormen Wire 3) Lage permanente drukval leidt tot kostenbesparing VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 4) « Non clogging » oplossingen mogelijk - 56 - 28 Averaging pitot tube: installatie Gas application Horizontal pipe (side view) Vertical pipe (bottom view) Steam application Relatief lange upstream en downstream lengtes zijn echter noodzakelijk VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 Horizontal pipe (side view) Vertical pipe (bottom view) - 57 - Orifice plate Wat? – Een vlakke metalen plaat met een opening (al dan niet concentrisch). De verschildruktransmitter meet de druk voor en na de plaat en berekent zo het volumetrisch debiet. Nauwkeurigheid – Indien volgens de standaard ISO5167: 0.5% - 0.75% – Indien volgens de standaard AGA: 0.44 - 1% Voordelen – Goede nauwkeurigheid – Installatievoorschriften en documentatie voorhanden in ISO documentatie Nadelen – Relatief grote drukval – Grote upstream en downstream lengtes noodzakelijk – Blokkage van de impulsleidingen mogelijk bij sommige vloeistoffen of gassen VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 58 - 29 Orifice: tappings Pressure tappings: Flanged tappings (Orifice flange assembly – most common execution) Corner tappings: used mostly in monobloc & wafer executions Case 1: with annular rings Case 2: single pressure tappings VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 59 - Orifice: tappings Pipe tappings (D & D/2) Pipe tappings (D & D/2) are mostly used in larger pipe sizes to save the flanges cost. VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 60 - 30 Orifice: compact oplossingen Compact mass flow including multi-variable transmitter & temperature compensation Gas Compact flow measurement Steam application, horizontal line VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 61 - Installatie van de druktransmitter VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 62 - 31 Installatievoorschriften en nauwkeurigheid Installation requirements according to ISO standard VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 63 Page 63 Meter run Wat? – Een orifice plaat met daarbij geinstalleerd een leiding en flensconstructie. De volledige constructie respecteert de upstream en downstream lengtes Nauwkeurigheid – Conform ISO5167: 0.5% Voordelen – Goede nauwkeurigheid – Geen problemen qua montage Beperkingen – Drukval redelijk hoog – Blokkage van de impulsleidingen mogelijk bij sommige vloeistoffen of gassen VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 64 - 32 Venturi Wat? – A leiging met een convergerende ingang en divergerende uitgang. De verschildruktransmitter meet het drukverschil tussen inlet en middendeel en berekent op die manier het volumetrisch debiet Nauwkeurigheid – 0.7% - 1.5% Voordelen – Lagere drukval dan orifice plates – Practisch geen blokkages mogelijk Beperkingen – Duur VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 65 - Nozzle Wat? – Een stuk leiding met een zacht inlopende ingang en een scherpe uitgang. De verschildruktransmitter meet het drukverschil tussen de ingang en de uitgang en bepaalt op deze manier het volumetrisch debiet Nauwkeurigheid – 2.0% Voordeel – Beperkt drukverlies Beperkingen – Duurder dan orifice plates – Slechts beperkte buisdiameters mogelijk VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 66 - 33 Venturi nozzle Wat? – Een venturi met een nozzle ingang Nauwkeurigheid – 1% - 1.5% Voordelen – Minder drukval dan orifice plate – Combineert de sterktes van een venturi en nozzle Beperkingen/nadelen – Prijs VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 67 - Selectie primair element Device Line size (mm) Field of application Orifice plate flange taps 50 to 1000 General purpose Orifice plate corner taps 25 to 1200 Lines below 50 mm Orifice plate D & D/2 taps 100 to 1000 Line sizes above 600 mm Orifice plate quarter circle 25 to 500 Orifice plate conical entrance Specific Advantages Specific disadvantages Economic, simple, flexible, widely accepted Pressure loss, upstream pipe requirements Viscous fluids, low Reynolds number Viscous fluid, low flow rate Less accurate 25 to 500 Viscous fluids, low Reynolds number Viscous fluid, low flow rate Less accurate Orifice plate eccentric 100 to 1000 Dirty fluids and two phase flow Dirty Fluids Less accurate Integral orifice plate 15 to 40 Small flowrates, small line size Small flowrates Less accurate Meter run 15 to 400 Accurate measurement Accuracy Manufacturing costs, handling length Venturi tube 50 to 1200 Accurate measurement, low pressure loss Accuracy with low pressure loss Handling length (Venturi) nozzle 65 to 500 High velocity fluids on low pressure loss Erosive fluids with low pressure loss Less accurate, handling length Averaging pitot tube 15 to 15000 Large flow rate at low pressure Economic, low pressure loss, biof clean fluids directional VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 Clean fluids, no international standard - 68 - 34 Vortex debietsmeters VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 69 - Agenda Werkingsprincipe Eigenschappen & specificaties Voordelen / beperkingen Vortex en veiligheidstoepassingen Installatievoorschriften Applicaties VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 70 Page 70 35 Werkingsprincipe VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 71 - Werkingsprincipe Wat is een Karman Vortex Straat? Hoe wordt deze gebruikt in debietmeting? VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 72 Page 72 36 Karmán vortex straat Theodore von Kármán Theodore von Kármán (1881-1963) is een Hongaars-Amerikaanse ingenieur en wetenschapper die hoofdzakelijk actief was in luchtvaart en ruimtevaart. Hij gaf les aan de universiteit van Göttingen, RWTH Aken, California Institute of Technology. Hij is medeoprichter van Jet Propulsion Laboratory, NASA VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 73 Page 73 Karmán vortex straat Vortices zijn een natuurlijk fenomeen. VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 74 Page 74 37 Karmán vortex straat VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 75 Page 75 Vortex als debietsmeting VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 76 Page 76 38 Vortex als debietsmeting Het Strouhal getal (St): St = d ≈ 0,17 l l VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 77 Page 77 Vortex als debietsmeting Karmán vortex frequentie f = St ⋅ v d f = Karmán vortex frequency St = Strouhal number (constant in a certain area) v = fluid velocity d = width of vortex shedder (constant) VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 78 Page 78 39 Principe Reynolds getal (Re): lichte bries - laminaire flow, no vortices formed Re < 5000 Stevige bries - transitie flow, onregelmatige vortices gevormd 5000 < Re < 20000 Sterke wind - turbulente flow, regelmatig vortex patroon Re > 20000 VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 79 Page 79 Principe Strouhal Number Relatie tussen St, Re en snelheid .3 MEASURING RANGE LINEAR RANGE .2 SPECIFICATION RANGE .1 5 x 10 3 2 x 10 4 10 F/S (GAS) 1 F/S (LIQUID) VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 REYNOLDS NUMBER VELOCITY 7 x 107 262 F/S (GAS) 32 F/S (LIQUID) - 80 Page 80 40 Principe Geometrie van de shedder bar – Alleen de delta geometrie geeft een optimaal verband tussen snelheid en vortex frequentie. – Verdere verbeteringen aan de geometrie hebben geleid tot een nauwkeurigheid van 0,75%. VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 Delta geometry { D } Round geometry { } Laminar Transitional Turbulent - 81 Page 81 Principe In praktijk vervangt de K-factor het St (Strouhal getal) als de toonaangevende parameter. De omzettingsvergelijking wordt dan: Flow rate = Vortex Frequency K-factor De K-factor wordt bepaald door de fabriekskalibratie van de debietmeter (water kalibratie – “ X “ Pulsen / Liter) K-factor wordt niet beïnvloed door: T, P, density, ... Gevolg hiervan is dat alle kalibraties uitgevoerd worden met water voor alle applicaties. VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 82 Page 82 41 Eigenschappen & specificaties VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 83 - Sensor design : pick-up sensor Sensor posities voor vortex metingen Drukschommelingen Fluida-beweging Fluida-kracht op de shedder-bar VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 84 Page 84 42 Sensor design : pick-up sensor Verschildruk Integraal Diafragma Differential Switched Capacitor VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 85 Page 85 Sensor desig : pick-up sensor Vane achter Shedder-bar Massieve piëzo pick up Shedder-Bar VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 Piëzo vinger pick up in de Shedder - 86 Page 86 43 Sensor design : pick-up sensor Drukschommelingen Fluida-beweging Fluida-kracht op de shedder-bar VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 87 Page 87 Sensor design : bodies Wafer type Insertion type Flanged type VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 88 Page 88 44 Sensor design : bodies Reduced bore type VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 89 Page 89 Sensor design : hoge & lage temperatuur Extended neck: *Beschermt de elektronica tegen hoge/lage temperatuur *Installatie van elektronica buiten isolatie VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 90 Page 90 45 Convertor design Remote opstelling Integral opstelling VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 91 Page 91 Bidirectional flow Bidirectionele flow mogelijk gemaakt VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 92 Page 92 46 Multivariabel piezo sensors shedder bar RTD sensor Druk gecompenseerd VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 Temperatuur gecompenseerd - 93 Page 93 Multivariabel Temperatuur gecompenseerd ingebouwde temperatuur sensor • beschermd in de shedder bar • +/- 1 °C (vloeistof), +/- 2 °C (gas/stoom); RTD Pt1000 multi-variabele optie • waarde flow & temperatuur worden weergegeven • dubbele output (flow: pulse, temp: 4-20mA) stoom massadebiet-berekening • Massadebiet-berekening, gebruik makend van gemeten T (druk = cte) • +/- 2% nauwkeurig VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 94 Page 94 47 Multivariabel Druk gecompenseerd Ingebouwde druk sensor • ±1.5% van de gemeten waarde (Re ≥ 20000); ±2.5% van de gemeten waarde (10000 < Re < 20000) multi-variabele optie • waardes voor flow & druk worden weergegeven • dubbele output (flow, pressure) steam mass flowrate calculation • Massadebiet-berekening, gebruik makend van gemeten P (Temperatuur = cte) 1 2 3 4 VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 Pressure sensor Shut-off valve Fully welded stainless steel design Converter with Intelligent Signal Processing [ISP] - 95 Page 95 Vibratie onderdrukking Vibraties kunnen veroorzaakt worden door: •Pompen •Compressoren •Wandelende mensen •Piping •Wind •… Als f(vibration) = f(vortex) « interferenties » VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 96 Page 96 48 Vibratie invloeden / onderdrukking -Signaal wordt opgesplitst in individuele frequentie sub-banden Vortex Signal met ruis Time SUB6 SUB5 SUB4 Frequency Analyzing/ SUB3 Intelligent Amplification SUB2 -band splitting filter maakt gebruik van intelligente demping om de amplitude vs. snelheid karakteristiek te lineariseren SUB1 Frequency Sensitivity Curve Vortex Signal Spectrum Analyzing Gain SB6 Spectral Adaptive Filtering (SAF) SB5 SB4 Noise SB3 SB2 SB1 -Met als basis de info van de applicatie, (vloeistof of gas, flow span en dichtheid) kan een amplitude/gevoeligheids-curve berekend worden Frequency [Separation by SAF] Frequency -resultaten van de individuele sub-band analysers worden vergeleken met de berekende gevoeligheidscurve Output Waveform Time VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - Uiteindelijk wordt een tight band pass filter gebruikt die de focus legt rond het vortex flow signaal - 97 Page 97 Voordelen & beperkingen VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 98 - 49 Voordelen Geaccepteerd door de industrie Industriële metingen bestaan reeds sinds late jaren 60 Output proportioneel tot snelheid Geen invloed van dichtheid, p, T°, geleidbaarheid, … Hoge nauwkeurigheid over grote range (40:1) voor een redelijke prijs Weinig mogelijke lekpunten Sensor aansluiting Gelaste flenzen , gegoten bodies Minimum snelheid/debiet nodig (Re>20.000) Klein permanent drukverlies Minimale tegendruk nodig om cavitatie te vermijden Debietmeter normaal 1 maat kleiner dan de nominale diameter van de buis (hogere snelheid) Sommige leveranciers kunnen reduced bore types aanbieden Hoge T° & P ratings mogelijk Geen bewegende delen VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 99 - Beperkingen De meeste pick up sensoren zijn gelokaliseerd op 1 punt Pipe condition/ Flowprofile gevoelig – Sommige leveranciers zijn minder gevoelig aan deze condities / profiles. Multivariabele oplossingen – – Meeste leveranciers voorzien een geïntegreerde T°-correctie (verzadigde stoom, dichtheidscompensatie, actieve K-factor correctie) Sommige leveranciers voorzien een geïntegreerde P-correctie (Drukopname is echter op de verkeerde plaats. Druk zou moeten gemeten worden op 5D na de meter) Vibratie-gevoelig (alle leveranciers specifiëren in de range van 1G bij flow van water) Soms moeilijk om onderscheid te maken tussen vortex signaal en vibraties – Sommige leveranciers voorzien vibratie diagnostiek VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 100 - 50 Vortex veiligheidstoepassingen VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 101 - Vortex en veiligheid SIL = Safety Integrity level Verklaring van sommige benamingen en afkortingen IEC 61508 • Algemene standaard over veiligheid IEC 61511 • Meer gedetailleerde veiligheidsstandaard voor de procesindustrie FMEDA Report volgens IEC 61508 en IEC 61511 • Failure Modes, Effects and Diagnostic Analysis Noodzakelijk om SFF (Safety Failure Fraction) te vinden/berekenen VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 102 Page 102 51 Vortex en veiligheid SIL = Safety Integrity level SFF = Safety Failure Fraction The magic number is 0.9 or 90% SFF > 0.9 one unit is suitable for a SIL 2 application SFF < 0.9 two units are needed for SIL 2 application Application Application Application SFF SIL 1 SIL 2 SIL 3 SIL 4 < 0.9 1 unit 2 units 3 units 4 units > 0.9 1 unit 1 unit 2 units 3 units VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 Application - 103 Page 103 Vortex en veiligheid SIL = Safety Integrity level Kalibratie samen VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 104 Page 104 52 Installatievoorschriften VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 105 - Installatievoorschriften Anders per leverancier! VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 106 - 53 Installatievoorschriften Positionering converter in alle richtingen Converter naar boven/beneden/zijdelings gericht Zijdelingse installatie kan gebruikt worden om invloeden van vibraties te voorkomen Volle buis vereist Gas / Steam Vermijden van waterslag of andere obstakels Goede uitlijning van piping en dichtingen Liquid VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 107 Page 107 Installatievoorschriften VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 108 Page 108 54 Applicaties VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 109 - Waar te gebruiken Propere toepassingen / viscositeit vloeistof (<3cp) Stoom & Gassen Lage viscositeit Koolwaterstoffen Water, laal corrosieve chemicaliën Niet geleidende vloeistoffen Hoge-T oliën en bitumen VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 110 Page 110 55 Waar niet te gebruiken Minder geschikt voor – corrosieve chemicaliën – visceuze vloeistoffen (<7cp) – Lichte slurries (minder dan 1%) Niet mogelijk – – – – Stoffige en vuile processtromen 2-fasige stroom Pulserende flow Hoge omgevingsvibraties (>1G) VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 111 Page 111 Specificaties Maten / procesaansluitingen – – – – – – – Wafer 15-100 mm Flenzen 15-400 mm Butt weld Tri clamp Smooth flens-afwerking RTJ (Ring Type Joint or nut und feder- DIN 2526/2513) Flenzen EN, ANSI, JIS Sizing toont aan dat de meter telkens 1-2 maten kleiner is dan de nominale diameter van de buis Nauwkeurigheid – – – +/- 0.75% van de gemeten waarde voor vloeistoffen +/- 1% van de gemeten waarde voor gassen MV types: +/- 2% van de gemeten waarde voor massa-debiet van verzadigde stoom Repeatability – +/- 0.2% va de gemeten waarde Druk – Vanaf volledig vacuüm tot EN 250 / ANSI #2500 Temperatuur – -200°C tot +450 °C Wetted materials – SS316, CF8M, ASTM 216 A WCB, 1.4552, Hast C, Gold coating VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 112 Page 112 56 Specificaties Wetted parts behandeling – – NACE compliant Zuurstof ontvetting mogelijk Ranges – Vanaf Re 20.000: tot 10 m/s voor vloeistoffen en 80 m/s voor gassen/stoom Output – – – 2 draad 4-20 mA Hart, Profibus, FF EDDL en/of FDT/DTM ready Gelijktijdig pulse contact Remote electronica – Tot 30m tussen meter en converter CE MARKING – – PED ATEX: Exi, Exd, Exn, FM, JIS Beschermingsklasse – IP65 or 67 Certificaten – – – – – – 3.1 Materiaal certificaat Las-certificaten Dye penetration test FMEDA report ATEX certificaten Kalibratie VIK – Go with the flow Copyright © Yokogawa Electric Corporation October 2012 - 113 Page 113 Vragen? <VIK – Go with the flow> Copyright © Yokogawa Electric Corporation <October 2012> - 114 - 57