Antibiotica resistentie en ons water Sanne van den Hengel 4 december 2014 combining scientific excellence with commercial relevance Tot 65% van de bacteriën in Nederlandse rivieren zijn multiresistent. 1 Antibiotica resistentie en ons water 1 Antibiotica resistentie en ons water Integrale aanpak 1 Antibiotica • Penicilline (1928) • Natuurlijk product - Penseelschimmel • Alexander Fleming - Nobelprijs (1945) • Snelle opmars - Tweede Wereldoorlog “The misuse of penicillin could lead to the propagation of mutant forms of bacteria that would resist the new miracle drug." - Alexander Fleming 1 Antibiotica Werking http://daskern12.jouwweb.nl/werking-mechanismen 1 Antibiotica Prof Roger Beuerman A Crisis in the Development of Antibiotics 1 2012 Asia pacific Biotech Antibiotica Prof Roger Beuerman A Crisis in the Development of Antibiotics 1 2012 Asia pacific Biotech Antibiotica Prof Roger Beuerman A Crisis in the Development of Antibiotics 1 2012 Asia pacific Biotech Antibiotica resistentie Clatworthy, Pierson and Hung Targeting virulence: a new paradigm for antimicrobial therapy 2007 Nature Chemical Biology 1 Antibiotica resistentie • Antibiotica resistente bacteriën • Minder of niet gevoelig voor antibiotica • Natuurlijk of verworven 1 Antibiotica resistentie Natuurlijk of verworven • Natuurlijk • Verworven • Mutatie Bacterie Mutatie Niet resistent Veroorzaakt resistentie Vermenigvuldiging Per miljarden Antibiotica resistente bacterie 1 Antibiotica resistentie Natuurlijk of verworven • Natuurlijk • Verworven • Mutatie • Gen overdracht Bacterie Niet resistent Resistentie gen overdracht 1 Antibiotica resistentie Natuurlijk of verworven • Natuurlijk • Verworven • Mutatie • Gen overdracht Bacterie Niet resistent Resistentie gen overdracht 1 Antibiotica resistentie Natuurlijk of verworven • Natuurlijk • Verworven • Mutatie • Gen overdracht Bacterie Niet resistent Resistentie gen overdracht Vermenigvuldiging Per miljarden Antibiotica resistente bacterie 1 Antibiotica resistentie • Antibiotica resistente bacteriën • Minder of niet gevoelig voor antibiotica • Natuurlijk of verworven • Op ‘uiterlijk’ niet te onderscheiden • Multiresistente bacteriën • Resistent tegen meerdere antibiotica 1 Antibiotica resistentie Mechanismen • Mechanismen • Efflux-pomp • Afbraak • Modificatie http://textbookofbacteriology.net/resantimicrobial_3.html 1 Antibiotica resistentie • Antibiotica resistente bacteriën Geen gevaar voor gezonde mens Risico voor personen met verminderde weerstand Antibiotica minder of niet werkzaam 1 Antibiotica resistentie In het nieuws 1 Antibiotica resistentie Gebruik Voorbeelden maatregelen Controle over antibiotica gebruik Verstrekte antibiotica (in DDD’s) per 1.000 inwoners per dag 2011 • Gezondheidszorg • Veeteelt (bron: RIVM in samenwerking met SWAB) http://www.sfk.nl/nieuws-publicaties/PW/2012/nederland-laagste-antibioticaconsumptie-binnen-europa 1 Antibiotica resistentie Verspreiding Voorbeelden maatregelen Controle over antibiotica gebruik • Gezondheidszorg • Veeteelt Hygiëne Quarantaine 1 Antibiotica resistentie invloeden Overplaatsing patiënten Verkeerd gebruik antibiotica Antibiotica residuen Maatregelen infectie controle Antibiotica gebruik Antibiotica resistentie Buitenland • Personen • Voedsel Antibiotica beschikbaar Economie Genen overdracht 1 Antibiotica resistentie Nederland versus Europa Klebsiella pneumonia multiresistent Map downloaded from ECDC’s TESSy database on 26/11/2014 1 Antibiotica resistentie Nederland versus Europa Klebsiella pneumonia multiresistent Meticillin resistente Staphylococcus aureus (MRSA) Map downloaded from ECDC’s TESSy database on 26/11/2014 1 De ‘keten’ Maatregelen effectief Toegespitst op begin van de keten ? Eind van de keten ??? Antibiotica resistentie Verspreiding Zelfdesinfecterende sifons – Deventer ziekenhuis 1 Antibiotica resistentie Verspreiding • Terugkerende infectie ziekenhuis • Verschillende patiënten • Zelfde kamer zelfde sanitaire voorzieningen Boosdoener: Toiletpot Onderzoek Izore Centrum Infectieziekten Friesland 1 Antibiotica resistentie Verspreiding 1 Antibiotica resistentie In het nieuws Chemische stoffen • Cytostatica • Pijnstillers • Ontstekkingsremmers • Antibiotica • ... Afvalwater Biologische stoffen • Parasiten • Schimmels • Virusen • Bacterien • Antibiotica resistente bacterien 1 Antibiotica resistentie In het nieuws 1 Antibiotica resistentie Wetsus onderzoek • Afvalwater Antonius ziekenhuis Sneek • Afvalwater huishoudens Sneek • Antibiotica • Antibiotica resistente bacteriën 1 Antibiotica resistentie Wetsus onderzoek Proefopstelling Antonius ziekenhuis, Sneek 1 Antibiotica resistentie Wetsus onderzoek • Afvalwater Antonius ziekenhuis Sneek • Afvalwater huishoudens Sneek • Antibiotica • Antibiotica resistente bacteriën Gentamicine Penicilline 1 Antibiotica resistentie Wetsus onderzoek Antibiotica resistente bacteriën • Klassieke microbiologie 1 Antibiotica resistentie Wetsus onderzoek Antibiotica resistente bacteriën • Klassieke microbiologie • Genetisch 1 Antibiotica resistentie Verspreiding 1 Antibiotica resistentie In het nieuws 1 Antibiotica resistentie Wetsus onderzoek • Rioolwaterzuiveringsinstallatie • Verspreiding resistentie genen • Stimulans gen-overdracht? 1 Antibiotica resistentie Wetsus onderzoek • Gecentraliseerd versus gedecentraliseerd • Behandelingsstrategie 1 Antibiotica resistentie Wetsus onderzoek Behandeling afvalwater • Nanotechnologie – nanometer - miljardste van een meter • Vernietiging van – Bacteriën – DNA (genen) 1 Antibiotica resistentie Verspreiding 1 Antibiotica resistentie In het nieuws file12 1 Antibiotica resistentie Wetsus onderzoek Central Veterinary Institute file12 1 Antibiotica resistentie Wetsus onderzoek 1 Antibiotica resistentie Wetsus onderzoek ? ? ? ? 1 Antibiotica resistentie en ons water Tot 65% van de bacteriën in Nederlandse rivieren zijn multiresistent. 1 Antibiotica resistentie en ons water Integrale aanpak 1 Vereniging van Participanten Waterketen Noord-Nederland 49 1 Antibiotica 1 Resistente Bacteriën 1 Resistente Bacteriën Molecular structure of Penicilline 1 Resistente Bacteriën 1