Mutaties = plotselinge verandering van het genotype, oftewel de DNA-sequentie Mutaties Oorzaken: • Kortgolvige straling • Carcinogene stoffen • Virussen • “Spontaan” Puntmutatie = Wanneer slechts 1 nucleotidepaar wordt veranderd, toegevoegd of verwijderd Vergelijking van de verspreiding van malaria (links) en sikkelcelanemie (rechts) in Afrika Sikkelcelanemie wordt veroorzaakt door 1 deletie, een puntmutatie Genoommutatie = ploïdiemutatie Aantal chromosomen in een cel veranderd Gevolg van non-disjunction tijdens de meiose Trisomie 21 Syndroom van Down Bij trisomie van andere chromosomen zijn de afwijkingen waarschijnlijk zo dodelijk, dat de bevruchte eicel meteen of binnen enkele dagen tot maanden ten gronde gaat. Trisomie 18 = Edwardssyndroom Trisomie 13 = Syndroom van Patau XXY XYY 1 op 1000 mannen. Vaak ongemerkt en bij toeval ontdekt. Vruchtbaar. XXY Klinefelter. 1 op 660 mannen. Soms kleinere testikels of onvruchtbaar. Soms kleine borstvorming. Lager testosterongehalte (minder haargroei en spiermassa) X in plaats van XX Syndroom van Turner Mutaties Waarom mutatie vaak geen gevolgen hebben: • In “junk-DNA”, niet in een gen • Gen is niet actief in die cel (bijv. gen van oogkleur in een levercel) • Mutatie vindt slechts in 1 lichaamscel plaats (= somatische mutatie) • Mutaties worden gerepareerd door bepaalde enzymen (= DNA repairsysteem) • Te veel mutaties celdood (apoptose) o.i.v. het supressorgen • Mutatie is recessief Mutatie hebben pas gevolgen: • In geslachtscellen of in delende embryo • Vaak opstapeling van mutaties nodig o.a. bij tumor Chernobyl 1986 Kortgolvige straling veroorzaakt mutaties in geslachtcellen of embryonale cellen De gevolgen…..