Schaalmodel van het zonnestelsel (Wetenschap op de basisschool)

Schaalmodel van het zonnestelsel (Wetenschap op de basisschool)
Maarten Kleinhans
Lesdoel: kinderen zien in dat 1) Aardse- en Reuzenplaneten enorm verschillen in grootte, en
2) dat de afstand tussen de planeten en de Zon niet alleen heel groot is maar ook onevenredig
snel toeneemt (d.w.z. Neptunus en Uranus staan veel verder van elkaar dan Aarde en Mars).
Tijdplanning:
uitleg 10 min, uitzoeken 20 min, schilderen+knippen 30 min, ophangen 20 min.
Materiaal:
- piepschuim bollen (ca 25 euro), zie laatste kolom in tabel voor diameter in cm
- paperclips en sateprikkers en touwtjes voor ophangen
- verf, kwasten, etc.
- twee vellen posterformaat gekleurd karton (geel en bruin)
- foto’s planeten (internet)
- meetlint
Het idee:
- uitzoeken welke grote en kleine bollen welke planeten worden
- aan de hand van foto’s planeten (en manen) van piepschuim beschilderen
- ringen van Saturnus uit bruin karton knippen en met satéprikkers aan de planeet
bevestigen, manen ook met prikkers aan de planeten hangen
- cirkeldelen voor de rand van de Zon uit geel karton knippen (Zon is te groot)
- op geschaalde afstanden aan het plafond hangen (zie kolom afstand-m in tabel)
Schaal voor de planeten: 1 m = 350 duizend km
Schaal voor de planeetbanen: 1 m = 300 miljoen km = 0,3 miljard km
Verschil: factor 1000, dus planeten zijn eigenlijk 1000 keer te groot (of afstanden te klein)
Zonnestelsel
afstand
afstand
diameter
afstand
diameter
milj km
AE***
1000 km
m
cm
Zon
0
0
1400
0
400
Mercurius
58
0,4
5
0,2
3
Venus
108
0,7
12
0,35
4
Aarde
150
1,0
13
0,5
4
Mars
228
1,5
7
0,75
3
Jupiter
800
5,2
140
2,6
40
Saturnus
1400
9,5
120
4,8
30
Uranus
2900
19
52
9,9
12
Neptunus
4500
30
50
15
12
Maan
0,4*
3,5
0,001
3
Jupiter’s manen **
0,4-1,9*
5,3-3,1
0,001-0,006
3
Saturnus’ maan
1,2*
3,5
0,004
3
Titan
Saturnus’ ringen
272
78
*: afstand vanaf de planeet
**: Io, Europa, Ganymedes, Callisto (van dichtbij naar ver weg van de planeet)
***: 1 AE = 1 Astronomische Eenheid = 1 maal de afstand tussen de Zon en de Aarde