Het klimaat in de afgelopen en komende 100 jaar Vereniging voor Zonnekrachtcentrales 2 november 2014 Peter Siegmund KNMI / Klimaat Overzicht • • • • • • Het klimaat van de afgelopen 100 jaar Het broeikaseffect Klimaatmodellen Oorzaak klimaatveranderingen afgelopen 100 jaar Het klimaat in de komende 100 jaar KNMI Klimaatscenario’s 2014 Klimaatverandering in het verre verleden: de temperatuur Temperatuurveranderingen: waarnemingen Klimaatverandering - waarnemingen Zeeijsoppervlak zomer Noordpoolgebied Hoeveelheid warmte in de oceanen IJsoppervlak in het Noordpoolgebied 1980, sept. 2012, sept. 7 Zonnestraling in Nederland Overzicht • • • • Het klimaat van de afgelopen 100 jaar Het broeikaseffect Klimaatmodellen Oorzaak klimaatveranderingen afgelopen 100 jaar • Het klimaat in de komende 100 jaar • KNMI klimaatscenario’s 2014 Het broeikaseffect CO2 Toename van broeikasgassen Methaan Lachgas • Concentraties overtreffen in hoge mate de pre-industriele waarden van de laatste vele duizenden jaren • Toename van concentraties CO2, CH4 en N2O is hoofdzakelijk het gevolg van de menselijke invloed Koolstof uitstoot en opname, per jaar (1012 kg koolstof) 140 Land use change 115 Oceans 110 265 Fossil emissions Terrestrial 180 Atmosphere Overzicht • • • • Het klimaat van de afgelopen 100 jaar Het broeikaseffect Klimaatmodellen Oorzaak klimaatveranderingen afgelopen 100 jaar • Het klimaat in de komende 100 jaar • KNMI klimaatscenario’s 2014 Klimaatmodellen: ontwikkeling: ruimtelijke resolutie zonnestraling infrarode straling Lage wolken: netto koeling Hoge wolken: netto opwarming Overzicht • • • • Het klimaat van de afgelopen 100 jaar Het broeikaseffect Klimaatmodellen Oorzaak klimaatveranderingen afgelopen 100 jaar • Het klimaat in de komende 100 jaar • KNMI klimaatscenario’s 2014 Temperatuur aan het aardoppervlak, wereldwijd gemiddeld, waargenomen en gemodelleerd ( met en zonder menselijke factoren) Overzicht • • • • Het klimaat van de afgelopen 100 jaar Het broeikaseffect Klimaatmodellen Oorzaak klimaatveranderingen afgelopen 100 jaar • Het klimaat in de komende 100 jaar • KNMI klimaatscenarios’ 2014 Koolstof-uitstoot bij de vier IPCC-AR5-scenario’s Scenario’s van de stralingsforcering Klimaatverandering wereldwijd: waarnemingen en projecties Temperatuur: projecties RCP2.6 RCP8.5 Neerslag: projecties RCP2.6 RCP8.5 Temperatuur en neerslag: veranderingen in Europa Summer Winter Zeespiegel: waarnemingen en projecties IJs noordelijk halfrond september: projecties RCP2.6 RCP8.5 Totale CO2 uitstoot versus verandering in temperatuur Overzicht • • • • Het klimaat van de afgelopen 100 jaar Het broeikaseffect Klimaatmodellen Oorzaak klimaatveranderingen afgelopen 100 jaar • Het klimaat in de komende 100 jaar • KNMI klimaatscenarios’ 2014 Zomertemperatuur blijft stijgen grijs: natuurlijke variaties in het klimaat (grilligheid) normaal-temperatuur volgens Bosatlas v.h. klimaat Toekomst: neerslagklimaat in Nederland Meer extreme buien door opwarming (+2 graden Celsius) Zeespiegel aan Nederlandse kust zoals waargenomen en volgens de KNMI’14 klimaatscenario’s. Zonnestraling Nederland: waarnemingen, KNMI’14 klimaatscenario’s (30-jaar gemiddelden) Klimaat 1951-1980 Klimaat 1981-2010 Variaties Jaar 346 kJ/cm2 (110 W/m2) 354 kJ/cm2 (113 W/m2) ±1,6 % Zomer 149 kJ/cm2 (189 W/m2) 153 kJ/cm2 (194 W/m2) ±2,4 % GL (1 °C, laag), 2050 GH (1 °C, laag), 2050 WL (2 °C, laag), 2050 WH (2 °C, laag), 2050 +0,6% +1,6 % ‒0,8 % +1,4 % +2,1 % +5 % +1,0 % +6,5 % GL (1,5 °C, laag), 2085 GH (1,5 °C, laag), 2085 WL (3,5 °C, laag), 2085 WH (3,5 °C, laag), 2085 ‒0,5 % +1,1 % ‒0.8 % +1,4 % +0,9 % +5,5 % +3 % +9,5 % CO2 concentrations, temperature and sea level continue to rise long after emissions are reduced