Gedragscode invasieve soorten ook voor de openbare

Projet LIFE « Information & Communication »
Gedragscode invasieve soorten
ook voor de openbare groenvoorziening
Heemers Leen (PCS)
Solidago gigantea
1758
Cotoneaster horizontalis
1877
Aster lanceolatus
17ème siècle
Prunus serotina
1623
Buddleja davidii
1869
Ludwigia grandiflora
1830
Heracleum
mantegazzianum
1817
Myriophyllum aquaticum
1880
Fallopia japonica
1825
Ludwigia grandiflora
Cotoneaster
horizontalis
Impatiens glandulifera
Solidago gigantea
Hydrocotyle ranunculoides
Definitie
Invasieve planten (of exotische, woekerende plant)
1) Door de mens geïntroduceerd (vrijwillig of toevallig) buiten zijn natuurlijk
verspreidingsgebied (zogenaamde « exotische » plant);
2) geïntroduceerd na 1500;
3) in staat leefbare populaties te vormen in de natuur;
4) sterke verspreidingscapaciteit die kan leiden tot een exponentiële
toename van de populaties;
5) vormen dichte populaties die de inheemse soorten verdringen en zo een
invloed hebben op de biodiversiteit.
Niet alle exotische planten worden invasief, slecht een zeer klein percentage!
Niet alle exoten worden invasief!
10
X
n 3 96)
a
v
gel on, 19
e
r
De liams
l
(Wi
1000
ro
int
d
ti e
c
u
10
tie
tie
a
a
it s
s
a
ali
r
m
tu
cli
a
c
n
a
1
verspreiding
de dispersion
voortplanting
klimatologisch
geographisch
100
ex
sie
n
pa
ECOLOGISCHE GEVOLGEN
Niet-gekoloniseerde site
Gekoloniseerde site
Aantal plantensoorten
20
15
10
5
0
Solidago
gigantea
Heracleum mantegazzianum
Fallopia
Heracleum
japonica mantegazzianum
Bron: Vanderhoeven et al., 2005
Impact op de soorten
b
e
d
In
em
d
o
Impact op de ecosystemen
Wijziging van de fysico-chemische
eigenschappen.
Bv.: duizendknopen, reuzenberenklauw,
invasieve waterplanten
Vrijgeven van toxines
Bv.: duizendknopen, guldenroedes,
waterteunisbloemen, hemelboom
Soorten van de familie Leguminosae
Bv.: gewone robinia, vaste lupine
In
he
tw
at
er
ECONOMISCHE GEVOLGEN
Verenigd Koninkrijk
Rhododendron ponticum
30 tot 50 miljoen €
Vlaanderen
Waterplanten
800.000 € /jaar
Nederland
Prunus serotina
Meerdere miljoenen € in 30 jaar
Frankrijk(Marais Poitevin)
Ludwigia spp.
662 000 € in 3 ans
Duitsland
Heracleum mantegazzianum
12 miljoen €/jaar
Logo_AlterIAS_baseli...
Het AlterIAS-project
Eén project, drie objectieven…
1) Informeren over de risico’s van invasieve planten
2) Identificeren preventieve maatregelen en alternatieven
3) Begeleiden van de doelgroep
… en 3 campagnes
2010
2011
2012
2013
1. Sensibilisatiecampagne
2. Gedragscode + alternatieven
3. Sensibilisatie tuinbouwonderwijs
AlterIAS: focus op preventie
Invasie niveau
Te laat!!
Initiële introductie
Tijd
Preventie
Introducties vermijden
Beheer populaties
Succes invasie is gelinkt aan herhaaldelijke introducties
Des te meer een invasieve soort wordt aangeplant in het landschap, des te
groter de mogelijkheid dat ze op een dag « ontsnapt » en terecht komt in
een omgeving die gunstig is voor zijn verdere expansie.
De Gedragscode invasieve planten
Document met goede praktijken:
•om de introductie en verspreiding van invasieve
planten in parken, tuinen, vijvers, langs wegen, … te
beperken
•de Gedragscode is geldig voor heel België
•vrijwillig engagement
Doelstellingen:
Beperken van de risico’s van invasies in de natuur
Mentaliteitswijziging t.o.v. invasieve planten
Ex : code forGedragscode
nursery men
invasieve planten
Doelgroep
Professionele groensector
Siertelers, tuin- en plantencentra
(producenten/verkopers/handelaars van land- en
waterplanten)
Tuinliefhebbers
Grote publiek
Openbare groendiensten
Tuin- en landschapsarchitecten
Tuinaannemers en -aanleggers
Arboreta, botanische tuinen
Tuinbouwonderwijs, universiteiten
En organisaties(verenigingen , federaties, etc.)
Gedragscode professionele groenvoorziener
5 richtlijnen
Kennis van de lijst van invasieve planten in België
Beschikbaar op
http://www.alterias.be
Gedragscode professionele groenvoorziener
Richtlijn 1: Kennis lijst invasieve planten
Belgisch
biodiversiteitsplatform
http://ias.biodiversity.be
(ENG)
Gedragscode professionele groenvoorziener
Richtlijn 1: Kennis lijst invasieve planten
Zwarte lijst
• Soorten die het milieu zwaar belasten
• Zijn erg problematisch in België en buurlanden
• Vormen een bedreiging voor de biodiversiteit en ecologisch
waardevolle gebieden
Gedragscode professionele groenvoorziener
Richtlijn 1: Kennis lijst invasieve planten
Bewakingslijst
• Soorten met beperkte of onbekende milieu-impact
• Sommige soorten zijn invasief in onze buurlanden
• Lijken nog niet problematisch in België maar dienen opgevolgd te
worden
Gedragscode professionele groenvoorziener
5 richtlijnen
Kennis van de lijst van invasieve planten in België
De verkoop/aanplant van bepaalde invasieve planten in België
stopzetten(zie consensuslijst)
Beschikbaar op
http://www.alterias.be
Gedragscode invasieve planten
Richtlijn 2: Verkoop/aanplant van planten van consensuslijst stoppen
Annex I: Consensuslijst (28 soorten – ook cv’s & variëteiten)
Unaniem akkoord met groensector
Soorten met een sterk negatief effect op het leefmilieu
Wijdverspreid
28 invasieve plantensoorten
± 50 % van alle invasieve planten in België
Deze lijst kan mee opgenomen worden in een
openbare aanbesteding
Gedragscode
invasieve planten
Stopzetten verkoop/aanplant
Richtlijn 2: Verkoop/aanplant van planten van consensuslijst stoppen
Landplanten
Ailanthus altissima
Baccharis halimifolia
Fallopia japonica
Fallopia sachalinensis
Fallopia x bohemica
Heracleum mantegazzianum
Impatiens glandulifera
Prunus serotina
Solidago canadensis
Solidago gigantea
Bidens frondosa
Cyperus eragrostis
Duchesnea indica
Hyacinthoides hispanica
Impatiens parviflora
Mimulus guttatus
Persicaria wallichii
Senecio inaequidens
Waterplanten
Crassula helmsii
Egeria densa
Hydrocotyle ranunculoides
Lagarosiphon major
Ludwigia grandiflora
Ludwigia peploides
Myriophyllum aquaticum
Myriophyllum heterophyllum
Gedragscode invasieve planten
Wat met de andere invasieve planten?
Annex II
: de andere invasieve planten
Soorten die in specifieke milieus invasief zijn OF
Soorten met geringe/onbekende impact in België
Aanbevelingen:
•Vermijd het gebruik in de buurt van ecologisch belangrijke, beschermde sites/
gevoelige milieus (PDF-document)
•Voorzorgsmaatregelen: rhizoombegrenzer, verwijder uitgebloeide bloemen
•Geef voorkeur aan het gebruik alternatieve planten
Gedragscode professionele groenvoorziener
5 richtlijnen
Kennis van de lijst van invasieve planten in België
De verkoop/aanplant van bepaalde invasieve planten in België
stopzetten(zie consensuslijst)
Informeren van klanten en inwoners over invasieve planten
Beschikbaar op
http://www.alterias.be
Gedragscode invasieve planten
Richtlijn 3: Informeren van klanten en inwoners over invasieve planten
Poster
Folder
Logo
Brochure
Gedragscode professionele groenvoorziener
5 richtlijnen
Kennis van de lijst van invasieve planten in België
De verkoop/aanplant van bepaalde invasieve planten in België
stopzetten(zie consensuslijst)
Informeren van klanten en inwoners over invasieve planten
Voorstellen van niet-invasieve alternatieven
Beschikbaar op
http://www.alterias.be
Gedragscode invasieve planten
Richtlijn 4: Promotie/gebruik van alternatieve, niet-invasieve planten
Aandeel invasieve planten in het
totale marktaanbod planten < 1%!
Invasieve planten
Eenvoudig principe: kies voor andere
planten!
Ga voor diversiteit!
Alternatieve
planten
Gedragscode invasieve planten
Richtlijn 4: Promotie/gebruik van alternatieve, niet-invasieve planten
Alternatieve planten:
• Niet-invasief
• Gelijkaardige morfologie/functie
• Beschikbaar op de markt
Groenvoorziener is dé expert bij uitstek
om een alternatief op uw maat voor te
stellen --- VAKKENNIS
Brochure “alternatieven voor invasieven”
• Leidraad
• Inheemse planten
• Selectie
Gedragscode invasieve planten
STERILITEIT…
Richtlijn 4: Alternatieven met een gelijkaardige morfologie
Spaanse hyacint
(Hyacinthoides hispanica)
Schijnaardbei
(Duchesnea indica)
Bosaardbei
(Fragaria vesca)
Boshyacint (hyacinthoides non-scripta)
Gedragscode invasieve planten
Richtlijn 4: Alternatieven met een gelijkaardige functie
Gedragscode professionele groenvoorziener
5 richtlijnen
Kennis van de lijst van invasieve planten in België
De verkoop/aanplant van bepaalde invasieve planten in België
stopzetten(zie consensuslijst)
Informeren van klanten en inwoners over invasieve planten
Voorstellen van niet-invasieve alternatieven
Deelname aan een vervroegd detectiesysteem
Beschikbaar op
http://www.alterias.be
Gedragscode voor tuinliefhebbers
5 richtlijnen
•
Leer de invasieve tuin- en waterplanten kennen
•
Vermijd het gebruik van invasieve planten
•
Geef de voorkeur aan niet- invasieve alternatieven
•
Gooi nooit groenafval van invasieve planten in de vrije natuur
•
Deel uw kennis over invasieve planten met anderen
Beschikbaar op
http://www.alterias.be
Online registratie
Voor meer informatie…
http://www.alterias.be
Bedankt voor uw aandacht!