Griekse mythologie

Griekse mythologie
De Griekse mythologie is letterlijk de kennis van de Griekse mythen en sagen. Dit zijn
verhalen over goden, halfgoden en de interactie tussen goden en mensen. De mythologie geeft
verklaringen voor het ontstaan van de wereld, de hemellichamen, de mensen, de goden, het
kwaad en ziekten, natuurverschijnselen en de oerelementen aarde, water, vuur en lucht. Ze
vormde de basis van het geloven en denken van de oude Grieken.
Deze pagina focust wat meer op algemene aspecten van de Griekse mythologie; ik heb
speciale pagina’s gemaakt over de Ilias en de Odyssee; daarnaast kan de talenpagina over het
Grieks van belang zijn; zie verder daar.
Tijdens het maken van deze hoofdstukken is me weer eens opgevallen, hoe ontzettend
belangrijk de Griekse verhalen zijn voor onze kunst en cultuur; eigenlijk zouden ze verplichte
leerstof in het vak CKV in het Voortgezet Onderwijs moeten zijn!
Alle illustraties zijn overigens, zowel hier als in andere pagina’s, met zorg gekozen en
kunsthistorisch verantwoord, andere zijn gekozen om hun kontrast of moderne kijk op
hetzelfde verhaal. Vooral in de digitale spelletjeswereld zijn fantasierijke juweeltjes van
illustraties te halen! Zíj hebben hun mythologielessen goed bestudeerd!
Zie: http://www.artcyclopedia.com/
Inhoud








1 Polytheïstisch
2 Vieringen
3 Uitdrukkingen
4 Verhalen
5 Het ontstaan van de wereld in de Griekse mythologie
6 Mythen en sagen uit de Griekse mythologie
o 6.1 De grote sagen
7 Gerelateerde onderwerpen
8 Externe links
Polytheïstisch
De Grieken geloofden in meer dan één scheppergod. Zij waren polytheïstisch (polus = veel en
theos = god) en vereerden een pantheon aan goden. Dit polytheïsme heeft onder andere als
oorzaak dat veel plaatselijke culten werden verenigd tot één panhelleense godsdienst, zoals
dat ook het geval was met de Egyptische mythologie. De godenverhalen werden mondeling
overgeleverd, wat waarschijnlijk de reden is dat er hier en daar wat tegenstrijdige feiten
opduiken.
De Grieken waren van mening dat, volgens de goden, iedereen ongeluk verdiende. Indien het
voorspoedig ging, offerden ze daarom regelmatig gaven op een altaar. Gewone gaven konden
landbouwproducten zijn; een bloedgave was meestal een gezond dier. In mythen wordt af en
toe verteld over mensenoffers, zoals het verhaal waarin Agamemnon zijn dochter Iphigineia
offert om van Artemis een gunstige wind te krijgen om naar Troje te kunnen varen.
Agamemnon
Iphigeneia
Altaren stonden in een temenos, een soort heilig domein, waarin vaak ook een tempel stond,
maar noodzakelijk was dat niet.
De Griekse goden beschikten over buitengewone krachten, maar konden menselijke gestalten
aannemen en vertoonden menselijk gedrag. Er werden vaak machtsspelletjes gespeeld, en
emoties als wellustigheid, woede, vrolijkheid en jaloezie waren hen niet vreemd. Deze
menselijke kantjes waren een direct gevolg van dat polytheïsme, gezien een samenleving met
enkel perfecte karakters onmogelijk is.
Vieringen
Belangrijke vieringen, zoals landbouwfeesten, werden gevierd met rituele spelen, het zingen
van liederen en speciale optochten, waarbij vaak maskers van goden werden gedragen. Dit
geldt vooral voor de cultus van Dionysus, de god van de wijn, de bedwelming en een beetje
van de landbouw. Uit deze gemaskerde optochten zijn later de Griekse tragedies en komedies
voortgekomen. Wanneer belangrijke beslissingen moesten worden genomen vroeg men vaak
om raad. Men trok naar de tempel in Delphi om een orakel, een raadgevende uitspraak van de
goden, te vragen.
Tempel van Athena, Delphi
Een dergelijk orakel kon, deels door zich in vage uitspraken te hullen en deels door grote
politieke kennis verrassend goede voorspellingen doen.
orakel
Uitdrukkingen
Veel begrippen en uitdrukkingen uit het hedendaags taalgebruik zijn aan de Griekse
mythologie ontleend. Voorbeelden hiervan zijn een tantaluskwelling, de doos van Pandora,
een sisyfusarbeid, de achilleshiel, een Oedipuscomplex, een augiasstal, een achillespees, een
odyssee, een muze en een orakel(spreuk). Ook dragen heel wat planeten, sterren en andere
hemellichamen namen uit de Griekse mythologie.
Oedipus
Verhalen
Een aantal van de verhalen, zoals die over een alles verzwelgende vloed vindt men terug in
andere mythologische- en geloofssystemen. Zowel in de Tenach/Oude Testament als door
Plato wordt verteld over een 'zondvloed'. Een plausibele verklaring is dat een dergelijke
gebeurtenis inderdaad heeft plaatsgevonden en door mondelinge overlevering verschillende
vormen heeft gekregen. Zie ook Griekse zondvloedverhalen.
De eerst bekende opgetekende verhalen over het ontstaan van hemel en aarde waren in de 8e
eeuw v. Chr. geschreven door Hesiodos. De Griekse mythen en sagen zijn verzameld en
doorgegeven door Homerus, die leefde in de 8e of 9e eeuw v. Chr. Zijn bekendste werken zijn
de Ilias en de Odyssee. Deze zijn gebaseerd op het verhaal van de Trojaanse Oorlog. De
Griekse mythen domineren vrijwel alle literatuur uit de oudheid. Ook nu nog zien we in veel
klassieke muziekwerken vanaf de Middeleeuwen, in toneelstukken, beeldende kunst en
literaire werken elementen uit de Griekse mythologie terug.
Hesiodos
De geboorte van Venus 6 x
http://www.perseus.tufts.edu/
Het ontstaan van de wereld in de Griekse mythologie
Het meest beroemde verhaal over het ontstaan van de wereld was de Theogonia van Hesiodus.
Daarin spelen een rol: Gaea, Tartarus, Eros, Pontus, Uranus, de Titanen (waaronder Okeanos
(mythologie), Prometheus, Iapetus, Kronos, Hyperion, Tethys, Themis, Rhea en Theia), de
Cyclopen, de Giganten, de Erinyen, Hera, Hestia, Demeter, Hades, Poseidon, Zeus, de
Olympus, Aphrodite, Artemis, Pallas Athene, Apollo, Hephaestus, Typhon, de Moiren en
Herakles.
Gaea
Demeter
Mythen en sagen uit de Griekse mythologie
De grote sagen

De sage van Herakles, waaronder de verhalen over de Giganten, Eurystheus, de
Hydra, de Centauren, de Augiasstal, de gordel van de koningin der Amazonen, de
runderen van Geryones, de appel der Hesperiden, Hades (de onderwereld) en de
Centaur Nessus.
Nessus


De Argonauten, waaronder de verhalen over Phrixus en Helle, Pelias, Iason en Medea,
de Argo-schippers en Kolchis.
Theseus, met verhalen over de reizen naar Athene en Kreta, de strijd der Lapithen en
Centauren en Phaedra.
Phaedra




Oedipus en de Labdaciden, waaronder verhalen over het Orakel van Delphi, de stad
Colonus, de wraaktocht van Polyneices, Antigone in Thebe, Antigone en Creon
De Trojaanse Oorlog, waaronder verhalen over Troje, de wraak van Apollo, de strijd
om Helena, Hector en Andromache, Achilles, Patroclus, Hector, Priamus, Penthesilea,
Aiax, Menelaüs, het paard van Troje, Laocoön en Sinon.
Het noodlot van de Tantaliden, waaronder verhalen over Atreüs, Agamemnon,
Orestes, de Erinyen, de Areopagus en Iphigenia in Tauris.
De zwerftochten van Odysseus, waaronder verhalen over Ithaka, Telemachos, de
schipbreuk, Nausikaä, de Faiaken, de Lotofagen, de Cyclopen, Polyphemus, Aeolus,
de Laistrygonen, het schimmenrijk, de Sirenen, Scylla en Charybdis, Helios, Eumaeüs,
Penelope, Circe en Laërtes.
Antigone
Argonauten
Twee Argonauten voor de jacht, vermoedelijk Herakles and Hylas
Een van de bekendste verhalen uit de Griekse mythologie is dat van Jason en de
Argonauten.
Inhoud











1 Jason
2 De vreemdeling en Pelias
3 Het schip Argo en 50 vrijwilligers
4 Lemnos
5 Vervolg van de reis
6 Thynias
7 De rol van Eros
8 Liefdespijl voor Medea
9 De magische steen
10 Gulden Vlies voor Jason
11 Breuk tussen Medea en Jason
Jason
Jason was de zoon van koning Aeson die regeerde over Iolcus. Hij zou opvolger voor de troon
worden zodra de koning stierf, maar voor hij werd geboren had de halfbroer van de koning,
Pelias, deze afgezet en opgesloten. De moeder van Jason deed alsof hij bij zijn geboorte was
gestorven en bracht hem in het geheim naar de centaur Chiron. Daar werd hij opgevoed door
zijn vrouw Chariclo en zijn moeder Philyra. Chiron zelf leerde hem veel over medicijnen.
Alhoewel Pelias niets van Jason wist, kon hij niet rustig slapen, doordat een orakel hem had
gewaarschuwd dat hij vermoord zou worden door een familielid en dat hij zichzelf moest
beschermen tegen een man met een sandaal.
Na 20 jaar verscheen er op de markt van Iolcus een knappe jongeman met gouden krullen. Hij
droeg een huid van een luipaard en had één sandaal aan, de andere had hij verloren bij het
dragen van een oude vrouw over een rivier.
De vreemdeling en Pelias
Toen Pelias de vreemdeling met de ene sandaal zag, werd hij bang. Dit moest de man zijn
waar het orakel hem voor had gewaarschuwd. Jason verbleef vijf dagen in het huis van zijn
vader, op de zesde dag ging hij naar Pelias om zijn troon op te eisen. Koning Pelias vroeg de
vreemdeling zijn naam en waarom hij naar zijn koninkrijk was gekomen. Deze vertelde wie
hij was en dat hij de troon kwam opeisen, omdat hij de rechtmatige koning van het land was.
Koning Pelias antwoordde, dat hij afstand zou doen als Jason het Gulden Vlies terug zou
halen van het koninkrijk Kolchis. Het hangt aan een boom, bewaakt door een draak die nooit
slaapt. Alleen een sterk en moedig man kon het Vlies terugbrengen.
Alles over Georgie:
http://www.amarcord.be/georgia/kaarten.html
Het Gulden Vlies was van de goddelijke ram die Phrixus van Orchomenus een generatie
daarvoor naar Kolchis had gebracht.
Pelias was zeker dat niemand deze gevaarlijke reis zou overleven. Jason aanvaardde de
opdracht die hij als een avontuur en een uitdaging zag.
Jason vroeg aan Glaucus, een groot scheepsbouwer, hem een schip te maken met 50
roeispanen. Daarna stuurde hij afgezanten naar elk paleis in Griekenland, die vrijwilligers
moesten vragen. Het schip werd Argo genoemd. Ter bescherming werd de boeg gemaakt uit
een stuk van de Sprekende Eik van Dodona, en bezield door Pallas Athene.
De Argonauten verzamelden zich bij Pagasae, waar ze offers brachten aan de god Apollo. De
voortekenen waren goed. Volgens Idmon zou iedereen weer veilig thuiskomen, op een na
(Idmon zelf).
Tiphys werd stuurman en Lynceus kon op de uitkijk staan, terwijl Orpheus een lied zong
tijdens het roeien. Op weg naar Kolchis stopten ze bij Aphetae om hun water te verversen.
Sommige versies zeggen dat Herakles daar al vertrokken was, of omdat hij aan het zoeken
was naar een fontein en verdwaalde, of omdat het schip hem niet meer kon dragen.
Op Lemnos
Lemnos
Achtervolgd door stormen kwamen ze aan bij het eiland Lemnos dat door vrouwen werd
geregeerd. Deze zagen de helden eerst als vijanden, maar later behandelden ze hen als
gelijken. Hun haat veranderde in liefde. Jason koos koningin Hypsipyle, de dochter van
Thoas, als vrouw. De anderen, behalve Herakles, lieten zich vermurwen door de andere
vrouwen en vergaten hun missie. De Argonauten verbleven twee jaar op het eiland. Later
gingen ze weer naar het schip dankzij Herakles' leiderschap.
Een andere bron zegt dat dit kwam door het lied van Orpheus.
Toen ze vertrokken, lieten ze vele nakomelingen achter. De meesten waren zonen, genoemd
naar hun vaders.
Vervolg van de reis
Op het advies van Orpheus, zeilden ze daarna naar Samothrace, waar ze zich gingen
verdiepen in de mysteries van Persephone. Daarna gingen ze naar de Hellespont en bereikten
ze de Propontis. Kort daarna bereikten ze het eiland van de Doliones, die afstammelingen
waren van Poseidon en die geregeerd werden door koning Cyzicus.
Cyzicus trouwde met Clite, de dochter van Merops. Cyzicus verwelkomde hen en nodigde ze
uit voor de bruiloft. Tijdens het banket werden de bewakers van de Argo aangevallen door zes
reuzen. In het gevecht doodde Herakles ze alle zes.
Clite
De volgende dag gingen ze weer verder. De storm was die nacht zo sterk, dat ze weer werden
teruggedreven. Doliones viel de Argonauten aan, omdat hij dacht dat het piraten waren. Jason
vermoordde koning Cyzicus. Het incident werd opgehelderd en de vriendschap werd weer
hersteld.
Jason en zijn vrienden deden mee aan de spelen die georganiseerd werden tijdens de
begrafenis van de koning. De vrouw van de dode koning hing zichzelf van verdriet op.
Door de ongunstige wind moesten ze nog eens twaalf dagen op het eiland verblijven. Hera
stuurde een vogel met bericht naar de profeet Mopsus. De argonauten moesten een standbeeld
van Cybele plaatsen op de berg Dindymus, omdat ze de kinderen (de zes reuzen) van moeder
Aarde hadden gedood. Toen ze dat hadden gedaan, werd de zee weer kalm.
Cybele
De Argonauten trokken aan hun roeispanen en het schip voer door de golven. Om hun
eindbestemming sneller te bereiken, riep Herakles: "Laten we een wedstrijd doen wie het
langst kan roeien!" De anderen stemden in en begonnen hard te roeien. De een na de ander
werden ze moe, alleen Jason en Herakles roeiden door. Tenslotte moest Jason opgeven van
vermoeidheid en Herakles' roeispaan brak in tweeën.
Ze moesten aan land gaan, om een nieuwe roeispaan te maken en het water te verversen.
Terwijl het eten klaar werd gemaakt, zocht Herakles hout voor zijn roeispaan en ging Hylas
op zoek naar drinkwater. Bij de Pegaefontein kwam Hylas nimfen tegen. Ze waren verliefd op
hem geworden en lokten hem mee naar het water en trokken hem erin. Polyphemus hoorde
het geschreeuw en schoot hem ter hulp. Toen hij op weg was, kwam hij Herakles tegen.
Terwijl ze aan het zoeken waren, gingen de Argonauten weer verder met hun reis. Terwijl ze
Herakles achter lieten. Dit gebeurde door toedoen van Zeus die Herakles er op wees dat hij
nog aan zijn 12 werken moest werken.
Bithynia
Boreas
Onderweg kwamen ze ook langs het land van Bebryces in Bithynia, langs de kust van
Propontis. Het land werd geregeerd door een woeste koning, Amycus genaamd, een zoon van
Poseidon. Amycus weigerde hun voedsel en water, tenzij er iemand met hem vocht in de ring.
Polydeuces was kampioen boksen en nam de uitdaging aan. Hoewel Amycus sterker en
jonger was, lukte het Polydeuces hem te verslaan.
In sommige versies werd de koning zelfs vermoord, in andere versies werd hij
neergeslagen en zorgde Polydeuces ervoor dat de koning beloofde dat hij
vreemdelingen niet meer zou pijnigen.
Na een tijd kwamen de Argonauten in een koninkrijk waar een wegkwijnende, blinde en
uitgehongerde Phineus regeerde, die hen om hulp vroeg. "Omdat ik de toekomst kan
voorspellen, heeft Zeus mij gestraft," zei Phineus. "Elke keer als ik aan mijn maaltijd
beginnen wil, stuurt hij twee afschuwelijke wezens, de Harpijen, die mijn voedsel stelen en de
rest zo erg laten stinken dat ik het niet meer kan eten."
"We zullen je helpen, oude man," zei Jason. "Vertel ons wat we moeten doen." "Alleen twee
van jouw mannen, de zonen van Boreas, de noordelijke wind, kunnen ze verdrijven," zei
Phineus.
De zonen van Boreas stapten naar voren, hun zwaarden gereed. Daarna serveerden de
Argonauten het eten aan Phineus. De Harpijen vlogen naar beneden, stalen het voedsel en
vlogen weer weg. Dit keer vlogen de zonen van Boreas achter hen aan, sloegen ze met hun
zwaarden en joegen ze weg.
Een ander verhaal vertelt dat ze gevangen werden met een groot net en daarna werden
opgesloten in een kooi.
Nog een ander verhaal vertelt dat ze vermoord werden.
"Ze zullen je niet meer lastig vallen," zeiden ze tegen Phineus. "Ik kan je niet genoeg
bedanken," zei Phineus. "Je hebt mijn leven gered. Nu zal ik jou helpen. Want ik weet dat jij
door de gevaarlijke Bosporus moet roeien, rechtdoor naar de Zwarte Zee naar Kolchis."
Het was een waardevol advies en de Argonauten zetten koers naar de Bosporus. Uiteindelijk
zagen ze de gevaarlijke rotsen genaamd Symplegades, die de ingang naar Bosporus
bewaakten. Phineus had verteld: "Wanneer een schip de rotsen probeert te passeren, dan
zullen ze te pletter vallen op het schip. Er is maar een weg. Laat een duif voor je vliegen en
wanneer de rotsen op zijn staart vallen, roei dan met al je kracht. Alleen dan lukt het om te
passeren voordat de rotsen opnieuw vallen."
Euphemus liet de duif los. En net zoals Phineus voorspeld had, vielen de rotsen naar beneden
op het puntje van de duif zijn staart. Toen schreeuwde Jason: "Roeien!" De Argonauten deden
dit, en de Argo slipte er veilig tussendoor. Jason keek achterom en zag dat de rotsen weer naar
beneden vielen. Alleen het achterste puntje van de staart van het schip werd geraakt. Maar dat
was snel gerepareerd. Zoals een voorspelling zei: als een schip er veilig passeerde, konden de
rotsen niet meer bewegen. En sindsdien is het een veilige route voor zeelieden.
Thynias
Toen ze door de Zwarte Zee waren gevaren, kwamen ze als eerste aan bij het eiland Thynias.
Van dat eiland zeilden ze naar het land van Mariandyni, waar ze verwelkomd werden door de
koning Lycus. Lycus had al gehoord dat ze zijn vijand, de koning Amycus, hadden vermoord.
Uit dankbaarheid bood hij zijn zoon Dascylus aan, die hun kon leiden langs de kust voor hun
missie. Tijdens hun verblijf op Mariandyni, werd de ziener Idmon aangevallen door een wild
zwijn en stierf. Terwijl de begrafenisrituelen georganiseerd werden, werd de stuurman Tiphys
ziek en stierf ook. Zijn plaats werd ingenomen door Ancaeus. Al snel zeilden ze naar het
oosten. Daarna bereikten ze de stad Sinope in Paphalogonia. Daar pikten ze Autolycus en zijn
broers op. Argo zeilde toen voorbij het land van de Amazones en het land van de Chalybians,
die beroemd waren om hun smeedwerk. Vlakbij een klein eiland, Aria (eiland) genoemd,
werden de Argonauten aangevallen door een zwerm bronzen vogels, die hen beregende met
scherpe metalen veren. Ze volgden de instructies van Phineus op, de ene helft ging roeien en
de andere helft beschermde hen met schilden. Uiteindelijk verjoegen ze de vogels met het
geluid van het slaan van de zwaarden op de schilden.
Op hetzelfde eiland kwamen ze Argos, Cytissorus, Melas en Phrontis tegen, de zonen van
Phrixus. Ze hadden schipbreuk geleden. De Argonauten gaven hun beschutting en eten zodat
ze allemaal verder konden met hun reis. Door de mond van de rivier Phasis kwamen ze
uiteindelijk aan in Kolchis, het land van Helios, zoon van koning Aietes. Vermoeid maar
opgewonden. "Ergens in dit land wordt het Gulden Vlies bewaakt door een woeste draak. Ik
weet niet waar we het zullen vinden, maar vinden zullen we het! Maar eerst moeten we
uitrusten en gaan slapen."
De rol van Eros
Terwijl de argonauten sliepen onder de sterren, discussieerden de godinnen Hera en Athena
op de berg Olympus. "We moeten Jason helpen" zeiden ze tegen elkaar, want Jason was een
van hun favoriete stervelingen. Ze dachten allebei hetzelfde. "Laten we Aphrodite om hulp
vragen."
Aphrodite, godin van de liefde, was altijd blij om haar krachten te gebruiken, en zei tegen
haar zoon Eros: "Ik geef je een glimmend speeltje, een bal van goud, als je doet wat ik je
zeg." "Vraag maar," zei Eros en keek verlangend naar het speeltje.
Eros
"Je moet er voor zorgen dat de dochter van de koning van Kolchis verliefd wordt op Jason.
Haar naam is Medea en ze is een heks. Alleen Medea kan er voor zorgen dat hun gevaarlijke
missie slaagt," zei Aphrodite.
Medea
Eros bereidde zich voor om af te dalen naar de Aarde, terwijl de Argonauten naar het paleis
van koning Aietes gingen. De koning groette hen op een beschaafde manier, net zoals zijn
dochter Medea. Hij vroeg aan Jason waarom ze gekomen waren. Jason antwoordde: "We zijn
allen dappere mannen van Griekenland, en we zijn hier gekomen om jou te vragen ons het
Gulden Vlies te overhandigen in ruil voor een dienst. Vraag aan ons elke dienst, en we zullen
die uitvoeren in ruil voor het Vlies."
Koning Aietes herinnerde zich een voorspelling dat als hij het vlies zou geven dat hij zijn
heerschappij verloor. Hij was niet van plan om het vlies weg te geven, het was een van zijn
kostbaarste bezittingen. Dus bedacht hij een opdracht die onmogelijk was om uit te voeren.
Hij zei tegen Jason: "Ik zal blij zijn als ik het Gulden Vlies aan je kan overhandigen, maar
eerst moet je twee stieren aan een ploeg spannen die vuuradem hebben. Dan moet je het veld
ploegen, en in de groeven van de aarde moet je de tanden van een draak strooien. Uit deze
tanden groeien bewapende mannen, ze zullen je aanvallen. Je moet ze neer slaan met één
arm."
"Ik zal dit morgen doen" zei Jason, hoewel hij nog niet wist hoe hij deze onmogelijke taak
zou kunnen uitvoeren.
Liefdespijl voor Medea
Medea
Op dat moment vloog Eros naar Kolchis. Snel schoot hij een liefdespijl in het hart van Medea,
en sindsdien kon zij haar ogen niet meer van Jason afhouden. Medea verlangde om Jason te
helpen met haar magie, maar ze probeerde wanhopig haar gedachten van hem af te houden.
Hij was tenslotte toch de vijand van haar vader?
Die nacht draaide ze onrustig in bed, verscheurd door de liefde voor Jason en haar loyaliteit
aan haar vader. Maar de pijl van Eros had zijn werk goed gedaan, want uiteindelijk stuurde ze
haar bediende om Jason naar haar toe te sturen.
In het midden van de nacht verklaarde ze haar liefde aan Jason en zei: "Als je belooft om met
me te trouwen, dan zal ik jou helpen." Jason sloeg zijn armen om de tovenares heen en
beloofde met haar te trouwen. Toen zei Medea tegen hem: "Hier is een magische saus.
Verspreid het over je lichaam en wapens, het zal je beschermen tegen de vuurademende
stieren, en de bewapende mannen die uit de grond springen wanneer je de aarde bezaait met
drakentanden." Ze gaf hem ook een magische steen die hij naar bewapende mannen kon
gooien. "Ga nu, het is bijna zonsopgang."
De volgende morgen strooide Jason de magische saus over zijn lijf, schild en speer. Toen hij
naar het veld kwam, stonden de koning en zijn mannen al te wachten op het spektakel.
"Jason wordt vermoord door de vuurademende stieren," zei de zoon van de koning, Apsyrtus.
"Dat is zeker," zei de koning. "Wat een idioot, hij zal zeker sterven bij deze beproeving."
De magische steen
Jason ging het veld op en de twee stieren werden losgelaten. Jason rende achter hen aan,
greep ze bij de horens en spande ze achter een ploeg. "De stieren ademen vuur, en het doet
hem niet eens pijn," zei Apsyrtus. "Hoe is dit mogelijk?" "Het is inderdaad vreemd," zei de
koning. "Maar hij zal de strijders toch niet weerstaan die uit de tanden van de draak komen."
Jason leidde de stieren over het veld. De ploeg maakte groeven in de aarde. Jason zaaide de
tanden in de groeven. Meteen sprong er een leger van strijders uit en rende op Jason af. Maar
Jason gooide de magische steen in het midden van de strijders, vervolgens begonnen ze elkaar
af te maken en kon Jason ze makkelijk doden met een speer.
Koning Aietes was woedend. Hij zei tegen zijn zoon: "Jason zal het Gulden Vlies nooit
krijgen! Ga en roep het leger bij elkaar. Vanavond, wanneer hij verwacht dat ik hem het Vlies
geef, zullen we zijn mannen op het schip aanvallen."
Gulden Vlies voor Jason
Omdat Medea tovenares was, wist ze van haar vaders plan. Die nacht stal ze het schip van
Jason en zei: "Mijn vader is van plan te voorkomen dat je het Gulden Vlies in handen krijgt.
Je moet het nu bemachtigen voordat hij je aanvalt. Ik zal aan boord komen en leid je naar het
heilig bos. Daar hangt het Vlies." De helden roeiden zachtjes terwijl Medea hun er heen
leidde. "Nu!" zei ze. "Stop hier en leg het schip aan de wal."
Ze deden precies wat ze zei. Toen slopen Jason en Medea aan wal naar het heilige bos. Daar
zagen ze het Gulden Vlies hangen aan een boom, glinsterend in het maanlicht. Een enorme
sissende draak bewaakte het, maar Medea sloop er naar toe en zong een zacht magisch
slaapliedje. Al snel viel de draak in slaap. Jason pakte het Gulden Vlies en rende samen met
Medea terug naar het schip. De helden roeiden zo snel als ze konden weg. Toen ze een aantal
mijlen op zee waren, liet Jason het Gulden Vlies zien. Ze waren verwonderd over het Vlies en
prezen Medea omdat zij geholpen had. "Maar hoe krijgen we Medea terug naar het paleis?"
vroegen ze.
"Ze gaat ons niet verlaten" zei Jason. "Want ik heb haar
beloofd dat ik met haar zo snel mogelijk zal trouwen."
Het duurde niet lang voordat koning Aietes erachter kwam dat
het Gulden Vlies was gestolen en dat Jason samen met zijn
dochter weggeroeid was. De koning stuurde Apsyrtus er met
een leger achteraan.
Nogmaals redde Medea de Argonauten met haar bedriegerij.
Ze stuurde een bericht naar Apsyrtus, waarin stond dat ze
elkaar zouden ontmoeten op een eiland. Daar zou ze hem het
Gulden Vlies geven en terugkeren naar haar vader.
Jason ging met Medea mee die nacht. Toen Apsyrtus
arriveerde, sloeg Jason hem met een slag dood met zijn
zwaard. Medea's jurk zat onder het bloed van haar broer. Ze
was zo verliefd op Jason dat het haar niet veel uitmaakte dat haar broer dood was. Ze rouwde
niet eens om hem.
Apsyrtus' leger had nu geen leider en gaf het op. Jason en Medea gingen weer naar de
Argonauten en zeilden naar huis in de Argo.
Eindelijk bereikte het schip veilig de haven van Iolcus. "Eindelijk thuis!", schreeuwden de
Argonauten, terwijl Jason aan land kwam om het Gulden Vlies te vertonen aan koning Pelias.
Maar de vreugde duurde maar kort bij Jason. Hij kwam erachter dat Pelias zijn vader had
vermoord en dat zijn moeder van verdriet gestorven was.
Jason en Medea bedachten een plan om Pelias te straffen. Medea vertelde aan de dochters van
Pelias, dat ze de kracht had om Pelias weer jong te maken. Om ze overtuigen van haar kracht,
slachtte en kookte zij een oud schaap samen met wat magische kruiden. Kort daarna sprong er
een jong lammetje uit de ketel.
De dochters van Pelias waren overtuigd. Ze vroegen aan Medea om een spreuk over haar
vader uit te spreken zodat hij in slaap viel. Daarna slachtten zij hun vader en gooiden hem in
het kokende water. Maar deze keer gebruikten ze geen magische kruiden en Pelias kwam niet
meer tot leven. De voorspelling dat hij vermoord zou worden door een familielid was dus in
vervulling gegaan.
Pelias/De dood van Pelias
Breuk tussen Medea en Jason
Maar Jason had geen kracht meer om de liefde van Medea te behouden. Hij werd verliefd op
een prinses van Korinthe, met de naam Glauke, en was vastbesloten om met haar te trouwen,
ondanks alles wat Medea voor hem had gedaan.
Medea was woedend op Jason omdat hij haar verliet. Op de trouwdag stuurde ze een mooie
trouwjurk naar zijn bruid toe, die zij had besproeid met gif. Toen de prinses de jurk aandeed,
ging ze in vlammen op.
Daarna vermoordde Medea haar eigen kinderen, waar Jason de vader van was. Ze wist dat de
kinderen een leven zonder inhoud kregen. Haar kinderen zouden slaven worden van Korinte,
of anders worden vermoord. Medea vluchtte op haar strijdwagen die werd voortgetrokken
door draken en Jason bleef alleen achter als een eenzame man, rouwend over zijn jonge bruid
en zijn geliefde kinderen.
Jason was niet langer in de gunst bij de goden, omdat hij had zijn woord gebroken met
Medea. Hij werd een dakloze, oude man zonder vrienden.
Op een dag keerde hij terug naar zijn schip om het aan te staren. Plotseling viel de boeg van
de Argo op zijn hoofd en zo stierf hij.
Een ander verhaal vertelt, dat hij afstand deed van de troon en naar Orchomenus in
Boeotië reisde om daar het Gulden Vlies op te hangen in de tempel van Zeus.
Vervolgens zeilde hij met de Argo naar Korinte om het schip aan Poseidon te
schenken.
Lang na de dood van Jason hing het Gulden Vlies nog in de tempel van Zeus. Heel
Griekenland kon het aanschouwen, als herinnering aan de heroïsche daden van Jason en de
Argonauten.
Het Schip Argos is later door de schrijver Simon Vestdijk nog eens onsterfelijk gemaakt als
gevangenis-grot in Korinthe waar in onmenselijke omstandigheden zijn hoofdpersonen
gevangen waren genomen.
Zie:
1952
Annotatie: Een vurige vereerder van Apollo en hartstochtelijke bestrijder van de steeds meer in zwang komende
Dionysus-dienst tracht met grote moeite het uit Delphi gestolen beeld van Apollo terug te vinden
Trojaanse Oorlog
De Trojanen halen het paard in triomf de stad in.
De Trojaanse Oorlog wordt beschreven in diverse werken uit de Grieks-Romeinse oudheid.
Het bekendst is de Odyssee van Homerus (boek 8, vers 493 e.v). Het was een conflict tussen
de bewoners van Troje en de Grieken. Vermoed wordt dat het verhaal gebaseerd is op ware
gebeurtenissen rond 1180 voor Christus (zie ook Troje VI-VII).
De Grieken belegerden Troje tien jaar lang. Uiteindelijk deden ze alsof ze weggingen, maar
ze lieten een groot houten paard achter, een list bedacht door de Griek Odysseus, waarin zich
enkele Griekse soldaten bevonden. De Trojanen haalden het paard in triomf de stad in. De
volgende nacht verlieten de soldaten het paard en openden zij de poorten van de stad voor het
Griekse leger dat stilletjes was teruggekomen. Troje werd in brand gestoken en de meeste
Trojanen kwamen om.
Deze tactische list staat bekend als het Paard van Troje.
Aanleiding
Op het huwelijksfeest van Peleus en Thetis waren alle goden uitgenodigd, behalve de godin
van de twist Eris. Zij was woedend en gooide om zich te wreken een gouden appel in het
feestgewoel, met als opschrift "Voor de mooiste".
Paris, de zoon van Priamus en Hecabe werd gekozen om als scheidsrechter te fungeren. Hij
moest kiezen welke van drie godinnen de mooiste was: Hera, Athene of Aphrodite.
Aphrodite
Leda
Elk van de godinnen probeerde hem vervolgens om te kopen, om tot de mooiste godin
gekozen te worden. De godin Aphrodite beloofde hem de mooiste vrouw van de wereld als hij
haar zou kiezen, Hera beloofde hem macht, en Athene beloofde hem militaire roem. Het
aanbod van de mooiste vrouw kon Paris niet weerstaan, en hij koos Aphrodite uit als de
mooiste vrouw. Als beloning liet Aphrodite Helena schaken, uit het Griekse Sparta en Paris
nam haar mee naar Troje. Helena was de dochter van Leda en getrouwd met Menelaos, de
koning van Sparta. Melenaos was woest en trok met Agamemnon naar Troje om zijn vrouw
terug te krijgen.
Leda
Door de keuze van Paris voor Aphrodite zou de laatste hem en Troje bijstaan, terwijl de
woedende Hera en Athena de andere partij zouden kiezen. Hierdoor raakten ook de Goden
verdeeld in een pro-Grieks en een pro-Trojaans kamp, en stonden beide partijen dan ook bij
op het slagveld. Dit is echter de mythologische verklaring, een andere verklaring voor de
oorlog zou een conflict zijn over de handelsroutes. Troje beheerste de Hellespont, een
doorgang naar de zwarte zee, Mycene voerde handel rond de Egeïsche zee. Mycene was uit
op veroveringen. Homerus kon dit echter niet opnemen in zijn Ilias (omdat hij dan in
problemen kwam) waardoor hij dat deel van zijn verhaal ging halen uit een legende die toen
reeds bestond.
Mycene
Leuke fotosite:
http://www.holycross.edu/departments/classics/jhamilton/mythology/heroes/heroes.html
http://www.uwm.edu/Course/mythology/0100/toc.htm
http://www.stoa.org/metis/
Laoconen