Ziekteleer - Anitabuurs.nl

Ziekteleer
Algemene ziekteleer
Neurologische ziekteleer
Maatschappelijke zorg; SAW 3
HK 11 12
1
Ziektelast in Nederland






Meeste verloren levensjaren door longkanker en coronaire
hartziekten
Meeste ziektejaren door psychische stoornissen
DALY's zijn combinatie van verloren levensjaren en
ziektejaren
Meeste DALY's door psychische stoornissen, hart- en
vaatziekten en kanker
Verloren levensjaren: aantal jaren te leven indien geen sprake was van betreffende
ziekte
Ziektejaren: verlies kwaliteit van leven
HK 11 12
2
De inhoud van dit thema:
Wat is ziekteleer
Neurologische ziekteleer,
Interne ziekteleer
21-1
HK 11 12
3
Neurologische ziekteleer

Deze ziektes hebben betrekking op
onze hersenen en de zenuwbanen die
vanuit de hersenen door de
ruggemerg naar de spieren en
organen lopen
HK 11 12
4
Neuroloog


is een arts-specialist met als vakgebied
de neurologie.
De neurologie houdt zich bezig met de
werking en ziekten van spieren,
zenuwen, ruggenmerg en de hersenen.
HK 11 12
5
Centraal en perifeer zenuwstelsel
HK 11 12
6
De hersenen
HK 11 12
7
Neurologische ziektebeelden:
• CVA (Cerebro Vasculair Accident)
• Epilepsie
• Polyneuropathie
• de ziekte van Parkinson
21-5
HK 11 12
8
Opdracht



Werkgroep van 2 personen
Per groep ander onderwerp!
Presentatie à 10 minuten
HK 11 12
9
Vormen CVA

Het herseninfarct
80% v/d CVA’s
bij herstel alle functies binnen 24 uur is sprake van
TIA (Transient Ischaemic Attack) = Waarschuwing!

De hersenbloeding
Groot risico door hoge bloeddruk, roken, cholesterol,
overgewicht en diabetes
HK 11 12
10
Veel voorkomende symptomen CVA:
• Hemiparese;
halfzijdige verlamming
• Tonus;
gespannen spieren
• Hemianopsie;
halfzijdige gezichtsveldstoornis
• Afasie;
taalstoornis
• Apraxie;
alledaagse handelingen niet goed kunnen
uitvoeren
• Cognitieve stoornissen; denkstoornissen
• Persoonlijkheidsproblemen
21-6
HK 11 12
11
Diagnose CVA




In acute fase:
D.m.v. CT-scan (Computer Tomografie)
vaststellen of herseninfarct of hersenbloeding
In latere fase:
EEG: Electro-encefalogram om hersenfunctie te
beoordelen
Echo-onderzoek (Duplex) om vernauwingen in
de halsvaten te ontdekken
HK 11 12
12
Zie CVA info






www.hartstichting.nl voor info
www.hersenstichting.nl voor info
Op Youtube:
Wat is een beroerte? 1”54’
http://www.youtube.com/watch?v=f3gKQevsbig
(animatie)
Als woorden niet meer komen. 1”42’
http://www.youtube.com/watch?v=RYcviZaTVXo
(over afasie en zangtherapie)
HK 11 12
13
Epilepsie
blz. 653. Kort behandelen, komt terug




Epilepsie is een aandoening die zich uit in de
vorm van aanvallen.
Deze ontstaan door een plotselinge, tijdelijke
verstoring van de elektrische prikkeloverdracht
in de hersenen.
Bij 1 op de 150 personen
Zie:
http://www.epilepsie.nl/informatie/ (video 1”)
HK 11 12
14
Factoren die mogelijk een rol spelen bij het
ontstaan van epilepsie:
• Erfelijke factoren
• aangeboren vaatafwijkingen in de hersenen
• hersenbeschadigingen
• alcohol- en drugsmisbruik
Epilepsie komt terug in een les bij……………
21-7
HK 11 12
15
Polyneuropathie



blz. 657
Aandoening van vele zenuwen, die zich
op meerdere plaatsen in het lichaam kan
uiten.
Onderscheid:
Motorische polyneuropathie
Sensibele neuropathie
HK 11 12
16
Symptomen polyneuropathie
Motorisch
 Kramp
 Atrofie
 Krachtverlies
 Moe gevoel
Sensibel
 Doof gevoel
 Slapend gevoel
 Prikkelingen
 Tintelingen
 Pijn
 evenwichtsstoornis
HK 11 12
17
Zie Polyneuropathie info



Op Youtube:
Wat is polyneuropathie?
http://www.youtube.com/watch?v=AmKKa3pMLKM
(1”31’)
Polyneuropathie pijn en invallide behandelen.
http://www.youtube.com/watch?v=soCUbj3GOmg
(3”10’)
HK 11 12
18
Oorzaken polyneuropathie





Alcoholmisbruik
Ondervoeding
Suikerziekte
Auto-immuniteit
Vergiftiging
HK 11 12
19
Diagnose polyneuropathie



Neurologisch onderzoek
Electromyografie
Ruggenmergvochtonderzoek
HK 11 12
20
Ziekte van Parkinson




blz. 659
Een geleidelijk progressieve aandoening
van het centrale zenuwstelsel
Kleine groep hersencellen sterft af.
Bij 1% van de bevolking
Begin symptomen tussen 50 en 65 jaar
HK 11 12
21
Symptomen ziekte van Parkinson:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
21-8
Bewegingsarmoede
stijfheid
onwillekeurige bewegingen
huidproblemen
speekselvloed
spraakstoornissen
oogklachten
plasproblemen
verstopping
slaapstoornissen
psychische klachten
HK 11 12
(akinesie)
(rigiditeit)
(tremoren)
(mictieproblemen)
(obstipatie)
22
Diagnose en behandeling



Naast diagnose neuroloog CT-scan en
MRI-scan
Behandeling anti-Parkinson medicijnen
Nauwkeurige uitgebalanceerde
toediening is belangrijk
HK 11 12
23
Diagnose apparaten




CT, zie:
Kijkje in het lichaam
http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/2006110
3_ctscan (2”32’)
MRI, zie:
Wat kun je verwachten?
http://www.youtube.com/watch?v=RbWSYxSex
sQ (3”9’)
HK 11 12
24
Zie Parkinson info

www.Alzheimer-Nederland.nl voor info
www.teleblijk.nl/media/1693390 Je lijf je leven. 24”38’

Op YouTube:

A. Dokter Yep (Parkinson Patiënten Ver.) 2”49’

http://www.youtube.com/watch?v=5IWgOW48tWI

(Uitleg)
B. Parkinson gait Nederlands. 1“
http://www.youtube.com/watch?v=nzmbOMNrKMI (zonder

C. Parkinson in beeld. 6”
http://www.youtube.com/watch?v=QIdyGMkkZJ8
arts)

en met medicijnen)
(Gevolgen systeem toelichting
D. Ziekte van Parkinson 2”13’
http://www.youtube.com/watch?v=2LObx63IRXM (tekst)
HK 11 12
25
Interne ziekteleer




blz. 663
Aandoeningen aan de inwendige
organen
Meestal chronisch karakter
Vaak onbegrepen klachten
Onderzoeken kosten veel tijd
HK 11 12
26
Interne ziektebeelden
• Hart- en vaatziekten, blz. 663
• longaandoeningen, blz. 670
• diabetes Mellitus
• infectieziekten
21-9
HK 11 12
27
Hart- en vaatziekten




De belangrijkste doodsoorzaak in NL
35% van de totale sterfte
Aandoeningen ontstaan vaak sluipend
Het aantal sterfgevallen door hart- en
vaatziekten daalt
HK 11 12
28
Daling door




Verbeterde preventie
Daling aantal rokers
Een gemiddeld lager cholesterolgehalte
Gebruik van medicijnen
HK 11 12
29
Voorkomende problemen



Hoge bloeddruk
Pijn op de borst
Hartinfarct
(hypertensie)
(angina pectoris)
HK 11 12
30
Hogebloeddruk

Uitgedrukt in twee waarden:
De bovendruk
(systolische bloeddruk)
De onderdruk
(diastolische bloeddruk)

Zie:



http://www.youtube.com/watch?v=zoUEwwA4vc0 1”18’
Meten van bloedwaarden
http://www.youtube.com/watch?v=ZQvDHRLOaqI 5”3’
De televisiedokter
HK 11 12
31
Pijn op de borst


-
-
De hartspier krijgt minder bloed en dus
minder zuurstof
http://www.youtube.com/watch?v=zS1nsGSwys4 1”5’
Symptomen:
Knellend, drukkend gevoel op de borst
Uitstraling pijn naar kaken, arm, tussen
schouderbladen
(doods)angst
HK 11 12
32
Behandeling angina pectoris





Medicijnen
Minder inspanning plegen
Aanpassen leefstijl
Dotteren
By-pass-operatie
HK 11 12
33
Hartinfarct


Door afsluiting kransslagader(s)
beschadiging of afsterven
hartspierweefsel
http://www.youtube.com/watch?v=Uwf1ROxoB6g 1”15’
de Hartstichting
HK 11 12
34
Symptomen hartinfarct








Afhankelijk van aard en ernst:
Knellend drukkend gevoel op de borst
Uitstraling pijn naar kaken, arm, tussen schouderbladen
Benauwdheid
Bleek zien
Zweten
Hartritmestoornissen
Doodsangst
http://www.youtube.com/watch?v=Fz-xKRh_f5s 2”31’
GoedGenoeg--hartaanval
HK 11 12
35
Leefregels
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Eet gevarieerd
Eet voldoende vitaminen en mineralen
Matig gebruik suiker en geraffineerde graanproducten
Matig gebruik van vlees en vet
Matig gebruik kaas en andere zuivelproducten
Matig gebruik keukenzout
Beweeg voldoende
Beperk stress
Matig gebruik alcohol
Rook niet! http://www.youtube.com/watch?v=ZFxwmJdwRbI zien!
HK 11 12
36
Longaandoeningen




blz. 670
Stoornissen in de uitwisseling van zuurstof
in het lichaam
~10% NL bevolking heeft er last van
Oude naam: cara
Tegenwoordig:
- Astma
- COPD (- chronische bronchitis en -longemfyseem)
HK 11 12
37
Astma




Last van aanvalsgewijs optreden
kortademigheid en hoesten
Steeds meer kinderen aan astma
Wat gebeurt er in je longen bij astma?
http://www.youtube.com/watch?v=AQQCmPYYBfQ
1”55’
De televisiedokter over astma
http://www.youtube.com/watch?v=IGGn8hCzhKc 5”9’
HK 11 12
38
Oorzaken astma






Prikkelende stoffen
Zware, plotselinge inspanning
Stress
Weersomstandigheden
Infecties
Allergenen (stoffen die allergische reacties oproepen)
b.v.:
Stuifmeel of pollen; huisstofmijt; huidschilfers dieren;
sporen v schimmels; bepaalde levensmiddelen;
medicijnen
HK 11 12
39
COPD




Chronische bronchitis (ontsteking)
Symptomen: hoesten met slijm; slijm opgeven; pijn
midden borst; soms koorts; kortademigheid. Langer dan
3 mnd per jr gedurende 2 jr.
Longemfyseem
Sluipend begin. Oorzaak roken. Niet te genezen.
Symptomen: Steeds kortademig
HK 11 12
40
Behandeling COPD






Antibiotica om infectie te onderdrukken
Slijmoplossende middelen
Ademhalingsoefeningen
Niet meer roken
Voorkomen sociaal isolement
Zie: http://www.youtube.com/watch?v=GNx9LPeqXbQ
Wat gebeurt er in je longen bij COPD? 2”18’
HK 11 12
41
PRAKTIJKTIPS
Zie blz. 683 e.v.
- Tip 3 > Polyneuropathie
- Tip 4 > Parkinson
- Tip 5 > Hartklachten
- Tip 6 > Longaandoeningen
- Tip 8 > Bloeddruk
HK 11 12
42