Visie en uitgangspunten voor het Platform zorg coöperaties ism VKK

Visie en uitgangspunten voor het Platform zorg coöperaties ism VKK-NB en VKK-L
Visie
In de brief van 4 maart aan de Tweede Kamer, betreffende de Samenhang in zorg en ondersteuning geeft de
minister het volgende weer: “De visie achter de hervorming van de langdurige zorg is primair dat de mens centraal
staat en niet de systemen. Daarbij wordt meer uitgegaan van wat mensen (nog) wel kunnen in plaats van wat zij
niet kunnen. Kwaliteit van leven (welbevinden) staat voorop. Als ondersteuning nodig is, wordt ook gekeken naar
het eigen, sociale netwerk en de mogelijkheden van betrokkenen en wordt de hulp dichtbij georganiseerd. Door
meer gebruik te maken van preventieve en lichtere vormen van ondersteuning kan de afhankelijkheid van de burger
van formele individuele zorg worden verkleind en de druk op meer gespecialiseerde zorg verminderen. Voor wie –
ook met steun van de omgeving – niet (meer) zelfredzaam kan zijn, is er altijd (op participatie gerichte)
ondersteuning en/of passende zorg.”
Wij herkennen ons in deze visie en zien deze als een weergave van wat we nu al jaren in de praktijk brengen. Onze
coöperaties zijn ondernemende netwerken van mensen die in samenwerking en vanuit een (sociaal) collectief
belang het welbevinden centraal stellen en samen vraaggericht zorg en diensten organiseren en zo nodig leveren.
Het gaat om een andere manier van zorg en diensten verlenen, waarbij de focus ligt op eigen regie,
zelfredzaamheid, ontzorgen, kwaliteit van leven en gepast gebruik van zorg en diensten. De vraag van de cliënt en
zijn (on)mogelijkheden en die van zijn netwerk staan centraal bij de zorg en/diensten die hij (zij) ontvangt. Daarbij
worden zorg en diensten onderling afgestemd en zo veel mogelijk integraal geleverd. Doel is om iedereen zo goed
(welbevinden) en zo lang mogelijk in de eigen omgeving (gemeenschap / woonomgeving) te laten functioneren.
Volgens de minister is er in het nieuwe systeem (brief 28 maart, Transitie hervorming langdurige zorg) een
volgende verdeling in de rollen en taken van de betrokken partijen:
Cliënten/burgers hebben een cruciale rol in het stelsel van ondersteuning en zorg om hun leven zo veel mogelijk zelf
en met anderen vorm te geven. Zij nemen de zorg en ondersteuning af die daarbij noodzakelijk is.
Aanbieders en zorgverleners zijn verantwoordelijk voor het leveren van doelmatige en gepaste zorg en
ondersteuning van goede kwaliteit.
Zorgverzekeraars zijn verantwoordelijk om hun zorgplicht jegens verzekerden na te komen. Zij zullen dat zo
doelmatig mogelijk doen, door bij de zorginkoop te letten op doelmatige en gepaste zorg. Vanaf 2015 worden zij
verantwoordelijk voor de inkoop van wijkverpleging.
De overheid is op systeemniveau verantwoordelijk voor de betaalbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit en schept
vanuit die verantwoordelijkheid de randvoorwaarden zodat cliënten, aanbieders, zorgverzekeraars/zorgkantoren
en gemeenten hun rol in het zorgstelsel kunnen spelen en ziet toe op de naleving van regels.
De coöperaties uit het Platform onderscheiden zich door de combinatie van de cliënt/burger en
aanbieder/zorgverlener rol, waarbij vraaggerichtheid en regie door de client/burger centraal staan. Daarnaast zijn
ze ook nog eens instaat om een goede verbinding met en betrokkenheid van de overheid (lokaal/provinciaal) en
zorgverzekeraar te bewerkstelligen.
Uitgangspunten voor Platform zorgcoöperaties, VKK-NB en VKK-L
De basisprincipes waaruit zorgcoöperaties / zorg coöperatieve initiatieven handelen zijn:
- aanleiding: in veel gevallen is het verdwijnen van of het niet meer bereikbaar zijn van voorzieningen, waarbij
mensen met een hulp en/of zorgvraag in de knel komen, aanleiding voor de gemeenschap om in actie te komen.
Daarbij spelen ook zaken als de mogelijkheid om zorg en diensten op maat te kunnen krijgen (vraaggericht) een
belangrijke rol.
- het gaat om initiatieven die door vrijwilligers uit sociale en ethische motieven worden opgezet, waarbij mensen
in staat worden gesteld zelf zorg en diensten te regelen (zelf regie voeren) en op maat afgestemd op het
netwerk van de hulpvrager.
- de professionele zorg wordt als aanvullend beschouwd op wat de cliënt en zijn netwerk zelf kan.
- betrokkenheid en solidariteit zijn belangrijke kernwaarden evenals kleinschaligheid en duurzaamheid.
- belangrijk is ook dat mensen wat makkelijker in een netwerk terechtkomen waarbij ze naast de vraag die ze zelf
hebben in veel gevallen ook nog iets voor een ander kunnen betekenen (wederkerigheid).
- doel is om iedereen zo goed (welbevinden) en zo lang mogelijk in hun eigen omgeving te laten functioneren.
Het maakt overigens niet uit of het initiatieven in dorpen of wijken in steden zijn.
Het basisprincipe verschilt van professionele organisaties die met hun zorgarrangementen aanbod gericht zijn,
hetgeen leidt tot andere organisatieprincipes, tot andere werkwijzen.

Kenmerkend voor de werkwijze van zorgcoöperaties / zorgcoöperatieve initiatieven zijn:.
- het vraaggericht werken; de verantwoordelijkheid en regie liggen primair bij de cliënt en zijn netwerk.
- de aanpak richt zich op wat de cliënt zelf kan en wat er mogelijk nog aan ondersteuning uit zijn/haar
netwerk (familie/buren/vrienden) kan worden gegeven. Dat kan aangevuld worden met (informele en
formele) zorg/diensten geleverd door of via de coöperaties/initiatieven.
- de zorg en diensten worden kleinschalig en op maat gerealiseerd in samenwerking met plaatselijk
opererende organisaties/zzp’ers.
- In de meeste gevallen is er een sterke betrokkenheid en mede verantwoordelijkheid van de hulp- en
zorgverleners bij de aard en wijze waarop diensten en zorg worden geleverd en altijd aanvullend op wat de
cliënt zelf kan.
- er wordt gewerkt met dorpsondersteuners/-coördinatoren en wijkzusters, beide hebben een verbindende
en coördinerende rol.
- er is een goede samenwerking met de gemeenten en 1e lijnszorg
 De kwaliteit van zorg vanuit burgerperspectief;
Uitgangspunt bij de dienstverlening is cliënt tevredenheid. Kwaliteit wordt in wezen bepaald door de cliënt. Deze
kwaliteit is een andere dan de geïnstitutionaliseerde kwaliteitssystemen, die zorg en diensten onnodig duur
maken.
Zorg op maat betekent ook minder regeldruk en meer eigen verantwoordelijkheid voor de cliënt.
Uiteraard staan wettelijke kwaliteitseisen rond medische handelingen niet ter discussie.
 De kwaliteit van arbeid;
Professionals die voor de zorgcoöperaties werken ervaren een andere kwaliteit van werk en meer
arbeidssatisfactie dan bij het werken in een regionale zorginstelling. Kleinschaligheid, betrokkenheid en
samenwerking dragen daar in belangrijke mate aan bij. Ook de mogelijkheden om tot een goede afstemming
tussen werk en privé leven te komen is een belangrijke factor.
Als vanaf 2018 de vraag naar zorgpersoneel weer aantrekt, is dit arbeidsperspectief weer van belang;
 De kosteneffectiviteit van zorgcoöperaties/ zorgcoöperatieve initiatieven;
De praktijk leert dat deze wijze van dienstverlening naar schatting zo’n 20 tot 30% goedkoper is dan het reguliere
aanbodgerichte systeem. Clienttevredenheid, ‘het goed in je vel zitten, er weer bij horen” de inzet van
vrijwilligers,de relatief kleine organisatie vorm, zonder meervoudige managementlagen en dus bijna geen
overheadkosten, het werken met lokale teams (beperkte reisafstanden) maken dat er een behoorlijke besparing
kan worden bereikt.