Noord-Zuid, West-Rest of Centrum

Noord-Zuid, West-Rest of
Centrum-Periferie
Dekolonisatie van Afrika en Azië
Dekolonisatie van Afrika
(cf. pp. 4-7 en doc. 1-8 in Unit Noord-Zuid)
• 1914: enkel Liberia en Ethiopië niet gekoloniseerd
• 1945: Egypte en Zuid-Afrika onafhankelijk; blanke
overheersing in ZA (‘Apartheid’) tot begin jaren ’90 met
president Nelson Mandela
• 1955: Bandoeng: Afrika ondervertegenwoordigd; later
onafhankelijk dan Azië
• 1960: hét jaar van de onafhankelijkheid van de
Afrikaanse staten
• 1975: ook Portugese en Spaanse kolonies onafhankelijk
• 1990: met Namibische onafhankelijkheid: sluitstuk van
de Afrikaanse dekolonisatie
Congo
(cf. pp. 8-9 en doc. 1-9 in Unit Noord-Zuid)
• Vroeger beheerst door Leopold II/België
• 30.6.1960: onafhankelijk; president Kasavubu (rechtskath); 1ste minister Lumumba (‘Afrikaanse Castro’) wordt
in 1961 vermoord
• 1960-1965: instabiliteit en Katangese secessie olv
Tsjombe
• 1965: Mobutu aan de macht: pion van VSA, Be en Fr
tegen communisme
• 1990: einde Koude Oorlog: Westen laat Mobutu vallen
en steunt op nieuwe sterke man Kabila
• Jaren ’90-nu: Kabila sr. en Kabila jr. aan de macht: maar
onstabiliteit en veel conflicten met buurstaten
1960-heden: instabiliteit troef (1)
• 1960: onafhankelijkheid olv
charismatische leiders (Nkrumah,
Nyerere)
• Daarna: vaak secessies, falen van
democratisch experiment; gevolg:
groeiende rol van het leger (militaire
staatsgrepen!): voorbeeld Congo
1960-heden: instabiliteit troef (2)
• Instabiliteit en gewelddynamiek door:
- geschillen over bestuur
- vragen bij legitimiteit van het regime
- etno-nationalisme en religie
- secessies door vooral economische
drijfveren
- internationale grensgeschillen
- betrokken in Koude Oorlog-conflict
1960-heden: instabiliteit troef (3)
• 1989-91: einde Koude Oorlog
- einde Apartheidsregime in ZA
- einde strijd in Angola en Mozambique
- Zuid-Afrika en Nigeria: regionale machten
door bodemrijkdommen
- zeer instabiel van Hoorn van Afrika over
Grote Meren naar Congo en Westkust
- MOL’s: hoofdzakelijk Afrikaanse landen
- rijkdom aan grondstoffen, maar economische
kolonisatie (door globalisering?)
Dekolonisatie van Azië (1)
• 19de-20ste eeuw: vete moslims-hindoes in Britse
kroonkolonie Indië; Gandhi: geweldloos verzet
en burgerlijke ongehoorzaamheid
• 1947:
° India = hindoestaat
° Pakistan = moslimstaat
maar geen duidelijkheid rond Kasjmir
• 1972: Pakistan opgesplitst in West- en OostPakistan: hieruit groeien Pakistan en Bangla
Desh
Dekolonisatie van Azië (2)
• 1949:
- Mao wint van Tsjang
- 1.10.1949: °Volksrepubliek China; Tsjang
vlucht naar Taiwan: °Nationalistisch
China: Koude Oorlog verdeelt
- Indonesië onafhankelijk van Nederland (olv
Soekarno)
• 1955: Afro-Aziatische conferentie van
Bandoeng: ° NGL (Soekarno, Tito, Nehru,
Nasser)
Dekolonisatie van Azië (3)
• WO II: Japan bezet Zuid-Oost-Azië: overal
communistisch-nationalistisch verzet
• Viëtnam:
1946-1954: strijd Frankrijk tegen Vietcong o.l.v. Ho
Tsji Minh
1954: Noord- en Zuid-Viëtnam
daarna: burgeroorlog
begin jaren ’60-1975: VSA in strijd:vreest dominoeffect
1975: republiek Viëtnam: communistisch; intussen
ook een ‘Aziatische Tijger’ geworden