ERECTIESTOORNISSEN DD: verminderd libido, ejaculatie problemen OORZAKEN 1. DM 2. cardiale en perifeer vaatlijden (BD, E/A index, cholesterol, perifere pulsaties) 3. medicatie: (inclusief roken en drug gebruik) a. Antiandrogenen b. Oestrogenen c. Antidepressiva d. Cytotoxische med e. Digoxine f. Histamine H2 receptor blokker g. Narcotica h. Lipide verlagende med i. NSAID j. Antihypertensiva k. Barbituraten l. Diuretica m. Ketoconazole n. Bèta blokkers o. Anticonvulsiva p. Antipsychotica 4. psychogeen (vragenlijst) a. angst en depressie b. vrees voor slechte seksuele prestatie c. VG van traumatische seksuele ervaring 5. endocrinologisch: a. testosteron b. hypothyroïdie 6. neurologisch: perineale sensiviteit, PPA: anale sfincter + prostaat 7. anatomisch : la peyronie, secundaire geslachtskenmerken 8. hogere prevalentie bij: nierfalen, leverfalen, MS, RM letsels, la Peyronie, pelvisch trauma/chirurgie, behandeling prostaat kanker, hypogonadisme (gynaecomastie, verminderde beharing, kleine testes) DIAGNOSE Labo: BN: Complet, Lipiden, Glc, GOT, GPT, Kreatinine, TSH, PSA (als evtl beh met T), Testosteron (als laag: LH, FSH, Prol) URINE: renale pathologie/infectie TOZ : (indien nodig) Nachtelijke peniele tumescentie Vasculaire echo BEHANDELING 1. Psycho-educatie EN/OF 2. Phosphodiesterase inhibitoren type V: a. sildenafil (viagra®): inname 1 uur voor vrijen, werkt enkele uren b. Verdenafil (levitra®) : inname 1 uur voor vrijen, werkt enkele uren c. Tadalafil (cialis®): T1/2 : > 1d i. cavé: oudere patiënten, nier/lever problemen, RM letsels (neuronen zijn gevoeliger), coronaire insufficiëntie, med: cyp450 inh (geef 25 mg) ii. Nooit met nitraten/molsidomine (coruno®)/mebivolol (nobiten®): BD val en dood iii. Nooit bij onstabiele angor of hartfalen iv. Bij continue inname: vraag naar bijwerkingen: 1. flushing, hoofdpijn, nasale congestie, dyspepsie, nausea, duizeligheid, hypotensie, priapisme. Pas op met -blokkers! (BD val) 2. viagra® en levitra®: visuele bijwerkingen: kleurperceptie 3. levitra®: QT verlenging!! 3. (Alprostadil (muse®): intraurethraal (=PG E)) Cavé: syncope (eerste keer met arts erbij) 4. Intracaverneuze injecties: als vorige ineffectief: door uroloog (cavé: priapisme, pijn, penis fibrose en plaques) 5. vacuum apparaten: stabiele relatie nodig 6. testosterone: enkel bij hypogonadisme. Nooit bij prostaat Ca!! 7. implantaat chirurgie: zeer succesvol Bijkomende maatregelen: 1. rookstop/ drugsstop 2. vet- en cholesterolarm dieet 3. bewegen 4. gewichts controle 5. stress vermindering 6. goede DM en cardiovasculaire contrôle (zoutarm dieet)