Labo semeiologie

Labo semeiologie:
complet/formule en enzymologie
Overzicht
•Complet/formule (cofo)
•IJzerbeeld
•Enzymologie
•Kwis
1. COMPLET & FORMULE
Hemoglobine
12.0 - 16.0g/dl
Hematocriet
0.370 - 0.470
RBC telling
3.90 - 5.60 X 10^12/L
MCV
76.0 - 96.0 fL
MCH
27.0 - 32.0 pg
MCHC
30.0 - 35.0 g/dL
RDW
11.7 - 14.5 %
Bloedplaatjes telling
150 - 450 X 10^9/L
MPV
9.0 - 13.0 fL
WBC telling
4.0 - 10.0 X 10^9/L
WBC differentiatie Sysmex HST
Neutrofielen %
*
38.0 - 77.0 %
Neutrofielen aantal *
2.5 - 7.8 X 10^9/L
Eosinofielen %
<= 6.0%
Eosinofielen aantal
<= 0.4 X 10^9/L
Basofielen %
<= 1.0%
Basofielen aantal
<= 0.1 X 10^9/L
Lymfocyten %
*
20.0 - 50.0 %
Lymfocyten aantal
1.2 - 3.6 X 10^9/L
Monocyten %
2.0 - 10.0 %
Monocyten aantal *
0.2 - 0.8 X 10^9/L
RBC
TE VEEL RBC = polyglobulie
TE WEINIG RBC = anemie
Polyglobulie
•uitdroging
•hoogtestage/EPO
•chronisch zuurstoftekort (COPD/hartafwijking)
•ziekte van Vacquez (polycythemia vera)
Anemie  MCV?
Microcytair  ijzerset?
•ferriprief = bloedverlies (GI/menses)
•niet ferriprief: thalassemie/sickle cell
Macrocytair
Reticulocyten = macrocytair!

reticulocytose?
NEE:
–Vit B12 of foliumzuur deficiëntie
–alcohol, leverziekten
–hemato (MDS)
Normocytair
•acute bloeding (eerst niet anemisch!)
•beginnende ferriprivie ( = bloedverlies)
•chronisch nierlijden (EPO)
•“toxisch”
WBC
TE VEEL WBC = leucocytose
TE WEINIG WBC = leucopenie
Eerste vraag: welke?
Neutrofielen  of 
Lymfocyten 
Eosinofielen 
Neutrofielen 
= granulocytose, m/z linksverschuiving
•bacteriële infectie
•admission leucocytosis
•hemato
Neutrofielen 
= neutropenie, agranulocytose (<0.5x10E9/L)
•medicatie
•zware sepsis, rare infectieziekten
•auto-immuunziekten (lupus)
•splenomegalie (leucotrombopenie)
•hemato
Lymfocyten  = lymfocytose
• relatieve lymfocytose (neutropenie)
• viraal
• hemato
Eosinofielen 
1. atopie (eczeem, astma, allergie)
2. huidziekten
3. parasieten (WORMEN)
4. zeldzaamheden (Addison)
2. IJZERBEELD
Fe (circulerend ijzer)
Transferrine ( TIBC)
Transferrine saturatie ( 30%)
Ferritine  ijzervoorraad
Fe
transferrine
TIBC
Trf Sat
Ferritine
Ferriprivie




Acuut fase




Chronische
ziekte




Hemochromatose



TIBC
Fe
NormaalFerriprivie
Chron. ziekte
3. ENZYMOLOGIE
1. CK
2. LDH
3. AST
4. ALT
5. Alkalische fosfatasen
6. GT
7. Amylasen
8. Lipasen
HART
LEVER
PANCREAS
Substraat – (enzyme in serum) -- > product
 “kleur”
katalytische activiteit (“kleurintensiteit”)
International Units (IU)
Referentiewaarden afhankelijk van methode en labo!
 xULN (upper limit of normal)

•
•
‘Macro-enzymes’ = enzyme, gecomplexeerd met Ig
bv. macro-CK, macro-amylase, macro-AST
 vals-positieve waarden
Waarde wordt bepaald door:
1. snelheid van productie of vrijzetting
2. circulerende inhibitoren (bv. TG en amylase)
3. snelheid van afbraak/excretie
bv. urinaire excretie  vals  bij nierlijden
1. Creatine Kinase (CK)
creatine-P + ADP
 CK 
creatine + ATP
DIMEER van 2 subunits: M (muscle) en B (brain)
MM = skeletspier
MB = hart
BB = hersenen
Gestegen CK bij:
MM = skeletspierbeschadiging
1. inspanning
2. spierziekte
3. IM inspuiting, reanimatie!
MB = hartspierbeschadiging
1. hartinfarct
2. myocarditis
BB = hersenbeschadiging
2. Lactaat dehydrogenase (LDH)
lactaat
-- LDH --- >
pyruvaat
TETRAMEER van 2 subunits: H (heart) en M (muscle)
 5 iso-enzymes
Komt voor in alle weefsels
Cave: hemolyse!
3. Aspartaat transaminase (AST)
aspartaat
-- AST -- >
oxaloacetaat
Lever
Hart
Skeletspier
RBC  Cave: hemolyse!
(nier, pancreas)
4. Alanine transaminase (ALT)
alanine -- ALT --- >
pyruvaat
Lever
Hart
Skeletspier
RBC  Cave: hemolyse!
AST/ALT
1.AST > ALT, AST/ALT > 2
 ALCOHOL?
2. AST < ALT
 NAFLD/NASH?
3. AST en ALT  (duizenden)
 ischemie/shocklever?
EVALUATIE VAN ASYMPTOMATISCHE PATIENTEN MET CHRONISCH
(> 3 MAANDEN) GESTOORDE ALT/AST
1. Anamnese (medicatie!) en klinisch onderzoek
2. Uitsluiten leverlijden:
- Echo lever (bij twijfel CT – KST)
- PT, albumine, bilirubine
- Specifieke testen:
a. Chronische virale hepatitis B en C:
-HBsAg,
-HBcAb,
-anti-HCV;
b. Hemochromatose:
-serum ijzer,
-Tf saturatie,
-ferritine;
c. Autoimmune ziekte:
-ANA,
-AMA,
-AGS;
-LKM-ab (titers > 1:40);
-Ig;
d. α-1-antitrypsine stapeling:
eiwit electroforese;
e. Ziekte van Wilson:
-ceruloplasmine,
-urinaire koper excretie (< 40 jr).
3. Uitsluiten niet-hepatische ooraken van gestoorde levertesten
- Schildklierlijden: TSH
- Coeliakie:
Ttg antilichamen (endomysium antilichamen)
- Spierpathologie:
CK
5. Alkalische fosfatasen
-P
-- Alkalische fosfatasen (pH > 7) -- >
-OH
Lever
Bot (osteoblasten)
Intestinaal
Placenta
 Iso-enzymes bepalen!
Lever iso-enzyme:
= CHOLESTASE (met GT, bilirubine)
Moet nieuw gesynthetiseerd worden
 DELAY (2-3 dagen)
Bot iso-enzyme:
1. groei
2. heling fractuur
3. Paget, botmetastasen, ...
6. -glutamyl transferase (GT)
AZ + glutathion
-- GGT -- >
geglutamyleerd AZ
Alle weefsels (meer in lever, pancreas, nier)
 NIET SPECIFIEK
1. samen met Alk Pasen = CHOLESTASE
2. bij leverenzyme-inductie (alcohol, barbituraten)
7. amylase
-G-G-G-G-
-- amylase --- >
Glucose
Pancreas, speekselklieren, (ovaria, testis, nier, darm)
 WEINIG SPECIFIEK & SENSITIEF
1. pancreatitis
2. darmpermeabiliteit  (gastroenteritis, perforatie, ...)
3. contaminatie met speeksel, bof, hyperplasie (alcohol!)
8. lipase
Triglyceride
-- lipase -- >
glycerol + 3 vetzuren
Pancreas, tong, darm, lever.
Mogelijk SPECIFIEKER dan amylase, maar:
1.  bij 11% van abd. pijnpat. zonder pancreatitis
2. 60% van HIV-pat. gestegen amyl/lip
amylase en lipase
URINAIRE klaring  gestegen bij nierfunctiebeperking!
Diagnose acute pancreatitis:
1. compatibel verhaal
2. compatibele beeldvorming (echo/CT: 30% negatief)
3. andere oorzaken uitgesloten
4. amylase/lipase-stijging; > 3xULN = zeer betrouwbaar
HART
- CK (MB),
- Troponines,
- LDH,
- AST
Kinetiek van hartenzymes
Troponines = specifiekste
CK-MB = sensitiefste
- Suggestief verhaal, diagnostisch ECG, normale enzymes:
behandel
- Suggestief verhaal, niet-diagnostisch ECG, normale enzymes:
controleer enzymes na 4-6u (Trop, CK-MB)
Cave:
• Troponine  bij longembool
• Troponine en CK-MB vals hoog bij nierfalen
• Elektrische cardioversie en reanimatie:
 CK-MB  (skeletspier), Trop. minder
LEVER
Lektesten:
- AST,
- ALT
Cholestasetesten:
- Alkalische Fosfatasen,
- gGT,
- bilirubine
Synthese:
- PT (INR)
-
en albumine
ALCOHOLISCHE HEPATITIS
Albumine
40.1
Alkalische fosfatasen * 712
AST
*
114
ALT
36
Gamma GT
*
1110
Bilirubine totaal
*
1.47
PT (protrombinetijd)
90.3
HEMOCHROMATOSE
Alkalische fosfatasen
AST
*
ALT
*
Gamma GT
Bilirubine totaal
LDH
IJzer
*
Transferrine
*
Transferrine saturatie*
Ferritine
*
g/L
U/L
U/L
U/L
U/L
mg/dL
%
208
U/L
60
U/L
99
U/L
28
U/L
0.52 mg/dL
383
U/L
188
µg/dL
1.89 g/L
71
%
1979
µg/L
CHRONISCHE HEPATITIS (HCV)
Alkalische fosfatasen *
285
U/L
AST
*
225
U/L
ALT
*
201
U/L
Gamma GT
*
92
U/L
Bilirubine totaal
0.62 mg/dL
LDH
454
U/L
NASH
Alkalische fosfatasen
AST
ALT
*
Gamma GT
*
Bilirubine totaal
155
U/L
29
U/L
58
U/L
102
U/L
0.48 mg/dL
35.0 - 52.0
<= 270
<= 38
<= 41
<= 53
<= 1.00
70.0 - 150.0
<= 270
<= 38
<= 41
<= 53
<= 1.00
240 - 480
65 - 175
2.00 - 3.60
16 - 45
30 - 400
<= 240
<= 32
<= 31
<= 35
<= 1.00
240 - 480
<= 270
<= 38
<= 41
<= 53
<= 1.00
CHRONISCHE POSTHEPATISCHE STUWING (hartsdecompensatie)
Alkalische fosfatasen * 501 U/L
<= 270
AST
*
48
U/L
<= 38
ALT
36
U/L
<= 41
Gamma GT
*
209
U/L
<= 53
Bilirubine totaal
*
1.06 mg/dL
<= 1.00
PANCREAS
- Amylasen,
-
lipasen