LWL · Joods Leven in Europa buiten de grote steden · Onderwijs

LWL · Joods Leven in Europa buiten de grote steden · Onderwijs
Joods Leven in Europa buiten de grote steden
Onderwijs
De studie van de thora en de talmoed , de religieuze opleiding, is een centraal
bestanddeel van de joodse cultuur en het dagelijkse joodse leven.
Er was nauwelijks een religieus gebod waaraan zoveel waarde gehecht werd als aan de
schoolplicht van jongens. Gemeenten stichtten Jeschiwot , de studie en interpretatie van
de talmoed werden geforceerd. Meisjes genoten hun opleiding thuis; voor hen was
geleerdheid niet van beslissende betekenis, maar wel de voorbereiding op hun latere
plichten in de huishouding. De onveilige jaren in de late Middeleeuwen met
voortdurende vervolgingen hadden ook uitwerkingen op het interne joodse leven. De
studie van de talmoed en de thora nam af.
carrierekansen
In de 19de eeuw begonnen vele joden het onderwijs als een carrièrekans binnen het
niet-joodse milieu te zien en zo werd ook naar een seculaire schoolopleiding gestreefd.
De Marks-Haindorf-Stichting in Münster moet in dit verband net zo genoemd worden als
de oprichting van een joodse school in Groningen, die uitdrukkelijk ook voor de arme
lagen der bevolking open zou moeten staan. Aan het begin van de 20ste eeuw streed in
Groningen de pedagoge, lerares en vrouw van een rabbijn Clara Asscher-Pinkhof voor
veranderingen in het godsdienstonderwijs en ze trachtte taboes te doorbreken.
-1-
LWL · Joods Leven in Europa buiten de grote steden · Onderwijs
In Polen stuurden joden hun zonen vanaf hun vierde jaar naar de school van de
respectievelijke kahal . De jongens bezochten de cheder , waar ze de hele dag leerden,
meestal onder toezicht van een niet-professionele leraar. Daarna volgde de Jeschiwa .
De Lubliner Jeschiwa was tot ver buiten de grenzen van de stad bekend en genoot een
uitstekende reputatie. Voor vele Poolse joden werd de studie tot een levensopgave. Ze
studeerden dag en nacht, terwijl de schoonvader of de vrouw voor het levensonderhoud
moesten zorgen. De moeder speelt in de joodse familie een centrale rol. De familie en
hun verbondenheid en onderlinge bijstand hebben een grote betekenis in de joodse
samenleving.
-2-