Onderhoud

Richtlijnen
Onderhoud en gebruik zand/rubber
ingestrooide kunstgras sportaccommodaties
documentnr. 11038-90006
revisie 06
september 2009
datum vrijgave
september
2009
Beschrijving revisie 06
update
goedkeuring
L. Kolkman
vrijgave
A. Hooijer
projectnr. 11038-90006
november 2009, revisie 06
317586840
Onderhoud
Zand/rubber ingestrooide kunstgras sportaccommodaties
Inhoud
Blz.
1
Inleiding
2
2
2.1
2.2
2.3
2.4
Onderhoud
Nazorg direct na aanleg
Regulier onderhoud
Groot Onderhoud
Onderhoud en gebruik in de winterperiode
3
3
3
6
6
3
3.1
3.2
Gebruiksadviezen
Algemeen gebruik
Gebruik in winterperiode
9
9
9
blad 1 van 9
projectnr. 11038-90006
november 2009, revisie 06
317586840
1
Onderhoud
Zand/rubber ingestrooide kunstgras sportaccommodaties
Inleiding
Kunstgras, onderhoudsvriendelijk, maar niet onderhoudsvrij
Om optimaal te profiteren van de speeleigenschappen van uw nieuwe
kunstgrasveld moet het veld regelmatig onderhouden en ook op de juiste
manier gebruikt worden. Uw kunstgrasveld is vlak en biedt nagenoeg
constante en ideale veldomstandigheden. Dit maakt het spel aantrekkelijker.
Bijkomend voordeel is dat kunstgras bijzonder onderhoudsvriendelijk is.
Onderhoudsvriendelijk, maar zeker niet onderhoudsvrij! En over dat aspect van
uw kunstgrasveld willen wij het graag met u hebben. Gewoon, omdat degelijk
en geregeld onderhoud de levensduur en het rendement van uw
kunstgrasveld aanzienlijk kan verlengen. Om die reden maakt een
onderhoudsplan deel uit van het contract dat u bij aanleg van een
kunstgrasveld met ons afsluit. In deze brochure stelt ‘Oranjewoud’ de
verschillende onderhoudsaspecten aan u voor. Met gebruikers evalueren wij
regelmatig het gebruik en onderhoud. ISA Sport en de KNVB zijn momenteel
normen aan het ontwikkelen waaraan het veld sporttechnisch moet blijven
voldoen, gedurende de totale levensduur. Deze normen kunnen kan
aanleiding zijn om deze onderhouds-richtlijnen aan te passen.
Verontreiniging, dé vijand van elk kunstgrasveld
De grootste bedreiging van een kunstgrasveld is – hoe gek het misschien ook
klinkt – vervuiling. Zichtbare verontreiniging, zoals resten van rottende
bladeren, zwerfvuil, viltslijpsel als gevolg van slijtage van (gefibrilleerde)
kunstgrasvezels, maar ook fijnere vervuilende deeltjes zoals plantensporen,
mossen, algen, zeer fijn zand en zelfs de microdeeltjes die worden uitgestoten
door dieselmotoren, schoorstenen en andere minerale äerosolen. Ze hebben
allemaal hun ongunstige invloed op de kwaliteit van een kunstgrasveld. Het
vuil klinkt in, met alle gevolgen van dien. Harde korsten, die elk jaar met 1 à 2
mm kunnen aangroeien, gladheid en problemen met de
waterdoorlatendheid verhogen de kans op blessures. Ze zijn zelfs
verantwoordelijk voor afgelastingen en verkorten bovendien de levensduur
van uw kostbare kunstgrasveld.
Mensen en middelen
Goed en gedegen onderhoud vraagt om de juiste middelen en de juiste
mensen. ‘Oranjewoud’ heeft in beide intensief geïnvesteerd. Onze deskundige
medewerkers beschikken over de gewenste expertise en bij het onderhoud
maken we uitsluitend gebruik van de laatste generaties geavanceerde
onderhoudsapparatuur. Uiteraard overtuigen wij u daar graag persoonlijk van.
Een informatief en vanzelfsprekend geheel vrijblijvend gesprek is daartoe de
aangewezen weg. We maken graag tijd en ruimte voor u vrij.
blad 2 van 9
projectnr. 11038-90006
november 2009, revisie 06
317586840
2
Onderhoud
Zand/rubber ingestrooide kunstgras sportaccommodaties
Onderhoud
In het navolgende beschrijven wij een overzicht van de belangrijkste richtlijnen
om uw veld in een goede conditie te houden.
We maken onderscheid in:
 nazorg direct na aanleg;
 regulier onderhoud;
 groot onderhoud.
Het groot onderhoud en de rapportage wordt door ‘Oranjewoud’ verzorgd.
2.1
Nazorg direct na aanleg
Wij besteden grote aandacht aan optimale afwerking van uw kunstgrasveld.
Enkele aandachtspunten zijn direct na ingebruikname van groot belang.
Stabilisatie van de zand/rubber invulling
Door weersinvloeden en het gebruik stabiliseert de zand/rubberinvulling zich
na aanleg op een natuurlijke wijze. Tot die tijd moet aandacht geschonken
worden aan de rubbervulling in de zogenaamde ‘stress-zones’ (penalty- en
cornerstips). Wanneer door veelvuldig gebruik de vullingsgraad van rubber is
afgenomen, moet deze worden aangevuld met nieuwe rubber. Het rubber
moet worden ingeborsteld in de mat.
Egale verdeling van zand/rubber
Tijdens het aanbrengen van de zand/rubber invulling besteden wij grote
aandacht aan een egale verdeling van het materiaal in de mat. Ervaringen
hebben geleerd dat veel slepen in de eerste weken bevorderlijk is voor het
verkrijgen van een optimaal resultaat. Deze werkzaamheden moeten worden
uitgevoerd met een rubberen ringmat.
Regelmatig verwijderen van blad, glas, kauwgom en andere verontreinigingen
Het verwijderen van blad en zwerfvuil moet met grote regelmaat (tweemaal
per week) worden uitgevoerd. Totdat de zand/rubberinvulling zich heeft
gezet kan dit het best met de hand gebeuren.
2.2
Regulier onderhoud
Na een goede nazorgperiode is ook regulier onderhoud noodzakelijk. De
intensiteit van het onderhoud zal onder andere afhangen van de
gebruiksintensiteit, maar ook van de ligging van het veld (o.a. bomen rondom
het veld).
Regelmatig borstelen
blad 3 van 9
projectnr. 11038-90006
november 2009, revisie 06
317586840
Onderhoud
Zand/rubber ingestrooide kunstgras sportaccommodaties
De grasmat dient regelmatig geborsteld te worden met een driehoeksbezem.
Het is belangrijk dat de polen zoveel mogelijk verticaal blijven staan. Het
borstelen is een belangrijke maatregel die niet verwaarloosd mag worden. De
frequentie van het borstelen hangt af van het aantal gebruiksuren. Richtlijn is
één maal per week. Na het borstelen kan de mat gesleept worden met een
rubberen ringmat. Met de ringmat wordt het losgeborstelde rubber weer
geheel tussen de vezels gesleept.
De conditie van het oppervlak bepaalt welke borstel u moet gebruiken.
Voorbeeld is een sleepborstel achter een smalspoortrekker (met name
volwaardige velden). Belangrijk is dat in verschillende richtingen gesleept
wordt. Voor de kleinere oppervlakken en rondom obstakels (doelen) volstaat
een smalle kunststof handborstel.
Inmiddels zijn ook erg goede ervaringen opgedaan met een roterende borstel.
Deze door een trekkertje aangedreven borstel moet zo worden ingesteld dat
de borstel de rubber nét raakt. Zodoende wordt de rubber netjes verdeeld en
wordt de pool opgeborsteld.
Regelmatig verwijderen van blad, glas, kauwgom en andere verontreinigingen
U dient in voorkomende gevallen en met zekere regelmaat de bladeren en
dennennaalden van het veld te verwijderen. Dit kan het best gebeuren met
een blaasmachine. Over de aanschaf van een dergelijke machine kan advies
ingewonnen worden bij 'Oranjewoud'.
U bereikt met deze machine het beste resultaat door met de wind mee
bladeren en naalden naar één zijde van het veld te blazen. Verzamelen en
afvoeren kan het best geschieden met een kunststof of rubberen grashark.
Gebruik geen veeg-zuig machine, deze verwijdert de naalden niet, maar wel
een deel van de rubberlaag. Wel kan een kleine veegmachine worden
toegepast die voorzien is van voldoende banden (dubbel wielstel) .
Bij gebruik van motor aangedreven machines moet vooral gelet worden op
mogelijke lekkages van olie ed. Olie-verontreiniging op kunstgras is zeer
moeilijk te verwijderen en kan de latexlaag beschadigen, waardoor de
poolverankering aangetast kan worden.
‘Kantine-afval’ zoals glas, blikjes, bekers, sigaretten etc. moet direct worden
verwijderd. Ingetrapte kauwgum kan men het best verwijderen met wat ijs.
blad 4 van 9
projectnr. 11038-90006
november 2009, revisie 06
317586840
Onderhoud
Zand/rubber ingestrooide kunstgras sportaccommodaties
Gebruik voor het verwijderen van andere verontreinigingen nooit
oplosmiddelen zoals tri, aceton of alcoholbevattende middelen. Door de
geringe hechtkracht van vuil aan de kunstgrasvezel is schoon water meestal
afdoende.
Het voorkomen van bevuiling van de mat met grond uit de omgeving is beter
dan genezen. Besteed steeds veel aandacht aan de walk-off matten.
Verbied het gebruik van vuur (sigaretten e.d.) op het veld. Kunstgrasvezels
smelten snel, zeer snel.
Alg, mos en onkruid
Ondanks veel borstelen ontstaat alg- en mosgroei, vooral aan de zijkanten op
natte, schaduwrijke plekken. Dit dient bestreden te worden (minimaal
tweemaal per jaar). Het gebruik van sommige chemische bestrijdingsmiddelen
tegen alg en mos is meestal toegestaan. Lokale regelgeving bepaalt de keuze
van het middel.
Raadpleeg eerst die regelgeving en lees het voorschrift op de verpakking.
Onderhoud van de omgeving van de grasmat
De omgeving van uw veld moet altijd zoveel mogelijk schoongehouden
worden. Algen, mossen en onkruiden in de directe omgeving moeten direct
worden verwijderd. Aandachtspunten hierbij zijn onderkanten van hekwerken,
dug-outs en tussen tegelverhardingen.
Controleer de mat op beschadiging
Neem direct contact op met ons of uw leverancier bij opgetreden
beschadiging.
Controleer de mat op de juiste vulling
De mat dient tot circa 20 mm onder de pool gevuld te zijn met zand/rubber.
Met name moet aandacht geschonken worden aan de rubbervulling in de
zogenaamde ‘stress-zones’ (penalty- en cornerstippen). Wanneer door
veelvuldig gebruik de vullingsgraad van rubber is afgenomen, moet deze
worden aangevuld met nieuw rubber. Het rubber moet worden ingeborsteld in
de mat.
Controleer 3 x per jaar deze vulling en voeg eventueel rubber bij in overleg
met Oranjewoud.
Controleer de drainage
Verzeker u ervan dat de draineerbuizen tijdens of direct na een flinke regenbui
functioneren.
Materieel
Er mogen geen voertuigen met smalle wielen of banden over het veld rijden.
Voor het machinale onderhoud mogen tractors worden gebruikt met een
eigen gewicht van maximaal 1250 kg. en voorzien van ballonbanden of van
gazonbanden zonder scherpe randen. Belangrijk is dat er geen sporen in het
veld worden gereden. De rijsnelheid moet worden beperkt tot ca. 10 km/uur.
Bij het gebruik moet bij het draaien snelheid worden verminderd en een grote
draaicirkel worden aangehouden (minimaal 6 m). Hierdoor wordt voorkomen
blad 5 van 9
projectnr. 11038-90006
november 2009, revisie 06
317586840
Onderhoud
Zand/rubber ingestrooide kunstgras sportaccommodaties
dat de wielen/banden in het veld dringen en schade veroorzaken. Let ook op
het voorkomen van eventuele lekkages van olie, brandstoffen e.d. van het
materieel.
De voorkeur gaat uit naar tractors met een hydraustatische aandrijving. Bij dit
soort tractors wordt schokkend rijden door het schakelen voorkomen.
2.3
Groot Onderhoud
Dit is het onderhoud dat in principe tweemaal per jaar wordt verricht door
'Oranjewoud'. Het betreft 'groot' onderhoud, waarvoor wij speciale machines,
materiaal en vakmensen in dienst hebben.
Er wordt als volgt te werk gegaan:
Inspectie
Bij aankomst vindt systematische inspectie van het veld plaats over de
breedte van het veld met een tussenruimte die gelijk is aan de toegepaste
baanbreedte. Hierbij worden o.a. naden en ingebrachte belijning
gecontroleerd op losse stukken.
Aanwezige accessoires zoals: doelen, dug-outs, vlaggenstokken, netten etc.
worden gecontroleerd. Daarna wordt het totale hekwerk gecontroleerd,
waarbij eventueel ook kleine reparaties kunnen worden uitgevoerd. Grote
reparaties worden separaat doorberekend.
Er wordt als volgt te werk gegaan:
Diepwoelen van de rubberinvulling
Met een specialistische onderhoudsmachine wordt het veld behandeld. Doel
is om eventuele verdichtingen in de zand/rubbervulling te voorkomen. Dit
heeft een positieve invloed op de waterdoorlatendheid. Door het diepwoelen
blijven de speleigenschappen van het veld, zoals de balstuit en de balrol
beter behouden. Omdat er met diepwoelen tot op de backing gewoeld
wordt en dus ook het laagje zand, blijft de waterdoorlatendheid optimaal.
Bij het verlaten van het veld wordt de walk-off mat gecontroleerd. Sowieso op
aanwezigheid maar ook op properheid.
Na ons bezoek ontvangt u een rapportage van onze bevindingen.
2.4
Onderhoud en gebruik in de winterperiode
Kunstgras en vorst
Het product kunstgras is in beginsel vorstbestendig. Zeker de tegenwoordig
veel gebruikte polyethyleenvezel (PE) kan goed tegen vorst. Oudere
vezeltypen als polypropyleen (PP) zijn bij vorst kwetsbaarder. Bij de keuring in
het laboratorium wordt het kunstgras getest bij temperaturen van - 20° tot +
40° Celsius. Dit is nodig omdat het product zowel in landen met een zeer
blad 6 van 9
projectnr. 11038-90006
november 2009, revisie 06
317586840
Onderhoud
Zand/rubber ingestrooide kunstgras sportaccommodaties
winters klimaat - denk aan Scandinavië - als in zeer warme landen bijvoorbeeld Afrika - wordt toegepast. De rubber die wordt gebruikt kan ook
goed tegen vorst (denk aan autobanden). Er zal mogelijk wel enige
verharding optreden omdat het materiaal door de vorst wat stugger wordt.
De moderne kunststofkorrels (TPE) veranderen onder zeer koude
omstandigheden nauwelijks.
Kale of droge vorst
Problemen met de bespeelbaarheid van kunstgrasvelden ontstaan eigenlijk
op het moment dat er sprake is van een hoge luchtvochtigheid of als er
neerslag valt. Kale of droge vorst is voor kunstgras geen enkel probleem en
bespelen onder die omstandigheden dus ook niet. Het is zelfs zo dat kale vorst
een uitdrogende werking heeft. Misschien is een bevroren kunstgrasveld iets
harder maar in ieder geval vele malen vlakker dan een natuurlijk speel- of
trainingsveld.
Rijp
Rijp is de witte aanslag die wordt veroorzaakt door het neerslaan en bevriezen
van de waterdamp in de lucht.
Rijp is van tijdelijke aard en verdwijnt als de temperatuur door de zon omhoog
gaat. Onder bewolkte omstandigheden kan rijp echter wel hardnekkig zijn.
Voor een kunstgrasveld is rijp technisch geen probleem. De vezel zal niet
afbreken door de aanwezigheid van een dun ijslaagje. Er zal wel goed
beoordeeld moeten worden in hoeverre de aanwezige rijp, zeker bij
hardnekkige of ruwe rijp, gladheid van het speeloppervlak veroorzaakt.
Plaatselijke lichte rijp kan eventueel worden verwijderd door met een licht
sleepnet te slepen.
IJzel of onderkoelde regen
IJzel is eigenlijk niets anders dan regen die bevriest zodra het in aanraking komt
met een bevroren oppervlak. Er vormt zich dan een ijslaagje waardoor het
oppervlak glad wordt. IJzel verdwijnt vaak binnen een paar uur, maar kan
soms hardnekkig zijn. Bespeling van een beijzeld kunstgrasveld zal in de
meeste gevallen tot een (tijdelijke) afgelasting leiden omdat het te gevaarlijk is
voor de spelers.
Sneeuw
Sneeuw is voor het product kunstgras in principe geen probleem. Bespelen
van een licht besneeuwd veld vormt voor een kunstgrasveld dus geen risico,
maar mogelijk wel voor de sporter omdat het glad kan worden. Toch is het
raadzaam om een redelijk besneeuwd kunstgrasveld niet te bespelen.
Bespelen heeft namelijk tot gevolg dat de sneeuw in de mat en in de rubber
wordt getrapt. De temperatuur hoeft maar licht te stijgen en vervolgens weer
te dalen of er vormt zich een ijslaagje. Onder dat soort omstandigheden kan
er zeker niet worden gespeeld. Verder duurt het vaker langer dat een
besneeuwd en bespeeld veld na intree van de dooi weer bespeelbaar is.
Sneeuwruimen met sneeuwschuivers wordt niet aanbevolen in verband met
de risico's voor de mat. De aanwezige sneeuwschuif apparatuur met
bijbehorende tractie is niet afgestemd op het gebruik op sportvelden.
Sneeuw ruimen met sneeuwblazers of in handkracht verwijderen kan minder
kwaad maar is bij grote hoeveelheden zeer bewerkelijk. Een bijkomend
blad 7 van 9
projectnr. 11038-90006
november 2009, revisie 06
317586840
Onderhoud
Zand/rubber ingestrooide kunstgras sportaccommodaties
nadeel is dat met de sneeuw ook een hoeveelheid rubber wordt
meegenomen. Nadat de sneeuw is verdwenen dient de rubber in het veld te
worden aangevuld en de rubber die achter is gebleven op de stortplaats van
de sneeuw te worden opgeruimd.
Een aandachtspunt bij het ruimen van sneeuw is dat vrijwel altijd sneeuw- of
ijsresten achterblijven. Deze kunnen gladheid veroorzaken. Als geringe resten
sneeuw achter blijven kan het wenselijk zijn deze te spreiden door het veld te
slepen met een licht sleepnet. Als de temperatuur hierbij nog iets boven het
vriespunt komt, heeft slepen nog een beter effect.
Als het kort voor of tijdens de wedstrijd sneeuwt, kan het nodig zijn de lijnen
sneeuwvrij te maken. In hoeverre de sneeuwval invloed op de wedstrijd heeft
zal door de scheidsrechter moeten worden beoordeeld. Voor het veld heeft
dit soort beginnende sneeuwval geen directe consequenties.
Naast sneeuw en ijzel zijn er nog een aantal andere vormen waarin winterse
neerslag kan vallen. Hierbij moet worden gedacht aan hagel, korrelsneeuw,
ijsregen, etc. In alle situaties zal moeten worden beoordeeld of bespeling tot
gevaar voor de sporters leidt.
Opdooi
Opdooi is een term uit de wegenbouw. Opdooi noemt men het verschijnsel
wanneer na intreden van de dooi het dooiwater niet weg kan door bevroren
en ondoorlatende grond eronder. Kunstgrasconstructies worden opgebouwd
met materialen die weinig tot geen vocht opnemen en in ieder geval zeer
goed waterdoorlatend zijn. Bovendien wordt door een drainage en een goed
drainerend zandpakket ervoor gezorgd dat overtollig hemelwater en
grondwater snel worden afgevoerd. Globaal kan worden aangehouden dat
in de bovenste 50 cm van de constructie geen tot weinig water zal
achterblijven. De kans dat in een kunstgrasconstructie afsluitende ijslagen
ontstaan is dus gering. De meeste kans op ijsvorming bestaat in het laagje
zand in de kunstgrasmat. Dit laagje bestaat uit redelijk grof zand, maar door
organische vervuiling is de kans groter dat water blijft hangen en bevriest.
Als bij het dooiproces water op het veld blijft staan, dan duidt dat op een
afgesloten ijslaag in de constructie. Met bespeling zal dan gewacht moeten
worden tot het water is verdwenen. Normaliter zal dit één tot hooguit twee
dagen duren.
Blijft er geen water staan en is het speeloppervlak verder droog en schoon van
sneeuw, dan kan er in beginsel weer worden gespeeld. Het verdient wel
aanbeveling om betreding van het veld met onderhoudsapparatuur nog
enige tijd uit te stellen tot de vorst volledig is verdwenen.
Zout en pekel
Sneeuw en vorst bestrijden met zout of pekel is niet verstandig. Uiteindelijk zal
het zout in de bodem en mogelijk in het grondwater terechtkomen, wat niet
goed is voor het milieu. Technisch heeft gebruik van zout echter geen directe
consequenties voor de kunstgrasmat.
blad 8 van 9
projectnr. 11038-90006
november 2009, revisie 06
317586840
3
3.1
Onderhoud
Zand/rubber ingestrooide kunstgras sportaccommodaties
Gebruiksadviezen
Algemeen gebruik
Uw kunstgrasveld is aangelegd voor sportactiviteiten en mag alleen daarvoor
gebruikt worden. Het is belangrijk dat het juiste schoeisel wordt gebruikt. Als
het veld voor andere doeleinden wordt gebruikt dient dit met ons overlegd te
worden. Zo mogelijk kunnen toereikende beschermende maatregelen
getroffen te worden.
Wij adviseren u de volgende gedragsregels op het kunstgrasveld te hanteren:
 Rook niet op het veld en laat geen sigaretten of lucifers vallen;
 Draag geen spikes of schoenen met lange (stalen) noppen en/of spikes;
 Laat geen honden of andere dieren toe op het veld;
 Laat geen kauwgom toe op het veld;
 Laat geen glas of drinken toe op het veld;
 Plaats geen zware of puntige objecten op de kunstgrasmat;
 Maak uw schoenen schoon voordat u het veld betreedt;
 Houdt het terrein/verhardingen rond het veld vrij van afval;
 Borstel het oppervlak regelmatig als het droog is;
 Zorg voor goede vuilnisbakken rond het veld;
 Sluit het hek van het veld na gebruik.
3.2
Gebruik in winterperiode
Voor specifieke gebruiksadviezen in de winterperiode verwijzen wij u naar
hoofdstuk 2, artikelnummer 2.4 waarin het gebruik uitgebreid wordt
omschreven.
blad 9 van 9