DE LINGAM ALS SYMBOOL – een voorbeeld van Indische

MAHASHIVARATRI
10 maart 2013
Jaarlijks feest ter ere van Shiva, de hindoe godheid die staat voor zowel de vernietiging als de
heropbouw van het leven op aarde. Naar westerse normen hebben we te maken met een zeer
eigenaardig ritueel, namelijk dat van de Lingam (of fallus). Het is de symbolische vorm van Shiva. In
de nacht van Maha-shiva-ratri worden rituelen uitgevoerd rond de Lingams, wat gepaard gaat met het
gebruik van heilige as. Zowel de Lingam als de as bezitten grote genezende en zuiverende krachten en
bevorderen het welzijn van alle mensen. Maha betekent ‘groot’, Shiva betekent ‘voorspoedig’ en Ratri
betekent ‘nacht’: de Grote Voordelige Nacht.
DE LINGAM ALS SYMBOOL – een voorbeeld van Indische spiritualiteit.
Zoekers verkennen heel veel mogelijkheden in hun zoektocht naar het heilige. Zij proberen het in hun
dagelijkse leven te vinden, in hun natuurlijke omgeving, in de hemel en de ruimte ver weg, in het
heiligdom van een tempel of in hun eigen lichaam en geest. Meestal kan het verstand zich vooral op
het Goddelijke concentreren als het een bepaalde vorm heeft. Daarom nemen zelfs zij die een
ervaring van de transcendentale Waarheid gehad hebben (mystiekers), hun toevlucht tot een symbool
dat kan herkend en begrepen worden door anderen. Afbeeldingen van vuur (zoals kaarsen), meditatie
rond het kruis of rond een mandala doen dienst als heilige taal voor wat niet uitbeeldbaar is. Al deze
symbolen dragen een religieuze betekenis ook al verschillen ze van elkaar, afhankelijk van cultuur, tijd
en plaats. Zo is de steen in de vorm van een Lingam een natuurelement dat zowel voor hindoe mystici
als voor gewone gelovigen een middel is om de begrenzingen van de zintuigen te overstijgen en het
rijk binnen te treden dat buiten alle symbolen en beelden ligt.
De Lingam heeft de vorm van een mathematisch perfecte
figuur, de ellipsoïde. Het heeft geen voorkant of achterkant
en ook geen begin of einde. De Lingam is het meest
gepaste symbool om de vormloze Goddelijke essentie voor
te stellen. De God Shiva zal tijdens deze nacht plaats
nemen in de Lingam. De Shiva Lingam staat symbool voor
de oermaterie en de oerenergie van waaruit het leven wordt
ge- of herschapen Op die plaatsen waar een Lingam in de
natuur voorkomt, staat hij symbool voor de geboorte in tijd
en ruimte van datgene wat vormloos is en eeuwig. Er wordt
gezegd dat al de dingen uit de Lingam voortkomen en
uiteindelijk er terug in opgaan. Hoogstwaarschijnlijk gaat
het om een oud steenritueel, afkomstig van de
prehindoeïstische bevolking en opgenomen in de nieuwe
religie.
DE VIERING VAN MAHASHIVARATRI.
Het feest wordt gevierd op de veertiende nacht van de donkere helft (= tussen volle en nieuwe maan)
van de maand Maagh (feb./maart). Volgens de hindoespiritualiteit is het makkelijker de geest te
beheersen tijdens de donkere helft van de maand, bij afnemende maan dus. De veertiende nacht is
bijzonder geschikt voor een meer intensieve sadhana (diepe meditatie). Het is mogelijk om totale
overwinning over de geest te verkrijgen tijdens die nacht. De oude zieners (rishi's) waren zich volledig
bewust van de invloed van de planeten op het menselijk lichaam en ze gebruikten deze invloeden ten
voordele van hun spirituele ontwikkeling. De praktijk van intensieve sadhana op de veertiende nacht
van de afnemende maan heeft dus zijn wortels in de persoonlijke ervaring van de oude wijzen van
India. Hindoes die de Shivadevotie beoefenen, vasten die dag en houden een nachtwake in de tempel.
Ze zingen hymnen en gezangen ter ere van Shiva, herhalen de mantra ‘Ohm Namaye Shivaya’ en
1
vertellen zijn verhalen uit de heilige schriften. Het beeld zelf wordt regelmatig overgoten met water,
melk en honig, bewierookt en vereerd met bloemen.
BAND MET ASWOENSDAG ?
Volgelingen van Shiva strooien as op hun voorhoofd en op andere delen van hun lichaam. Daarmee
drukken ze uit dat alle levende wezens gevormd zijn uit aarde en tot die aarde zullen terugkeren in de
vorm van as (ondermeer via de lijkverbranding) De as herinnert ons er dus aan dat al wat we zijn en
doen, al wat we ontvangen en gebruiken, op een dag tot stof en as zal teruggebracht worden. De
‘asoplegging’ zet hindoe gelovigen aan om hun leven aan God toe te wijden en de mensheid te dienen,
eerder dan zich te bekommeren om materiële en voorbijgaande bezittingen. Door de genade van God
(in dit geval Shiva) zijn wij, mensen, in leven en zijn we Hem lof en eer verschuldigd.
Dit is de bekendste voorstelling
van Shiva : dansend, met zijn
voet op de demon van de
onwetendheid, die hij overwonnen heeft. De dans staat
voor de scheppende kracht van
Shiva. Een vuurzee in een
cirkel om hem heen staat voor
de vernietigende kracht, die
plaatsmaakt voor een nieuwe
schepping. Deze Shiva is
vierarmig, wat zijn goddelijke
status weergeeft.
2